Łacińskie skróty

[Lubliner]

Co oznacza w "Spisie nazwisk szlachty polskiej" Dunina-Borkowskiego (wyd. 1887) skrót:
nob. non pr. sc 1768 (Con VII f. 802).
z wykazu skrótów umieszczonych w spisie można zrozumieć:
nob. nobilitowany;
pr. praeciso;
sc. scartabelatus;
poza tym "non" to chyba proste zaprzeczenie formuły "praeciso scartabelatus"?
Co też oznaczają zapisy w nawiasie?
Wykaz skrótów tłumaczy tylko Con. - Konstytucje.

Z góry dziękuję za pomoc

[menka]

To i ja zapytam jak odczytać zapisy zgonów:
Felix Jasiński viduus p.ol. Annae - wdowiec po Annie, a dokładniej?
Mariae Jasińska vidua post? p.ol Nicolai
Jasiński Vincentius maritus derelictae Petronella nata Mikulska - żonaty z wdową?

[Bartek]

To i ja zapytam jak odczytać zapisy zgonów:
Felix Jasiński viduus p.ol. Annae - wdowiec po Annie, a dokładniej?
Mariae Jasińska vidua post? p.ol Nicolai
Jasiński Vincentius maritus derelictae Petronella nata Mikulska - żonaty z wdową?

1) post olim – po niegdy [tj. nieżyjącej] Annie
2) może: post p[iae] m[emoriae]... – po świętej pamięci...
3) Rozumiałbym to w ten sposób: wdową stała się dopiero z chwilą śmierci Wincentego (o ile fragment pochodzi z aktu zgonu Wincentego).

[Mariusz]

Witaj Bartku !

Skoro jesteśmy w temacie języka łacińskiego mam taki problem. W Liber Mortuorum klasztoru 00. Cystersów w Koronowie, na str. 143 zapisano:

2 Mart. [1808 roku] ob. in mon Premetensi ARP. Joannes Formanowicz Prof. ejusdem. mon. Obren.

Przetłumaczyłem ten zapis następująco:

2 marca 1808 roku - zmarł w klasztorze Przemęckim ARP. Jan Formanowicz zakonnik w klasztorze w Obrze.

Co w tym zapisie oznaczał skrót "ARP" ? Nie mogę dojść...

Pozdrawiam -
Mariusz

[Bartek]

2 Mart. [1808 roku] ob. in mon Premetensi ARP. Joannes Formanowicz Prof. ejusdem. mon. Obren.

A[dmodum] R[everendus] P[ater] - Przewielebny Ojciec
Dalej: Prof[essus] ejusdem mon[asterii] Obren[sis] - profes (zakonnik po złożeniu ślubów) tegoż (!) opactwa w Obrze

[Mariusz]

Bartku, jesteś jak zwykle niezawodny - serdecznie dziękuję !
- Mariusz

[Lubliner]

Bartku!
Przepraszam, że tak "wywołuję Cię do tablicy",
ale uparcie chciałbym powrócić do swojego pytania,
a z tego co do tej pory zauważyłem w postach to tylko Ty odpowiadasz.
Co oznacza całości?
"nob. non pr. sc 1768 (Con VII f. 802)"
Czyżby: "nobilitowany bez ograniczeń skartabelatu 1768"?
A co dalej w tym nawiasie?

[Bartek]

To niestety nie moja działka
Domyślam się jedynie, że f. (folio) oznacza numer strony w VII tomie.

Pozdrawiam

[Bartek]

W zbiorze konstytucyj sejmu ekstraordynaryjnego warszawskiego z roku 1768 lista uwolnionych od skartabellatu pomieszczona w tomie VII-mym „Volumina legum” nosi właśnie numer 802. Pewnie o to chodziło

[menka]

To i ja zapytam jak odczytać zapisy zgonów:
Felix Jasiński viduus p.ol. Annae - wdowiec po Annie, a dokładniej?
Mariae Jasińska vidua post? p.ol Nicolai
Jasiński Vincentius maritus derelictae Petronella nata Mikulska - żonaty z wdową?

3) Rozumiałbym to w ten sposób: wdową stała się dopiero z chwilą śmierci Wincentego (o ile fragment pochodzi z aktu zgonu Wincentego).

Bartku, Petronela była wdową wychodząc za mąż za wdowca Wincentego w 1871 roku(ona 39 lat, on 60 w 1871 r), zapis powyższy dotyczy zgonu Wincentego i pochodzi z roku 1893, miał 81 lat. Jakbyś to teraz odczytał?

[Bartek]

Mąż wdowy Petroneli urodzonej Mikulskiej. Przy czym "wdowy" można tu odnieść zarówno do jej pierwszego, jak i drugiego wdowieństwa (pierwsze bardziej prawdopodobne).

[Łukasz Bielecki]

Mąż wdowy Petroneli urodzonej Mikulskiej. Przy czym "wdowy" można tu odnieść zarówno do jej pierwszego, jak i drugiego wdowieństwa (pierwsze bardziej prawdopodobne).

Ja zaś sądzę że drugiego. Spotykałem podobne wpisy odnoszące się do owdowiałego małżonka, a do tego na chłopski rozum w momencie śmierci męża, ksiądz określał ją jako "pozostawioną" (to znaczy bowiem derelicta) wdową - bo o to w tym momencie chodziło - a to, że już kiedyś nią była nikogo już chyba nie obchodziło, przynajmniej nie na tyle żeby o tym pisać.

Łukasz

[Chrystian Orpel]

...

Ostatnio edytowano 14 sty 2012, 13:47 przez Chrystian Orpel, łącznie edytowano 1 raz

[menka]

Ale "relicta" znaczy "wdowa", wg słownika Małgosi N., czyli "żonaty z owdowiałą Petronelą"? czy "żonaty z pozostawioną Petronelą"?

[Chrystian Orpel]

...

Ostatnio edytowano 14 sty 2012, 13:47 przez Chrystian Orpel, łącznie edytowano 1 raz

[Łukasz Bielecki]

Ale "relicta" znaczy "wdowa", wg słownika Małgosi N., czyli "żonaty z owdowiałą Petronelą"? czy "żonaty z pozostawioną Petronelą"?

Przy całym szacunku, hasło to w owym słowniku jest w takim razie błędne.

Przy okazji, maritus to raczej - w tym kontekście - małżonek (kogo) a nie "żonaty z". Więc: małżonek pozostawionej wdową (niech będzie) Petronelli itd.

Pozdrawiam

Ł

[Bartek]

Po namyśle przyznaję Kolegom rację. W akcie zgonu naturalniej wyglądałoby sformułowanie: „primo voto + nazwisko”. Pisać: „zmarł mąż wdowy” (w znaczeniu: była nią zanim za niego wyszła) brzmi równie absurdalnie jak „zmarł mąż panny”

Powrócę do dyskusji, gdy znajdę słowo „derelicta” w funkcji rzeczownika, stosowane samodzielnie (bez „maritus”, bez "vidua"). Nota bene, tak właśnie stoi w słowniku Sondela: derelicta/relicta = wdowa.

Pozdrawiam

[Łukasz Bielecki]

Nota bene, tak właśnie stoi w słowniku Sondela: derelicta/relicta = wdowa.

Bo kontekstowo oznacza wdowę, ale na wyrażenie trzeba patrzeć całościowo

Ł

[Lubliner]

Bardzo dziękuję Bartkowi za pomoc!
Pozdrawiam

[menka]

Dziękuję wszystkim za zaangażowanie. Po powyższych rozważaniach "Vincentius maritus derelictae Petronella" najlepiej odczytam: "Wincenty małżonek pozostawionej [w domyśle pozostawionej wdową] Petroneli" lub "Wincenty małżonek owdowiałej Petroneli".
Dziękuję i pozdrawiam
Marzena

[Doppler]

Niestety nie bardzo macie rację z tym pozostawieniem. "uxor derel." widnieje także w rubrykach świadków i chrzestnych. Gdyby chodziło o wdowę po zmarłych mężu to by było napisane po prostu "vidua", a nie "żona owdowiała".

Derelictus znaczyło także niepełnosprawny lub porzucony.

Odsyłam do Leksykonu genealogiczno-historycznego.

[Łukasz Bielecki]

Pozwolę sobie jednak pozostać przy wnioskach z dyskusji sprzed 13 lat.
Można też przytoczyć fakt, że w aktach prowadzonych w języku niemieckim, używano niemal identycznego zwrotu, gdy pisano o wdowach np. powtórnie wychodzących za mąż: "Dorothea Meier, nachgelassene Witwe des Johann Meier" i podobnie. Czyli kropka w kropkę jak w dyskutowanym zwrocie łacińskim. WIdocznie ówcześni prowadzący księgi metrykalne nie uważali zwrotu "pozostawiona wdowa" za masło maślane jak sugerujesz. Wtedy pisaliby oczywiście samo Witwe czy vidua, ale jak widać na mocy zwyczaju utrwalił się taki zwrot poszerzony o określenie "pozostawiona".