Witam.
Na Facebooku, na profilu WTG Gniazdo, jest ciekawy artykuł i Wyrok Sądu Najwyższego o prawach do grobu i ochronie.
https://pixabay.com/pl/cmentarz-pow%C4% ... by-499775/Prawo do grobu i granice sposobów jego ochrony
Posted on 21 czerwca 2016 by orzeczenia
Facebook0Follow by EmailTwitter15
W uzasadnieniu wyroku przypomniano, że prawo do grobu ma charakter cywilnoprawny, a umowa o pochowanie zwłok jest czynnością cywilnoprawną zawartą przez osobę fizyczną z zarządem cmentarza, z której wynika szereg uprawnień dla osoby, dla której kult pamięci osoby zmarłej pochowanej w tym grobie, jest jej własnym dobrem osobistymprawo do grobu ma charakter cywilnoprawny, a umowa o pochowanie zwłok jest czynnością cywilnoprawną zawartą przez osobę fizyczną z zarządem cmentarza, z której wynika szereg uprawnień dla osoby, dla której kult pamięci osoby zmarłej pochowanej w tym grobie, jest jej własnym dobrem osobistym
. Suma tych uprawnień stanowi prawo do grobu. Prawo to ma przy tym dwojaki charakter: osobisty i majątkowy, na pierwszy plan wysuwają się jednak elementy osobiste (prawo do pochowania zwłok uprawnionego w wybranym przez niego miejscu, jeżeli dokonał takiego wyboru i obok zwłok jego bliskich, prawo opieki nad grobem, sprawowania kultu osoby tam pochowanej, podjęcia decyzji o pochowaniu innych osób bliskich itp.). Elementy majątkowe tego prawa (ponoszenie wydatków związanych z utrzymaniem prawa do grobu oraz utrzymaniem samego grobu) mają charakter podrzędny w stosunku do decydujących elementów niemajątkowych.
Sąd Najwyższy podkreślił, że po pochowaniu pierwszych zwłok w grobie, o tym, komu przysługuje i jak długo trwa prawo do tego grobu decydują okoliczności mające źródło w stosunkach osobistych wynikających z bliskości i kultu pomięci osoby zmarłej jaki żywią osoby jej bliskie, opiekujące się grobempo pochowaniu pierwszych zwłok w grobie, o tym, komu przysługuje i jak długo trwa prawo do tego grobu decydują okoliczności mające źródło w stosunkach osobistych wynikających z bliskości i kultu pomięci osoby zmarłej jaki żywią osoby jej bliskie, opiekujące się grobem
. W takiej sytuacji nie mają decydującego znaczenia przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, w tym art. 10 ust. 1, mające charakter techniczny i porządkowy. Co ważne, przysługujące osobie bliskiej prawo do grobu nie wygasa w szczególności wskutek nieuiszczenia opłat za grób ziemny ani wskutek tego, że inna osoba uzyskała zgodę zarządu cmentarza na pochowanie w wolnym miejscu innego zmarłego. Umowa zawarta z zarządem cmentarza obejmuje swoimi skutkami tylko umawiające się strony i nie unicestwia praw do grobu tego, kto wcześniej w tym grobie pochował zwłoki osoby bliskiej i kultywuje jej pamięć. Z tych względów zarządca cmentarza nie ma obowiązku zawiadomienia takiej osoby, że zamierza zawrzeć umowę z kimś innym.
Wszystko to dotyczy w szczególności prawa do grobu murowanego lub grobowca z wieloma miejscami pochówku. Pochowanie w takim grobowcu zwłok osoby trzeciej bez zgody osoby, której przysługuje prawo do grobu stanowi naruszenie tego prawa także wtedy, gdy pochówku dokonano na podstawie umowy zawartej z zarządem cmentarza. Stanowi to bowiem obiektywnie rzecz oceniając naruszenie prawa do grobu.
Naruszenie prawa do grobu nie zawsze będzie jednak dawało podstawę do żądania ekshumacji zwłok, pochowanych w grobie z naruszeniem prawa do tego grobu. Sąd Najwyższy podkreślił, że konsekwentnie dąży do maksymalnego ograniczenia stosowania tego środka jako ochrony dóbr osobistych, w imię dobra co najmniej równorzędnego jakim jest niezakłócanie spokoju osób zmarłych oraz ich najbliższych, dla których ekshumacja stanowi niewątpliwie przeżycie wyjątkowo traumatyczne. Ekshumacja może być zatem orzeczona tylko wtedy, gdy szczególne względy ochrony dóbr osobistych za tym przemawiają, regułą jest bowiem, że powinna zwyciężyć zasada niezakłócania spokoju zmarłych w zetknięciu z brakiem zgody osoby uprawnionej na pochowanie określonych zwłokEkshumacja może być zatem orzeczona tylko wtedy, gdy szczególne względy ochrony dóbr osobistych za tym przemawiają, regułą jest bowiem, że powinna zwyciężyć zasada niezakłócania spokoju zmarłych w zetknięciu z brakiem zgody osoby uprawnionej na pochowanie określonych zwłok
. Szczególny charakter ekshumacji jako środka usunięcia naruszenia prawa do grobu wyraża się w tym, że jego zastosowanie wymaga istnienia wyjątkowych okoliczności.
Na marginesie wywodów dotyczących prawa do grobu Sąd Najwyższy wypowiedział się także w kwestiach procesowych – co do zakresu związania wcześniej wydanym między innymi stronami orzeczenie o ustaleniu prawa do grobu. Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. prawomocnym wyrokiem są między innymi związane wszystkie sądy we wszystkich sprawach. Są one związane w tym sensie, że w każdej rozpoznawanej sprawie muszą uznać za wiążące rozstrzygnięcie zawarte w sentencji prawomocnego wyroku i w oparciu o nie budować stan prawny sprawy rozpoznawanej przez siebie. Związanie sądu treścią prawomocnego wyroku wyraża nakaz przyjmowania, że w objętej tym orzeczeniem sytuacji stan prawny przedstawiał się tak, jak to wynika z sentencji wyroku.
Sąd Najwyższy podkreślił jednak, że jeżeli w kolejnym postępowaniu nie zachodzi tożsamość podmiotowa, to rozstrzygnięcie określonej kwestii prawnej w jednej sprawie nie wyłącza dopuszczalności dokonywania w innej sprawie jej wyjaśnienia i oceny oraz innego ustalenia. Osoby, które nie były stronami i których nie obejmuje rozszerzona prawomocność materialna wcześniejszego wyroku, nie są pozbawione możliwości realizowania swojego uprawnienia we własnej sprawie, także wtedy, gdy łączy się to z zakwestionowaniem oceny przesłanek orzekania, wyrażonej w innej sprawie.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 r., III CSK 84/15:
Po pochowaniu pierwszych zwłok w grobie, o tym, komu przysługuje i jak długo trwa prawo do tego grobu decydują okoliczności mające źródło w stosunkach osobistych wynikających z bliskości i kultu pomięci osoby zmarłej jaki żywią osoby jej bliskie, opiekujące się grobem. W takiej sytuacji nie mają decydującego znaczenia przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, w tym art. 10 ust. 1, mające charakter techniczny i porządkowy.
Przysługujące osobie bliskiej prawo do grobu nie wygasa w szczególności wskutek nieuiszczenia opłat za grób ziemny ani wskutek tego, że inna osoba uzyskała zgodę zarządu cmentarza na pochowanie w wolnym miejscu innego zmarłego.
Ekshumacja zwłok, jako środek ochrony naruszonego prawa do grobu, może być orzeczona tylko wtedy, gdy szczególne względy ochrony dóbr osobistych za tym przemawiają, regułą jest bowiem, że powinna zwyciężyć zasada niezakłócania spokoju zmarłych w zetknięciu z brakiem zgody osoby uprawnionej na pochowanie określonych zwłok.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 r., III CSK 84/15.
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
Szukaj
