Zmiana konfesji praprababci

[Krzychu70]

Szanowni!

Pomóżcie mi, proszę, w następującej sprawie. W marcu 1861 r. w Opatowie (pow. Kępno) przychodzi na świat mój pradziadek Szymon Kasprzak (Opatów, lib. bapt. 1861, nr 25). Przy jego rodzicach znajduje się następujący zapis: Ignatius Kasprzak (cath.) i Elisabeth Wende (cath.).

Jednak gdy cztery lata wcześniej, w 1857 r., rodzi się starsza siostra pradziadka, Wiktoria Kasprzak (Opatów, lib. bapt. 1857, nr 91), rodzice zostali zapisani tak: Ignatius Kasprzak (cath.) i Anna Wende (luth.).

Ze wspomnień mojej babci (zmarłej niestety dawno, w 1992 r.) pamiętam, że jedna z praprababek miała zmienić wyznanie z ewangelickiego na katolickie. To jest zatem - jak sądzę - ten przypadek. Moje pytania do bardziej doświadczonego Koleżeństwa byłyby następujące:

- czy zmiana wyznania wiązała się zawsze ze zmianą imienia? Zatem czy Anna mogła zmienić się w Elżbietę?
- gdzie szukać należy zapisu o zmianie wyznania? W biber baptisorum parafii?
- czy taka zmiana wyznania była uznawana przez państwo niemieckie? Pytam dlatego, że w 1885 r. umiera w Opatowie Anna Kasprzak, żona Ignacego, a zgon zgłasza do USC mąż wspomnianej wyżej Wiktorii, siostry pradziadka (identyfikacja osoby jest więc pewna). Otóż w akcie zgonu jest wpisane wyznanie ewangelickie (USC Opatów, ks. zgonów 1885, nr 108).

Za wszelkie sugestie byłbym bardzo wdzięczny.

Pozdrawiam serdecznie
Krzysztof

[Bartek]

1. Wątpię. Pewnie nosiła imiona Anna Elisabeth i dlatego notowano ją z jednym z tych imion.

2. Zmianę wyznania należało odnotować w osobnej "Liber conversorum" i powiadomić o tym kurię. W praktyce zdarzało się jednak odnotowywanie tego w księgach metrykalnych.

Pytanie, jakie wyznanie notowano przy niej przy chrztach pozostałych dzieci. Ksiądz mógł raz z rozpędu wpisać "katolickie", za czym zresztą przemawia zapis z jej aktu zgonu.

Generalnie: więcej śladów (w allegatach i aktach kurii: wniosek, korespondencja) zostawiało chyba zawarcie małżeństwa mieszanego niż późniejsza konwersja współmałżonka.

[janusz59]

Niemcy nadawali dzieciom dwa, trzy imiona. Prawie każda dziewczynka miała na pierwsze Anna. Dopiero kilka lat temu w RFN zmieniono prawo i teraz Rufname (czyli imię używane w życiu powszednim) to pierwsze imię .Do niedawna trzeba było Rufname podkreślać. A przedtem Rufname było nieraz drugie lub trzecie. Myślę, że to była Anna Elżbieta. Używała imienia Elżbieta w życiu codziennym, a w metryce miała oba . I teraz zależy czy ksiądz spisał z metryki, czy pytał się o imię.
Chrzty chrześcijańskie są uznawane nawzajem, więc przy zmianie wyznania nie ma powtórnego chrztu.
Państwo prusko-brandenburskie było pierwotnie czysto ewangelickie. Natomiast wraz z zaborem Śląska i ziem polskich w XVIII wieku i przyznaniem im Nadrenii po Kongresie Wiedeńskim "nabyli" duże ilości katolików i zmienili politykę. Oczywiście Niemiec-katolik w Poznańskim był bardziej niepewny dla polityków , bo żenił się z katoliczkami i nieraz polonizował się , a niekiedy był "krypto-Polakiem"
.
Pozdrawiam
Janusz

[Krzychu70]

Bartek i Janusz,

bardzo Wam dziękuję za wszystkie uwagi i sugestie. Czy te libri conversorum dla naszej diecezji zachowały się?

Co do innych dzieci pary Ignacy-Anna/Elżbieta. Mieli jeszcze jedną córkę - Marię/Mariannę, najstarszą z rodzeństwa, urodzoną w 1843 r. w Berlinie. Zdobyłem ksero jej aktu urodzenia i jako rodzice występują tam Ignacy Kasprzak (cath.) i ... Maria Wende (evang.). Pasuje zatem wyznanie, ale imię już nie. Kiedy jednak ich córka Marianna, ta urodzona w Berlinie, wychodzi w 1882 r. po raz trzeci za mąż, to jej matka jest określona jako Anna Maria Wende (USC Opatów, ks. małż., 1882, nr 10).
Z kolei w akcie ślubu mojego pradziadka Szymona (USC Opatów, ks. małż. 1884, nr 17) figuruje znów jako Elżbieta/Elisabeth.

Trochę się w tym wszystkim gubię. Może to była - sugerując się opinią Janusza o 2-3 imionach niemieckich dziewcząt - Anna Maria Elisabeth Wende?
Najlepiej by było dotrzeć do jej aktu urodzin, ale to mi się, jak dotąd, nie udało. Przyjmując, że dane podane w jej akcie zgonu były precyzyjne, to urodziłaby się około 1813 r. w Zielonej Górze. Do ksiąg ewangelickich stamtąd jednak nie dotarłem.

Raz jeszcze dziękuję za pomoc, a za ewentualne nowe podpowiedzi będę bardzo zobowiązany

Pozdrawiam serdecznie - Krzysztof

[Bartek]

Są różne ciekawe księgi, które mógłbym polecić co do Opatowa, niestety wszystkie obecnie pod kluczem w AAP.

[Krzychu70]

Ale w sensie - nieudostępniane, czy zamknięte z uwagi na obecne zamknięcie archiwum?
Pozdrawiam - Krzysztof

[Bartek]

Zamknięte ze względów epidemiologicznych. Księgi są obecnie dostępne tylko dla kwerendystki.

[janusz59]

Anna Maria + (Rufname) to bardzo popularny zestaw
Pozdrawiam
Janusz

[Paweł001]

Taka ciekawostka, bo raczej się tutaj na nic nie przyda, ponieważ wg aktu zgonu Anna Wende urodziła się w Zielonej Górze.
W 1813 roku w parafii ewangelickiej w Kępnie urodziły się: Anna Helena Wende, córka Daniela Wende z Chobanina oraz Anna Rosina Wende, córka Gottfrieda Wende z Wieruszowa.

Pozdrawiam,
Paweł