wieś wielkopolska XVIIIi XIX wiek

[lis46]

Witam.

Moi przodkowie pochodzą z Chlebowa gm.Miłosław pow. wrzesiński.
Byli chłopami- kmieciami posiadającymi własną ziemię.
Chlebowo to wieś , różnych na przestrzeni lat mająca właścicieli.
Zastanawiam się jak to było, prywatna własność chłopska a właściciel wsi.
Czy chłop w takiej sytuacji był wolny i niezawisły, czy w jakimś stopniu uzależniony od właściciela wsi.
Czy jest jakaś publikacja na ten temat?

Pozdrawiam
Danuta

[reg]

Polecam w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej -Władysław Grabski .Historja wsi w Polsce.
Dużo wyjaśnia kataster pruski jeśli jest do tej miejscowości. Władek

[TomekD]

Odpowiedź jak to było z posiadaniem własnej ziemi zależy od tego o jakich latach mowa.
Do uwłaszczenia i zniesienia pańszczyzny (połowa XIX wieku) chłop właścicielem ziemi nie był. Jeżeli był człowiekiem poddanym to sam mógł być przedmiotem handlu na równi z ziemią czy inwentarzem...

W SBC dostępna jest:
'Historja chłopów polskich w zarysie. Cz. 2, W Polsce podległej' Aleksandera Świętochowskiego
Z pozycji drukowanych są np. 'Historia chłopów polskich' Stefana Inglota czy 'Życie codzienne wsi między Wartą a Pilicą w XIX wieku' Bohdana Baranowskiego.

[Młynarka]

Witaj Danuto,

Polecam bardzo dobrą pozycję „Dzieje wsi wielkopolskiej” pod red. Władysława Rusińskiego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1959.
Jeśli interesują Cię chłopi w Wielkopolsce, znajdziesz w niej wszystko, czego szukasz

[lis46]

Otrzymałam informację na ten temat, jednak bez podania źródła.
Może kogoś zaciekawi:
Wiek XVIII, pocz. XIX.
We wsiach ,własnościach dziedziców, książąt itp. mieszkali chłopi posiadający własny kawałek ziemi. Byli to zamożni chłopi, jednak nie byli oni pełnymi właścicielami. Nigdy ziemia, która uprawiali nie była ich własnością, nawet gdy ją kupowali za pieniądze. Zyskiwali jedynie prawo użytkowania tej ziemi dziedzicznie. Najzamożniejsi chłopi to kmiecie, mniej zamożni to półkmiecie, półslednicy, zagrodnicy/ z własną zagrodą bez ziemi/ i komornicy bez swojej własności.
Wszyscy jednak byli poddani właścicielowi folwarku, wsi, który zbywając swą własność zbywał ją z mieszkańcami.
W dokumentach sprzedaży zachowanych transakcji spotyka się zarówno kmieci, jak i młynarzy, karczmarzy, owczarzy, kowali i zwykłych chłopów nie posiadających ziemi.
Taki to był chłopski los.
Bywały także sytuacje, gdy człowiek wolny przyjmował poddaństwo- Uczciwy Andrzej Młynarczyk z wdzięczności za danie mu żony Uczciwej Reginy, poddanki Władysława Kamińskiego, wyłączonej z aktu sprzedaży wsi Siekierki pow .średzki – przyjął poddaństwo. Wobec tego Kamiński traktując Młynarczyka jako swoją własność odstąpił go Zbigniewowi Mielęckiemu, nowemu właścicielowi wsi Siekierki.
Od pocz. XIX wieku chłop- kmieć posiadający ziemię stał się wolnym człowiekiem.
W Zaborze Pruskim zapoczątkowano proces uwłaszczenia w 1808 roku.
W Wielkim Księstwie Poznańskim reforma uwłaszczeniowa była wprowadzana stopniowo i nie objęła ludności małorolnej i komorników.
Reszta chłopów aby stać się pełnoprawnymi właścicielami i ludźmi wolnymi musiała spłacać odszkodowanie na rzecz właścicieli. Włościanin jeśli korzystał z ziemi dziedzicznie musiał za usamodzielnienie wpłacić panu oddając mu 1/3 część swojej ziemi, a nawet połowę, jeśli nie posiadał uprawnień dziedziczenia.
Poza tym włościanin udowodnić musiał prawo dziedziczenia ziemi od 1772 roku.


Pozdrawiam
Danuta

[madzik83]

Podpinam się pod ten wątek, bo nie potrafię znaleźć odpowiedzi na pytanie dot. statusu społecznego "posiadacz gruntu włościańskiego". Chciałabym się dowiedzieć jak to wyglądało w hierarchii. Czy to był taki bogatszy chłop, czy raczej ktoś pokroju dziedzica?

Z góry dziękuję za pomoc

[stan]

Podpinam się pod ten wątek, bo nie potrafię znaleźć odpowiedzi na pytanie dot. statusu społecznego "posiadacz gruntu włościańskiego". Chciałabym się dowiedzieć jak to wyglądało w hierarchii. Czy to był taki bogatszy chłop, czy raczej ktoś pokroju dziedzica?

Z góry dziękuję za pomoc

Magdaleno "posiadacz gruntu włościańskiego" jest terminem dość ogólnym i zależy w jakim ujęciu został zapisany .
Ale zapewne nie jest to nikt "pokroju dziedzica " bowiem w tym ujęciu był by zapis "właściciel/dzierzawca gruntu szlacheckiego/rycerskiego" .
Sformułowanie które przedstawiłaś wskazuje jednoznacznie na włościanina czyli chłopa który był tylko posiadaczem nigdy nie właścicielem ziemi (sytuacja się zmieniła po uwłaszczeniu ) . Włościanin to w pierwotnej formie mieszkaniec wsi zazwyczaj jest to zamożny gospodarz , choć póżniej termin ten był używany w stosunku do wszystkich mieszkańców wsi .
Więc mamy tutaj do czynienia z chłopem który posiadał ziemię ,a czy był bogaty trudno jednoznacznie powiedzieć . Samo posiadanie ziemi w tamtych czasach było już swego rodzaju bogactwem w sytuacji pauperyzacji wsi szczególnie po uwłaszczeniu .

[Eugeniusz]

Witam!
Polecam monografię Michała Kopczyńskiego pt. Studia nad rodziną chłopską w Koronie w XVII-XVIII wieku.
http://otworzksiazke.pl/ksiazka/studia_nad_rodzina_chlopska_w_koronie_w_XVII-XVIII_wieku/strona/2/?typ=skan

Pozdrawiam
Eugeniusz

[pepowianka]

Eugeniuszu,bardzo dobra pozycja i do tego dostępna od ręki.Bardzo dziękuję.

[figmara]

Czy w "Dziejach wsi wielkopolskiej" znajdują się informacje na temat wsi w powiecie kościańskim, (rejencja poznańska, okręg Śmigiel): Spławie, Przysieka Polska i Czacz? Byłabym bardzo wdzięczna za informacje i ewentualnie skan.
figmara@gazeta.pl

[TomekD]

Mariolu,

W książce:
'Dzieje wsi wielkopolskiej', praca zbiorowa pod redakcją Władysława Rusińskiego nie zamieszczono indeksu miejscowości.

Można jednak spróbować stąd:
https://books.google.pl/books?q=edition ... CAAJ&hl=pl

Szczęśliwie mamy 2 z 4 pozycji opisanych jako 'Widok krótkiego opisu'.
W każdej z nich, w polu poniżej 'Z wnętrza książki' wpisujemy, na ten przykład:
Spławie, Przysieka Polska i Czacz (pojedynczo i w jak najprostszej formie).
Klikamy na 'Szukaj' i coś się tam znajduje ...

Książkę mam na półce więc jak się coś ciekawego odnajdziesz to napisz, w miarę możliwości pomogę