Pruska opieka społeczna (Ortsarme, Landarme)
16 lip 2015, 19:47
Słowo Ortsarme (miejscowy ubogi) to doskonały przykład na to, że nie zawsze słownik wystarcza, by poznać pełne znaczenie niektórych wyrazów. Czasem trzeba zaprzyjaźnić się z tamtą epoką, panującymi zwyczajami, a nawet obowiązującymi wtedy przepisami. 
W zaborze pruskim, tak jak w całym pruskim państwie, istniała obowiązkowa opieka społeczna ze strony gmin na mocy ustawy z czerwca 1870 r. o miejscu zamieszkania pod względem wsparcia (ze zmianą z 30 maja 1908 r.).
Opieka nad potrzebującymi była obowiązkiem miejscowych związków wspierania ubogich (Ortsarmenverbände). Potrzebujący opieki (obywatel niemiecki, ale i cudzoziemiec) miał prawo do wsparcia tymczasowego od związku, w którego okręgu przebywał w chwili zajścia potrzeby. I to bez względu na to, czy posiadał w tym okręgu prawo do opieki stałej, które nabywał przez jednoroczny nieprzerwany w nim pobyt (od 1908 r. - wcześniej był to pobyt dwuletni). Związek, udzielający tymczasowego wsparcia, miał prawo żądać zwrotu poniesionych kosztów od związku, zobowiązanego do opieki stałej.
Instancją wyższą w stosunku do związków miejscowych był krajowy związek wspierania ubogich (Landarmenverband), który wykonywał obowiązki opieki społecznej w sprawach przewyższających zdolność świadczenia poszczególnych związków miejscowych oraz ponosił wydatki na opiekę nad osobami nieposiadającymi prawa do opieki stałej w żadnym ze związków miejscowych.
Oba związki były zobowiązane do udzielenia ubogiemu przytułku (dom ubogich), niezbędnego do życia utrzymania, opieki w razie choroby (szpital), zaś w przypadku śmierci - opłacenia odpowiedniego pogrzebu. Wsparcie mogło też polegać na wskazaniu wewnątrz lub na zewnątrz domu ubogich lub lecznicy prac, odpowiednich do sił potrzebującego.
A potrzebującymi były osoby w różnym wieku, z rozmaitych powodów nieposiadające środków do życia (lub posiadające niewystarczające środki), często bez mieszkania i krewnych, którzy mogliby się nimi zająć.
Stąd wzięła się klasyfikacja ubogich (ubogi - Arme), tak często spotykana w pruskich aktach USC:
1. Ortsarme - ubogi miejscowy (osoba uboga, korzystająca z opieki miejscowego związku wspierania ubogich),
2. Landarme - ubogi krajowy (osoba uboga, korzystająca z opieki krajowego związku wspierania ubogich).
Jeśli kogoś zainteresował temat pruskiej opieki społecznej, więcej znaleźć może w pozycji: S. Orłowski, K. Chmielowski "Niemieckie i pruskie przepisy o wspieraniu ubogich" Warszawa - Poznań 1923. Temat ciekawy, często bezpośrednio dotyczący naszych przodków.
W zaborze pruskim, tak jak w całym pruskim państwie, istniała obowiązkowa opieka społeczna ze strony gmin na mocy ustawy z czerwca 1870 r. o miejscu zamieszkania pod względem wsparcia (ze zmianą z 30 maja 1908 r.).
Opieka nad potrzebującymi była obowiązkiem miejscowych związków wspierania ubogich (Ortsarmenverbände). Potrzebujący opieki (obywatel niemiecki, ale i cudzoziemiec) miał prawo do wsparcia tymczasowego od związku, w którego okręgu przebywał w chwili zajścia potrzeby. I to bez względu na to, czy posiadał w tym okręgu prawo do opieki stałej, które nabywał przez jednoroczny nieprzerwany w nim pobyt (od 1908 r. - wcześniej był to pobyt dwuletni). Związek, udzielający tymczasowego wsparcia, miał prawo żądać zwrotu poniesionych kosztów od związku, zobowiązanego do opieki stałej.
Instancją wyższą w stosunku do związków miejscowych był krajowy związek wspierania ubogich (Landarmenverband), który wykonywał obowiązki opieki społecznej w sprawach przewyższających zdolność świadczenia poszczególnych związków miejscowych oraz ponosił wydatki na opiekę nad osobami nieposiadającymi prawa do opieki stałej w żadnym ze związków miejscowych.
Oba związki były zobowiązane do udzielenia ubogiemu przytułku (dom ubogich), niezbędnego do życia utrzymania, opieki w razie choroby (szpital), zaś w przypadku śmierci - opłacenia odpowiedniego pogrzebu. Wsparcie mogło też polegać na wskazaniu wewnątrz lub na zewnątrz domu ubogich lub lecznicy prac, odpowiednich do sił potrzebującego.
A potrzebującymi były osoby w różnym wieku, z rozmaitych powodów nieposiadające środków do życia (lub posiadające niewystarczające środki), często bez mieszkania i krewnych, którzy mogliby się nimi zająć.
Stąd wzięła się klasyfikacja ubogich (ubogi - Arme), tak często spotykana w pruskich aktach USC:
1. Ortsarme - ubogi miejscowy (osoba uboga, korzystająca z opieki miejscowego związku wspierania ubogich),
2. Landarme - ubogi krajowy (osoba uboga, korzystająca z opieki krajowego związku wspierania ubogich).
Jeśli kogoś zainteresował temat pruskiej opieki społecznej, więcej znaleźć może w pozycji: S. Orłowski, K. Chmielowski "Niemieckie i pruskie przepisy o wspieraniu ubogich" Warszawa - Poznań 1923. Temat ciekawy, często bezpośrednio dotyczący naszych przodków.
Re: Tłumaczenie aktu zgonu Stelmaszyk B.
16 lip 2015, 22:45
Wyjaśniła mi się sprawa mojego pradziadka. W dokumencie zgonu (rok 1888) zapisano: "der Landarme Wirtschaftsschreiber", co ktoś przetłumaczył mi jako: "małorolny pisarz gospodarczy". Nie bardzo mi to pasowało, bo jeszcze cztery lata przed śmiercią występuje w dokumentach jako: "oeconomus" - w majątku Brzoza pod Bukiem.
Lilu, dziękuję.
Lilu, dziękuję.
Re: Pruska opieka społeczna (Ortsarme, Landarme)
17 lip 2015, 07:48
witam,
dorzucam do tematu...
www2.hs-fulda.de/fb/sw/profs/schirrmacher/sozwsoza/14geschichte.rtf
dorzucam do tematu...
www2.hs-fulda.de/fb/sw/profs/schirrmacher/sozwsoza/14geschichte.rtf