Latalak - czyli nazwisko które chyba nie istniało...

[TomekD]

W zeznaniu z roku 1842 w księgach Sierakowa pojawia się nazwisko które zapisano 'Latalak'.
Jest to jedyny znany mi dokument dotyczący tej osoby i nazwiska - nie mam z czym prównywać.

Nie wiem czy wpisu dokonano bezpośrednio, może przepisano z jakiegoś raptularza, jednak napisano w sposób pewny i ciągły.
Wpis dość czytelny i raczej nie ma błędu w odczytaniu - tekst brzmi z grubsza tak:
'gospodarzowi Michałowi Odolińskiemu z jego żony Marianny Latalak narodziła się córka Anna'
Dotyczy, jak widać, rodziny chłopskiej.

Nazwiska Latalak nijak nie mogę doszukać się w czasach nam współczesnych jak też w przeszłości.
Zdaję sobie sprawę że to chłopi, wiek XVIII i tylko zeznanie, świadkami były osoby wiekowe (narodziny Anny miały miejsce w roku 1772) - mogło dojść do jakiś przekłamań.
Przejrzałem inne nazwiska z Sierakowa, nie ma żadnego które by brzmiało podobnie.

Z podobnych nazwisk spoza Sierakowa znalazłem: Latalski, Lata, Łata.
Skłonny byłbym więc podejrzewać że słysząc brzmiące obco nazwisko Lata/Łata dokonujący wpisu utworzył coś co miało zmierzać ku formie Latalak(owej) a została Latalak...

Zagadką dla mnie jest też to że nazwisko Łata/Lata wg. prof. Rymuta jest popularne w Polsce i Wielkopolsce.
W Poznań Project pojawia się ono jednak ledwie 14 razy!

Wszelkie Wasze (d/p)omysły jak to było w Sierakowie w 1842 lub 1772 dla mojego skołowanego umysłu - jak zawsze - bezcenne

[wojciech]

Przegladając słownik nazwisk prof. Rymuta należy stwierdzić że:
1. Nie występuje współcześnie nazwisko Latalak
2. Nazwisko Łata występuje 3697 (dane na 1992) w tym w woj poznanskim 23 ,ale już w katowickim 463, a w kieleckim 602
3. Wydaje się iz etymologia obu nazwisk , choć bardzo podobnych w zapisie , jest bardzo różna. Łata od łaty , natomiast Lata (Latalak) od słowa latać . I tak tez nazwiska mające rdzeń "lata " lub "łata" na to wskazują.
I tak Lata to Latajski, Latacki czy wręcz Latawiec
Natomiast Łata to Łatach, Łatacz, Łatarewicz cz Łataś
Jako nie specjalista w tym temacie odsyłam do Ewy Szczodruch , która na Forgenie podaje etymologie poszczególnych nazwisk.
A jeżeli chodzi o skołowany umysł , to jest to juz stałą przypadłośc genealogiczna.
Wojtek

[skała]

Może i nazwisko Latalak współcześnie nie istnieje, ale jak widać kiedyś było w użyciu i nim się posługiwano. Samo Latalak jednak według mnie jest pewną formą od nazwisk Lata, Latacz itp. określającą np. syna/córkę. Ja bym to traktował tak samo jak końcówki -(cz)yk, -(cz)ak, -(cz)ek i tym podobne, którymi określano kolejne pokolenia osób wywodzących się z danego rodu (Kowal - Kowalczyk, Madaj - Madajczak, Mielcarz - Mielcarek).

Pozdrawiam
Piotr

[Bartek]

Moim zdaniem, Latalak to forma patronimiczna od Latała.

Nazwisk zakończonych tym samym morfemem znajdujemy w XIX-wiecznej Wielkopolsce sporo: Motała, Ślotała, Ślatała, Świtała, Biegała, Domagała, Napierała, Przybyła, Ruchała...
Ewoluowały zasadniczo w dwóch kierunkach: patronimizacja (Motalak, Ślotalanka) oraz "nobilitacja" (Świtalski, Przybylski).

[Łukasz Bielecki]

Mnóstwo nazwisk, które spotykamy w aktach, dziś już nie istnieje. W kilku przypadkach, które znam, formy "wymarłe" w kraju, zachowały się w USA lub Niemczech.

Łukasz

[Bartek]

Co ciekawe, zdarza się natomiast, że przechowały się w pamięci... starszych mieszkańców wioski, którzy potrafią czasem wskazać nazwy topograficzne od nich derywowane: łąki, rowy, zagajniki itp. To dopiero wyzwanie!

[TomekD]

Dziękuję Wam za wszystkie informacje i podpowiedzi.

Możliwości niestety sporo, lata (nomen omen) odległe a i dokumentów brakuje.
Oswoiłem sobie już zapis nazwisk na które może się gdzieś/kiedyś natknę przy odrobienie szczęścia.

Przy okazji w bibliotece zerknę co tam pisze prof. Rymut, Ewa Szczodruch pewnie by nockę zarwała z taką plejadą nazwisk...
Prócz łat, lata i latania dojdą pewnie będą odmiejscowe - mamy w Wielkopolsce:
- Latalice i niegdyś Latalskich (opodal Lednicy, która jak się przy okazji dowiedziałem, była zwana Letnicą niegdyś)
- Latowice i niegdyś Latowskich (opodal Ostrowa Wlkp.)

Bardzo przemawia do mnie przypuszczenie Bartka z patronimikiem od nazwiska Latała.

Łukaszu, Bartku - Latalak nie istnieje w Google a więc w sposób oczywisty takie nazwisko nie istniało
Już na poważnie - nadal się zastanawiam dlaczego w PP nazwiska Łata doszukać się można 14 razy a dla przykładu takich Dolińskich razy 118 ?
W czasach współczesnych (Rymut) mamy Łata - 3846 osób, Doliński/a 4880.
Oczywiście nie oczekuję odpowiedzi - myślę sobie że może łatwiej tworzyły się oboczności nazwiska Łata niż Doliński, rozkład geograficzny obu nazwisk też nie jest taki sam.
Tak czy siak - jest to dla mnie ciekawostką i czymś o czym warto pamiętać przy wyciąganiu przypuszczeń co do tego jak było na podstawie tego jak jest w czasach nam współczesnych.

[Łukasz Bielecki]

Tak czy siak - jest to dla mnie ciekawostką i czymś o czym warto pamiętać przy wyciąganiu przypuszczeń co do tego jak było na podstawie tego jak jest w czasach nam współczesnych.

Tym niemniej podobieństwo map rozmieszczenia nazwisk (w układzie relatywnym) na moikrewni, z mapami uzyskanymi w Poznan Project jest zazwyczaj bardzo duże. Czyli mimo wszystkich kataklizmów, ludzie generalnie stale mieszkają w swoich regionach pochodzenia.

Łukasz

[kufferka]

Bardzo przemawia do mnie przypuszczenie Bartka z patronimikiem od nazwiska Latała.

Mój prapradziad urodził się jako Radoła, ale później on i jego potomkowie zapisywani byli już jako Radolak.
Może w Twoim przypadku jest podobna etymologia Latała-Latalak.

[TomekD]

Magdo, nazwiska brzmią podobnie, historia ich oboczności też mogła być podobna.
Zerknąłem do prof. Rymuta, w naszych czasach:

Radoła - 535 osób
Radolak - 65 osób

Latała - 1542 osoby
Latalak - 0 osób

Czyli pierwotne nazwisko Radoła zachowało się silniej niż wersja Radolak.
W przypadku Latała-Latalak mogło być podobnie - tutaj nowa forma być może nie przetrwała jednak próby czasu.


Korzystając z okazji zapytam:

Tym niemniej podobieństwo map rozmieszczenia nazwisk (w układzie relatywnym) na moikrewni, z mapami uzyskanymi w Poznan Project jest zazwyczaj bardzo duże. Czyli mimo wszystkich kataklizmów, ludzie generalnie stale mieszkają w swoich regionach pochodzenia.

Łukaszu, sądzę że to co napisałeś to wnioski z prac nad funkcjonalnością 'mapowania nazwisk' w Poznań Project ?
Próbowałeś jakoś prównywać dane (choćby prezentacyjnie dla nazwiska) z baz Poznań Project vs PESEL/prof. Rymut ?

Ostatnio edytowano 28 lis 2009, 21:02 przez TomekD, łącznie edytowano 1 raz

[Łukasz Bielecki]

Korzystając z okazji zapytam:

Tym niemniej podobieństwo map rozmieszczenia nazwisk (w układzie relatywnym) na moikrewni, z mapami uzyskanymi w Poznan Project jest zazwyczaj bardzo duże. Czyli mimo wszystkich kataklizmów, ludzie generalnie stale mieszkają w swoich regionach pochodzenia.

Łukaszu, sądzę że to co napisałeś to wnioski z prac nad funkcjonalnością 'mapowania nazwisk' w Poznań Project ?
Próbowałeś jakoś prównywać dane (choćby prezentacyjnie dla nazwiska) z baz Poznań Project vs PESEL/prof. Rymut ?

Wydaje mi się, że moikrewni korzysta z jakiejś podobnej bazy, też opartej na Rymucie i/lub PESEL. Żadnych przekrojowych analiz nie robiłem, tylko różne przykłady potrzebne mi we własnych poszukiwaniach, które wykorzystuję w prezentacjach, np. rok temu w Detroit czy w marcu w Ostrowie Wlkp.

Przykład: Skrzypczak

Nazwisko, które uznawane jest (i słusznie) za dość powszechnie występujące. Można jednak przeoczyć fakt, że bardzo ładnie koncentruje się w Wielkopolsce południowej i zachodniej (bez etnicznie zgermanizowanych kresów). Natomiast praktycznie nie istnieje na północy Wlkp i na Kujawach (małe kropki to "brak występowania", gwiazdki różniej wielkości - różne stopnie częstości):


W moikrewni.pl mamy podobny układ (choć od tego czasu Skrzypczakowie "rozeszli" się trochę po terenie)


Pozdrawiam,
Łukasz

[Genowefa]

Czy taką mapkę z rozmieszczeniem nazwisk -chodzi mi o tę z gwiazdkami, bo tam jest bardzo szczegółowo pokazane rozmieszczenie-można samemu wygenerować w jakimś programie?

Z pozdrowieniem

[Łukasz Bielecki]

No pewnie, wszystko jest opisane na głównej stronie Poznan Project (mapowanie nazwisk).

Łukasz

[Mariusz72]

Nazwisko Łata/Lata (w ukraińskim języku podobno nie ma różnicy) występuje na Ukrainie, prawdopodobnie w rejonie Lwowa

[Mariusz72]

zauważyłem, że w potocznej mowie do tej pory używa się końcówki -lak dla nazwisk nie tylko typu Lata - Latalak lecz również kończących się na ski, czyli taka denobilitacja np. Mikulski - Mikulak

[Olga T.]

Przyszła mi na myśl forma żeńska nazwiska Latała - Latalka (niedaleko tu do Latalak).

[Henryk Krzyżan]

Spotkałem się z takim zapisem - syn Szukały, to Szukalak, który po śmierci ojca używał nazwiska Szukała, więc równie dobrze syn Latały mógł zostać zapisany jako Latalak.

[Piotrek21]

Witam,

W aktach z XVII i XVIII wieku często spotykam się z różnorakim zapisywaniem nazwisk moich przodków. Przykładowo jeden z nich raz był nazywany Bączykiem, innym razem Bąkoszczakiem, by w końcu zostać Bąkowskim


Pozdrawiam,
Piotr

[miroslawa]

Może nazwisko Latalak pochodzi od nazwiska Latalski?

1.W roku 1650 Krzysztof Unrug na Międzychodzie starosta gnieznieński poślubił 1v. Mariannę (* około 1934r +1664r córkę Hieronima Broniewskiego i Anny z Latalskich.

2.Anna [+1675/80] córka Rafała z Łabiszyna Latalskiego , żona Piotra z Iwanowic Kozmińskiego [ +1648/50] podsędka kaliskiego w latach 1636-1648]

3. Łukasz Rydzyński [ + ok 1684] syn Gabriela i Zofii z Latalskich – cześnik kaliski w latach [1662-1684]

4. Testament Jana Pogonowskiego z 1675 roku
[…] A że w te tu kraje z młodych lat moich wszedłszy nikomu nie znany w szlacheckim urodzeniu moim, bo Jego Mć Jerzy Latalski wziąwszy mnie od rodziców moich w leciech piętnastu w te kraje . Służyłem mu lat dziewięć, ożeniwszy się odstałem. Służyłem Panu Adamowi Żychlińskiemu lat cztery. Jego Mci Pany Władysławowi Krzyżanowskiemu rok jeden, Jej Mci Pani podsędkowej lat dwanaście , jego Mci Panu Bartłomiejowi Kożmińskiemu lat trzy i tu starzawszy się pojąłem służebnicę Jej Mci Pani podsędkowej kaliskiej za małżonkę, z którą spłodziłem trzech synów: Andrzeja, Wojciecha, Łukasza. Tedy wywodzę szlacheckie swoje urodzenie , aby dziatki moje pozostałe baczyły się w urodzeniu szlacheckim , żeby wiedziały na potym podrósłszy o ojczyznie i krewnych swoich. Naprzód miałem ojca Mikołaja Pogonowskiego, matkę Małgorzatę z domu Karwowską. Spłodzili nas trzech synów Krzysztofa, Tomasz między któremi jam był trzeci najstarszy. Tomasz młodo umarł, Krzysztofa z domu odjechałem. Babka moja była z domu Świderska . Herby domu mego Panna na Niedżwiedziu z ojca i baranek we krwi brodzi. Z matki nie pojmę. Ojczyzna nasza była w Pogonowie. Stryj rodzony mój Wojciech Pogonowski spłacił mego z ojczyzny w powiecie łukowskim na Podlasiu. Po tym ojciec mój wstąpił do matki mojej w Karwowie do dziedziczki i tam rodzicy nas spłodzili. Niechże tedy pytają dziatki moje o wszystkim urodzeniu swoim , którym to dla pamięci zostawuję […]

Jan Pogonowski miał trzech synów Andrzeja, Wojciecha i Łukasza po których ślad zaginął. Egzekutorką jego testamentu była Anna Kozmińska z domu Latalska Być może nadano im nazwisko Latalak od nazwiska panieńskiego Anny Kozmińskiej.

Zródło „ Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich wielkopolskich z lat 1657- 1680r

Pozdrawiam,
Mirka G.

[Titas]

Współcześnie nazwisko "Latal" nosi czeski były juz trener polskiej drużyny piłkarskiej. Nie jestem fachowcem ale końcówkę "ak" dokładano do pierwotnych form nazwiska. Może warto spróbować poszukać "Latal"-i ?

[Biedronka]

Nie wiem czy Latalak i Latalski to ta sama grupa nazwisk, ale na terenie przykościelnym Parafii Ewangelicko - Reformowanej w Żychlinie w latach 1985-1991 zostało urządzone lapidarium, w którym zgromadzono prawie 70 nagrobków i płyt epitafijnych. Najstarsza płyta nagrobna pochodzi z dawnego cmentarza ewangelickiego w Łagiewnikach koło Gniezna, z miejsca pochówku kalwinisty o nazwisku Latalski, zmarłego w 1565 r.