Akta miasta Krotoszyna

[RomanK]

admin: wydzielono z tematu Akta miasta Koźmina

Indeks osób z rękopisu "1728, Summariusz jurium originalium et documentorum ad bona Krotoszyn cum attinentiis ..." (rękopis w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, Wrocław) Część 1 - przyczynki.
Czyli burmistrz sutenerem?

W osobnej części omówię strukturę i inne cechy tego sumariusza, podobnie podam pełny indeks, tu tylko powiem, że poświęcony on jest sprawom gospodarczo-procesowym odnośnie dóbr krotoszyńskich i innych, które w 1725 roku nabył Józef Potocki wojewoda kijowski od panny Zofii Gałeckiej wojewodzianki poznańskiej. Wraz z tymi dobrami wojewoda Potocki przejął wszystkie obciążenia hipoteczne i zobowiązania finansowe (zapisy dłużne, legaty, lokaty itp), ówczesnym zwyczajem i prawem zapisywane na dobrach przez uprzednich ich dziedziców (Rozdrażewskich i Gałeckich). Z uwagi na ten charakter, głównym bohaterem tego sumariusza jest szlachta. W dodatku szlachta z całego regionu wielkopolskiego. Ale spotykamy tu też, choć sporadycznie, osoby spoza szlachty, których interesy czy losy zbiegły się na krócej lub dłużej z dziedzicami Krotoszyna. Mają oni zatem luźny związek z Krotoszynem i jego okolicami, niemniej indeksując ten sumariusz, analizując jego zawartość, próbowałem się o nich wywiedzieć czegoś więcej (choćby po to, aby sprawdzić, czy sumariusz ten wnosi nam coś nowego).

Jedną z takich postaci, wzmiankowaną przez ten sumariusz jest Mikołaj Erazm Szwertman, mieszczanin poznański, któremu w 1655 zapisuje dług 1000 złp Konstanty Rozdrażewski. W rok potem, w 1656, kupiec Mikołaj Erazm przebywa we Wrocławiu i tam handluje winem. Tam bowiem Jakub Hieronim Rozdrażewski, wojewoda inowrocławski (dziedzic m.in. Krotoszyna) kupuje od niego wino za sumę 273 złp, nie płaci jednak za towar gotówką, tylko wydaje Szwertmanowi tzw. asekurację na tę kwotę. Jak zatem widać Szwertman, podobnie jak wojewoda Rozdrażewski, znaleźli się we Wrocławiu w czasie potopu szwedzkiego, gdy Polskę zajęli już i okupowali Szwedzi (* była to wiosna 1656, wojewoda Rozdrażewski właśnie wtedy we Wrocławiu 15 marca zawiązuje konfederację wielkopolską, a potem z terenu Śląska organizuje partyzanckie wyprawy wgłąb Wielkopolski, na Leszno i Kościan, przeciwko Szwedom). Poza tym widać z tego, że kupca łączyły bliższe interesy z Rozdrażewskimi, na tyle dobre i ufne, że pożycza
on jednemu pieniądze, a drugiemu udziela kredytu. Konstanty Rozdrażewski jednak potem zwleka i nie zwraca długu (choć mógł to uczynić sprzedając np. w 1658 swoją połowę dóbr Niewierz i Zakrzewko bratu za 30.000 złp), z tego bowiem powodu EM Szwertman przed sądami upomina się o zwrot tego długu 1000 złp kolejno w roku 1658, 1659 i 1661. Wkrótce potem Konstanty Rozdrażewski umiera bzp, jego żona też (* ostatnie o nich wzmianki w TD to 1660 rok, w 1661 Konstanty Rozdrażewski już nie żyje, zmarł bzp, dług jego wobec Szwertmana bowiem t.r. dziedziczą jego bracia Franciszek i Stanisław Rozdrażewscy). W każdym bądź razie ten dług 1000 złp, wciąż niespłacony, w 1668 obciąża już Katarzynę z Opalińskich Rozdrażewską, wojewodzinę inowrocławską (* wdowę po Jakubie Hieronimie). Wojewodzina Rozdrażewska ma, podobnie jak dawniej jej zmarły mąż wojewoda, lekką rękę do zadłużania się. Nie oddawszy bynajmniej długu 1000 złp, w jakiś sposób przekonuje ona Szwertmana, żeby ten pożyczył jej dalsze 6600 złp (zapewne część tej sumy to jakiś kredyt za towar, wszak Szwertman to kupiec). Obu tych długów, łącznie 7600 złp, wojewodzina Rozdrażewska oczywiście nie oddaje. Na nic idą potem upomnienia i skargi Szwertmana przed sądy grodzkie (tu w 1671 i 1673), toteż Szwertman szuka ratunku składając pozew przeciwko Rozdrażewskiej (i kanclerzowi Leszczyńskiemu, opiekunowi jej dzieci) do Trybunału Koronnego w Piotrkowie. Sprawa w Trybunale Koronnym wlecze się latami (* tu 1673, 1678 i 1682) (* zdaje się Szwertman uzyskał też nakaz sądowy intromisji za długi w dobra Rozdrażewskich - Niewierz 1678). W międzyczasie umiera wojewodzina Rozdrażewska, a i sam Szwertman. Który oczywiście tych 7600 florenów polskich aż do śmierci nie odzyskał.

Tyle mówi nam sumariusz. Mikołaj Erazm Szwertman już w 1633 jest kupcem poznańskim i handluje winem, sprowadzając wino ze Śląska, a przede wszystkim z Kowar (winiarnię Szwertmana w Poznaniu zaopatrywał Jerzy Knap z Kowar); jego kontrahentem jest również kupiec Jan Hezler z Jeleniej Góry, który w 1633 pozywa Szwertmana o dług (* "Związki handlowe Śląska z Rzeczpospolitą" Marian Wolański 1961). W 1648 Szwertman jest już ławnikiem poznańskim i delegatem miasta Poznań na Sejm elekcyjny (* Volumina Legum oraz "Dokumenty miasta Poznań"). Coraz bardziej majętny kupiec i winiarz poznański Szwertman odtąd na stałe wchodzi w elitę i patrycjat miasta Poznania, również w jego miejskie władze. Jako rajca w 1651 wraz z magistratem uczestniczy w erekcji kościoła pojezuickiego w Poznaniu (* "Przyczynek do dziejów budowy kościoła pojezuickiego w Poznaniu" Romana Szymańska 1928). ME Schwertman to burmistrz Poznania w latach 1660, 1662, 1665 i 1673 (* "Wykaz burmistrzów poznańskich z XVII i XVIII wieku" Zofia Wojciechowska 1999). Mikołaj Erazm Szwertman, ławnik poznański, zostaje delegatem miasta Poznań na Sejm elekcyjny w 1669. W 1659 kupiec Szwertman jest dzierżawcą folwarku Wilda pod Poznaniem (już w 1660 jest nim kto inny) (* "Majątki wielkopolskie" Jan Skuratowicz 2004). Szwertman, ławnik poznański, jest za czasów króla Jana Kazimierza nadzorcą czuwającym nad naprawą i reperacją murów warownych miasta Poznania (bywa też nazywany wtedy, raczej niesłusznie, architektem) (* "Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki dawnej polski" Julian Kołaczkowski 1888; + "Z wojennej przeszłości Poznania" K. Olejnik 1982; + "W dawnym Poznaniu" Zygmunt Boras & Trzeciakowski 1971 - wg tych ostatnich był ławnikiem i nadzorcą tych napraw). Szwertman bywa też prowizorem młyna słodowego Bogdanka w Poznaniu. No i na koniec, Szwertman "w swojej budzie na ulicy Wrocławskiej" trzyma 5 "dam" lekkich obyczajów, znaczy się prostytutki. Burmistrz sutenerem?
Był zamożny. "Opis Poznania z 1728" wymienia dwie narożne kamienice dawniej Szwertmanowskie na Rynku (ob. Stary Rynek 61 i 68) (ta druga w 1728 do Garczyńskich), oraz domostwo Szwertmanowskie na Podgórczu (w 1728 w ruinie).
Nieznana mi jest - póki co - ani genealogia ani bliższa rodzina Szwertmana. Nazwisko to, w różnych formach jest pisane (Szwertman, Szwerdtman, Szwerdman, Schwertman lub też ze zdublowanym na końcu nn), i jako nazwisko prowiedencji niemieckiej, jest ono dość powszechne w Niemczech, w Polsce jednak jest bardzo rzadkie. Oprócz poznańskich Szwertmanów tak właściwie byli jeszcze Szwertmanowie w Toruniu, rodzina o wysokim statusie patrycjuszy (tej linii dał początek tam w XVIII wieku Leon Kazimierz burmistrz i burgrabia toruński). Była to rodzina katolicka. PESz (Polska Encyklopedia Szlachecka) daje im herb. Faktycznie, herb Szwertmanów (toruńskich) z wizerunkiem miecza podaje Marian Gumowski (* "Herbarz patrycjatu toruńskiego" 1970). Byłby to zatem raczej gmerk mieszczański. Ale czytam też, że byli herbowi Szwertmann w Saksonii i w... Pensylwanii, ci mają w dwupolowym herbie na górze lwa, a na dole miecz. Ten miecz jest zatem - jak widać - wspólnym elementem dla niemieckich (i amerykańskich) oraz polskich herbów (gmerków?) rodzin Szwertman.
Jakuba Szwertmana wymieniają "Inwentarze mieszczańskie w wieku XVIII" (* Józef Burszta i Czesław Łuczak 1962).
NN Szwertman to proboszcz "linoviensis" 1758
NN Szwerdtman, ksiądz, to spowiednik "studentów", uczniów szkoły powiatowej w Międzyrzeczu 1775 (* "Życie i prace księdza Józefa Rogalińskiego" bez autora 1905)

Wróćmy jednak do długu. I przypomnijmy sobie - było tego łącznie 7600 złp, jest nie zwrócony, a ostatnia wieść o nim to Trybunał Koronny w 1682 (Szwertman kontra Rozdrażewscy i Leszczyński). Najpewniej wkrótce Szwertman umiera (w 1684 niejaki Laktański swój dług 1000 złp wobec kolegium przenosi z drukarni na kamienicę ME Szwertmana - "Z historii drukarstwa w Poznaniu" Jan Sójka 1976, co by znaczyło że właśnie Laktański nabył tę kamienicę, jak przypuszczam po zmarłym EM) (* ale tu mogę się mylić). W każdym razie od 1682 minie sporo lat, zanim znowu ten zadawniony dług wypłynie. O czym opowiada nam już niniejszy sumariusz. Mianowicie w 1711(lub 1717) sukcesorzy EM Szwertmana składają pozew w Śremie przeciwko Rozalii Gałeckiej o tę sumę, wciąż niezapłaconą. Słowem, ta zadawniona suma "zawisła" sobie elegancko na dobrach krotoszyńskich, które od Rozdrażewskich przejął Zygmunt Franciszek Gałecki wojewoda poznański. A w 1711-17 dobra te są w rękach wdowy po tym wojewodzie, Rozalii z Dzieduszyckich Gałeckiej. Sukcesorzy Szwertmana są tu bliżej nieokreśleni. Jak myślicie, czy wojewodzina Rozalia Gałecka oddała ten dług? Oczywiście nie. Dlatego sukcesorzy Szwertmana składają kolejne skargi, w 1720 i 1723, tym razem na pannę Zofię Gałecką, wojewodziankę poznańską, jedyną spadkobierczynię wojewody Gałeckiego (wojewodzina Rozalia zmarła przed 1720). A jak teraz myślicie - czy panna Zofia Gałecka, wojewodzianka, oddaje ten dług? Oczywiście nie. W każdym bądź razie sprawy w sądzie mają ten skutek, że idą dekrety, które zdaje się sukcesorom Szwertmana (i wielu innym dawnym kredytorom Rozdrażewskich i Gałeckich) przysądziły intromisję w dobra Krotoszyn. Niespodziewanie na ratunek zbankrutowanej panny Zofii Gałeckiej przybywa w 1725 roku wojewoda Józef Potocki, który kupuje od niej dobra krotoszyńskie. Jego zamożność, olbrzymi majątek oraz magnacka pozycja i władza, kończą rozdział burzliwych dziejów (w sensie finansowym, ale nie tylko - bo były tam najazdy, gwałty, wieczne egzekucje i intromisje) dawnej fortuny Rozdrażewskich i Gałeckich, która to fortuna zdążyła się w latach 1662-1725 rozpłynąć i utonąć w ogromnych długach. Potocki przejął niezmiernie skomplikowany i zadłużony majątek, na którym wisiały przysądzone licznym wierzycielom nakazy egzekucji i intromisji. W 1726 sukcesorzy EM Szwertmana przenoszą (transfundują) ten już bardzo stary dług 7600 złp na osobę wojewody Potockiego. Na tym urywa się historia tego długu. Co by oznaczało, że Potocki dług ten ostatecznie zwrócił.
Ile ten dług ma lat? Powiem szczerze - typowy dla większości ówczesnych długów. W 1726 jedna część z tego długu (1000 złp) ma tylko 69 lat :)))

Dopiero w 1726 sukcesorzy EM Szwertmana zostali w tym sumariuszu konkretnie nazwani. Byli to wtedy jego "nepotes" - Wojciech Meierer i Andrzej Karszewicz.
Wojciech Meierer jest mi bliżej nieznany. Niejaki Meierer w 1728 to ławnik pozn., który posiada zrujnowaną kamienicę na rynku w Poznaniu. Być może ten sam. "Nepotes" oznacza, że najpewniej był wnukiem (po matce) EM Szwertmana, ale mógł być też innego rodzaju jego krewnym. (* występują potem w Poznaniu NN Meierer instygator miejski 1754, Sebastian Meierer rajca 1769, 1783 i 1786)
O Andrzeju Karszewiczu (zm. 1748) wiedziałbym też niewiele, gdyby nie okoliczność, że pojawia się on nieoczekiwanie w Tekach Dworzaczka jako "nobilis" i "generosus"! Tymczasem jego mieszczańskie korzenie są niewątpliwe. Jan Karszewicz to organista (i prowadzący chór) w katedrze poznańskiej 1679-1695. Inny Jan Karszewicz to cieśla mieszkający na przedmieściu św. Marcina w Poznaniu 1711. Zofia Karszewiczowa panna (!) występuje w Poznaniu jako mieszczka w 1720, ale już jako "generosa" w 1726 (może to zatem siostra Andrzeja?). NN Karszewicz posiada "budę wśród wielu innych na środku rynku" w Poznaniu 1728 (zapewne nasz Andrzej) (* "Opis Poznania z roku 1728" M. Mika 1950). Andrzej Karszewicz, to zatem mieszczanin poznański, jeden z sukcesorów EM Szwertmana, nazwany też jego "nepotes", więc zapewne wnuk (po matce). Po Szwertmanie odziedziczył pewnie trochę majątku, a i zapewne Potocki spłacił mu szwertmanowski dług 7600 złp (do podziału z Meiererem). Andrzej Karszewicz walcząc zatem o zwrot bardzo zadawnionych długów (jakie pożyczał szlachcie Szwertman) przed sądami szlacheckimi, naturą rzeczy zbliża się nieco do szlachty. Tam zapewne zbliża się też do Teresy z Kęszyckich Skąpskiej, która skądinąd też od wielu wielu lat procesuje się zawzięcie o zwroty długów z Rozdrażewskimi i Gałeckimi (więc też jest bohaterką tego sumariusza). Z TD wiemy, że Andrzej Karszewicz w 1729 w Poznaniu poślubia Teresę Skąpską h. Doliwa, właśnie wnuczkę tej Teresy z Kęszyckich Skąpskiej (Teresa to córka Antoniego Skąpskiego i Rozalii Cieleckiej). Otrzymuje ona bardzo skromny posag 1.500 złp (* i może tu też właśnie leży przyczyna tego mieszczańsko-szlacheckiego związku). Są oni małżeństwem jeszcze w 1748. W 1749 Teresa ze Skąpskich, wdowa po Andrzeju Karszewiczu, jest już powtórnie zamężna za Czyżewskim. Na uzurpację szlachecką Karszewicz "zasłużył" sobie zatem żeniąc się ze szlachcianką.
Andrzej Karszewicz zapewne zmarł bzp. W ogóle nazwisko Karszewicz spotykamy bardzo rzadko. Tak rzadko, że ja spotykam, oprócz w/w, jeszcze tylko jednego (nie biorę pod uwagi lata współczesne, po 1900). Antoni Karszewicz (ur. ok. 1770) x 1* 1815 Przemęt Marianna NN 1v Adamczakowa wdowa 2* 1835 Bucz Regina Skrzypczak (* baza Poznań Projekt).

ps. Tyle udało mi się wyczarować. Nie do wszystkich materiałów mam dostęp, wiadomo. Tak więc oczywiście, jeśli ktoś posiada jakiś szczegół o Szwertmanie (Szwertmanach), Meiererze (Meiererach) oraz Karszewiczu (Karszewiczach), tu nie wymieniony, to zachęcam, proszę śmiało tu napisać.


oprac. Roman Knap-Kurowski
cdn

[RomanK]

Indeks osób z rękopisu "1728, Summariusz jurium originalium et documentorum ad bona Krotoszyn cum attinentiis ..." (rękopis w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, Wrocław) Część 2 - przyczynki.
Czyli - co się stało z fortuną Prochowników?


W czasach saskich, szlachta właściwie żyła na kredyt. Zwłaszcza ta bogata i magnacka. Panowie wojewodowie, kasztelanowie, starostowie, zazwyczaj żyli ponad stan. Jednak to zbyt skomplikowana sprawa wyjaśniać tutaj źródła dochodów i utrzymania szlachty. W każdym bądź razie Zygmunt Franciszek Gałecki, wojewoda poznański, dziedzic dóbr krotoszyńskich, też ustawicznie potrzebował dużych pieniędzy. To właśnie ta wszechwładna potrzeba zbliżyła go do poznańskich Żydów. Niniejszy sumariusz wymienia ich tylko dwóch - to Samuel Prochownik i Icek Prochownik. Sumariusz wnosi nam o nich szczupłe wieści, ale na tyle wystarczające, aby się zorientować, że Samuel i Icek Prochownicy, Żydzi z Poznania, towarzyszyli wojewodzie Gałeckiemu, gdy ten potrzebował gotówki lub kredytu. Oczywiście w grę wchodziły bardzo duże pieniądze. Już w 1703 Samuel Prochownik pożycza wojewodzie Gałeckiemu 5380 florenów polskich (złp), w 1707 pożycza mu kolejne 12.000 złp. Samuel Prochownik prowadził interesy dyskretnie, pożyczek zdaje się nie rejestrował w sądzie grodzkim (albo czynił to bardzo rzadko), zadowalając się wystawieniem prywatnej "karty" (skryptu) i własnym rejestrem. W tym samym czasie co Samuel, pojawia się przy wojewodzie również Icek Prochownik. W 1707 widzimy go przy sumie 20.000 złp, którą otrzymał - przy asekuracji wojewody Gałeckiego - od Wojciecha Stanisława Gruszczyńskiego (którego łączyły z wojewodą też rozliczne majątkowe interesy). Potem, na wiele lat, słuch o Prochownikach ginie. Nie znaczy to, że byli nieobecni. Okazuje się bowiem, że w 1725 Zofia Gałecka, wojewodzianka poznańska, jedyna spadkobierczyni wojewody Gałeckiego, winna jest Ickowi Prochownikowi aż 30.000 złp. Od niej to bowiem Icek otrzymuje w Krotoszynie "asekurację poczynionej kalkulacji na sumę 30.000 złp", którą następnie oblatowano w księgach grodzkich w Poznaniu. Jeszcze tego samego roku, 1725, dług ten przechodzi na Józefa Potockiego, wojewodę kijowskiego. Jak już wiemy, nowy nabywca dóbr Krotoszyn, oprócz dóbr, przejął wszystkie dawne a niespłacone długi Rozdrażewskich i Gałeckich (niewątpliwie ratując zbankrutowaną pannę Gałecką od nerwic i bólu głowy). Między innymi w ten oto sposób do zaległego długu Rozdrażewskich wobec ME Szwertmana (7600 złp), wojewoda dodał na swoje konto dług Gałeckich u Icka Prochownika (30.000 złp). Wojewoda Potocki - o czym informuje kwit w sumariuszu - ostatecznie spłaca Ickowi całą tę sumę w 1729 roku.

Nie jestem biegły ani w biografiach ani w genealogiach hebrajskich. Spróbowałem obu tych bohaterów niniejszego sumariusza poszukać jednak wszędzie tam, gdzie się da (w miarę swoich skromnych możliwości). Niestety, jak dotąd, bezskutecznie. Samuel i Icek Prochownik (bracia?) są mało znani, a może nawet w ogóle, gdy tymczasem okazuje się, że obracali oni bardzo wysokimi kwotami, kredytując m.in. samego wojewodę poznańskiego. A być może i wielu innych szlachciców. Musieli być bardzo zamożni (acz dyskrecja, z jaką prowadzili interesy, nie pozwala nam tej zamożności ocenić i zgłębić). Zamożność ich zresztą być może pochodziła właśnie z udzielania pożyczek, kredytów, a może nawet (ukrytej) lichwy. Zapewne obie te postacie pojawiają się na stronach ówczesnych ksiąg miejskich Poznania, ale tak czy inaczej - póki co - nie znajduję o nich żadnej wzmianki. Co nawet dziwi, zważywszy fakt, że należeli oni do ówczesnej bogatej "finansjery". Samuela i Icka znam zatem wyłącznie z tego sumariusza (* zapewne Icka dotyczy skrypt z 1728 w księgach gr. pozn.). Co zatem stało się z ich fortuną, której ślady tu znajdujemy? (wszak Potocki oddał Ickowi 30.000 złp)

Niestety, ponieważ nic nie znalazłem o obu żydowskich bohaterach tego sumariusza, więc zapodam tylko ogólnie to, co wiem o Prochownikach, w nadziei, że Icka i Samuela Prochowników, ongiś bogatych Żydów z Poznania, kredytorów szlachty polskiej, łączy pokrewieństwo z innymi Prochownikami.
Prochownik to popularne nazwisko (* baza-mapa Moikrewni podaje współcześnie 1068 osób). Współcześnie najliczniej jest ono reprezentowane w Małopolsce. Noszą je rodziny zarówno narodowości polskiej, jak i żydowskiej. Trudno powiedzieć jak to nazwisko dostało się do legend - wg legend żydowskich, dotyczących najwcześniejszego przybycia Żydów do Polski, niejaki Abraham Prochownik, kupiec i handlarz prochem (!), miał zostać, po śmierci króla Popiela, wybrany na elekcji w Kruszwicy królem polskim, był nim przez 3 dni, po czym zrezygnował z korony na rzecz Piasta (* szczegóły tej legendy, jej powstania "Abraham Prochownik" Aleksander Sharon 1998, wg niego jest to "legenda zmyślona" w 1854). Tak czy siak do żydowskich genealogi tej rodziny (lub rodzin) trudno dotrzeć.
Żydowskie rodziny Prochowników pojawiają się w XIX wieku:
--- 1) Izbica Kujawska - Cyrel Prochownik 1824, Ryfka Prochownikówna Mintel x 1825 Izbica Kujawska Jakub Żychliński (* baza Geneteka), Dawid Prochownik 1919
--- 2) Włocławek - Wolf Prochownik x ok. 1860 -> Samuel Prochownik x 18(90) Rachela -> Estera, Sara, Rywka (x Zantman), Jan, Zelig i Max; część jego potomków np. syn Zelig z żoną i 5-rgiem dziećmi oraz drugi syn Jan z żoną ginie w obozie Auschwitz; Holocaust przetrwał wnuk Szymon Prochownik (zm. 1994)
--- 3) Konin i Dębe (miasto w dawnym pow. konińskim, pierwsi Żydzi zaczęli się tu osiedlać w 1792) - Lejzer Prochownik z miasta Dąbie x 18(17) Szajna -> 1) Szmul Prochownik (zm. 1883 Dąbie) -> Dawid -> Elizer (ur. Kalisz 1881) -> Miriam zamężna Szekely (ur. 1908 Kalisz - zm. Jerozolima 2004) 2) Icek (-> Maier ur. Konin 1879) 3) Józef (zm. 1881 Konin) (x 1850 Rachela Świska -> Rywka zamężna Majzels zm. Konin (* tam potem córki za Rozenblum, Kronenberg, Ryczke, Sanderow, Klingbeil, Leben, Dul, Harczyk, Halperin, Grin), Sara zamężna Gotlibowicz (zm. Konin), Fajgla (zm. 1956 Konin w wieku 102 lat), Beer, Dawid (x 1877 Pyzdry Kaplan) i Icek (zm. 1939 Konin; x Sara Skowron -> córka zam. Lanzman); Izaak Prochownik Konin 1924
--- 4) Pyzdry - bracia Hersz Prochownik i Józef Prochownik (ur. ok. 1771 - 1829 Pyzdry) oraz NN Pulvermacher (-> Mojżesz Pulvermacher zm. Konin 1832 i Emanuel Pulvermacher Konin 1829-33)
--- 5) Żuromin (Mazowsze) (tam byli bardzo liczni, większość z nich, a może nawet wszyscy zginęli w faszystowskich krematoriach)
--- 6) Piotrków - Chaim Prochownik handlarz z Piotrkowa 1922 (* gazeta "Orędownik na powiat wolsztyński")
--- 7) Łodź
--- 8) Toruń - kupiec Joel Prochownik
--- 9) Siemianice - Antoni Prochownik 1793/94 (* ale tu nie wiem, czy Żyd)

Jeśli chodzi o sam Poznań, to też wiemy o tamtejszych Prochownikach tylko wyrywkowo:
--- skrypt dla Prochownika Żyda (ks. gr. pozn. 1728)
--- Jakub Prochownik w Poznaniu, odcięto mu rękę na mocy wyroku Tryb. Kor.
--- NN Prochownik w 1752 Poznań (gwałtem ujęty przez ludzi księcia Piotra Pawła Sapiehy wojewodę smoleńskiego, który miał do niego pretensje)
--- Samuel Prochownik kupiec z Poznania "faktor królewski" 1767 (* Regestry dokumentów i ekscerpty z Metryki Koronnej do historii Żydów w Polsce" Maurycy Horn)
--- J. Prochownik wł. gorzelni w Poznaniu 1816
--- Pinkus Katz Prochownik handlarz poznań 1832, Samuel Prochownik szynkarz 1832, Moses Katz Prochownik woźny szkolny 1832, Saul Prochownik faktor 1832, Aaron Prochownik handlarz 1832 (* "Spis dorosłych Żydów mieszkających w Poznaniu 1832" Rafał Witkowski 2009)
--- Aron, Beniamin, Ludwik i Samuel Prochownik wszyscy w 1834 Poznań (* "The naturalized Jews of the Grand Duchy in Posen w 1834 i 1835 roku" Edward David Luft 1987)
--- Samuel Prochownik kupiec pozn. 1858-63, Juliusz Prochownik kupiec Pzon. 1901-09 (x Hulda Bley), Saul Prochownik x Emma Ephreim wdowa 1894-1908, Marianna z d. Brock Prochownik, Wojciech Prochownik, Moses Prochownik (* "Quellen zur Geschichte der Juden in polnischen Archiven" Stefi Jersch-Wenzel 2003)
--- Julius Prochownik hurtownik Poznań 1916 (* gazeta "Wielkopolanin")
--- Samuel Lewin prochownik (ur. Warszawa ok. 1780 - zm. Poznań) (* ale chyba nie z tej rodziny?)

To tyle. Ktokolwiek zatem coś wie więcej, zachęcam do wpisu :)


oprac. Roman Knap-Kurowski

[RomanK]

Indeks osób z rękopisu "1728, Summariusz jurium originalium et documentorum ad bona Krotoszyn cum attinentiis ..." (Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław). Część 3 - przyczynki.
Czyli - inwentarze obiekt westchnień. Spis inwentarzy dóbr ziemskich wymienionych w Sumariuszu. (część A)


Zamek w Krotoszynie został zbudowany w l. 1692-1700 przez Zygmunta Franciszka Gałeckiego (wojewodę poznańskiego). Zamek, a raczej z wyglądu pałac, wzniesiono zapewne na miejscu starego; barokową magnacką rezydencję otoczono dużym i pięknym ogrodem, a w pobliżu założono zwierzyniec (czyli takie prywatne zoo w charakterze parku). Podobnie, w tym samym okresie woj. Gałecki wystawił sobie również nowy dwór w pobliskim Konarzewie, bardziej "myśliwski" niż ziemiański, bo zapalony z niego był łowca. W 1725 zamek w Krotoszynie spłonął, atoli po pożarze odbudowano go. Obecnie jest tam szkoła. A sam pałac stanowi jeden z najcenniejszych zabytków barokowej architektury w ziemi krotoszyńskiej.

Krotoszyn już od bardzo dawna stanowił ośrodek klucza, większych dóbr ziemskich, jakie w okolicy posiadał ród Rozdrażewskich. Dobra te powoli i systematycznie z ich rąk wykupił właśnie wojewoda Gałecki. Potem te dobra przeszły drogą sukcesji, najpierw w ręce wdowy po nim, a potem jego jedynej córki Zofii Gałeckiej, a następnie w 1725 kupił je od niej Józef Potocki wojewoda kijowski i hetman wielki koronny. Za czasów Potockiego zamek w Krotoszynie został odbudowany po nieszczęsnym pożarze, ale tak jak i wcześniej, za czasów Rozdrażewskich i Gałeckich, tak i wtedy tętnił on życiem, nie tylko familijnym i towarzyskim, ale właśnie przede wszystkim jako centrum administracyjne dla wszystkich pozostałych dziedzicznych dóbr, jakie w okolicy posiadał woj. Potocki. A było tych dóbr blisko Krotoszyna bardzo dużo, mianowicie - dobra krotoszyńskie (m. Krotoszyn z wsiami Stary Krotoszyn, Nowy Folwark, folwark Odrzygoski), dobra rozdrażewskie (miasteczko Rozdrażew z wsiami Dzielice, Maciejew, Grębów, Nowa Wieś, Trzemeszno), dobra kobierzyńskie (wsie Kobierno, Tomnice, Dąbrowa, Gorzupia, Durzyn, Smuszew, Biadki i Brzoza), dobra konarzewskie (Konarzew, Szczerków, Salnia) oraz wsie Benice, Lutogniew z wsią Osusz, Bożęcin, Wróżewy, połowa wsi Chwaliszew, Korytnica z Ligotą, Głoginin, Orpiszew, Raciborów, Ustków, Wielowieś, Suśnie, Unisław, Wolenice, Świnków i Roszki. Trochę dalej, bo już w pow. poznańskim, leżała - będąca w posiadaniu woj. Gałeckiego - wieś Linie. Z zamku w Krotoszynie zarządzano również dobrami, które znajdowały się bardzo daleko, m.in. na Mazowszu.

Do zamku w Krotoszynie zjeżdżali się zatem w interesach, po łaskę pańską, lub w sprawach majątkowych wszelkiej maści okoliczni administratorzy, ekonomowie, dzierżawcy, posesorzy zastawni, a także inni ludzie - kontrahenci, dłużnicy, kredytorzy, wierzyciele, dostawcy, goście itp. Była to przede wszystkim szlachta z całego regionu. Administracja tak wielu dóbr ziemskich, połączona z całym mnóstwem spraw o charakterze cywilno-prawnym i gospodarczym, wymagała dokumentacji i sporego archiwum. I takie właśnie archiwum na zamku w Krotoszynie było. Jego zawartość podaje właśnie niniejszy "Sumariusz krotoszyński" z 1728. Jest to zatem rękopis idealny dla badań nad archiwistyką staropolską; dzięki niemu poznajemy rozmiar takiego staropolskiego ziemiańsko-szlacheckiego archiwum i jego strukturę.

W zbiorach archiwum na zamku w Krotoszynie w 1728 (i jeszcze w 1755 - sumariusz ten bowiem, napisany w 1728, prowadzony był dalej, poprzez dopiski i adnotacje, aż do roku 1755), znajdowały się zatem przede wszystkim ekstrakty (wyciągi) z ksiąg grodzkich lub ziemskich. Było ich mnóstwo. Dotyczyły one przeróżnych czynności prawnych i procesowych, związanych bądź to z konkretnym majątkiem ziemskim, bądź też z jego dziedzicami (procesy, pozwy, manifestacje, protestacje, kontrakty, transakcje, rezygnacje, cesje, relacje, wizje sądowe, ugody, dekrety, pokwitowania itp). Ekstrakty te pochodziły z całego kraju, mamy tu bowiem ekstrakty z ksiąg kaliskich, pyzdrskich, ostrzeszowskich, poznańskich, kcyńskich, nakielskich, wieluńskich, sieradzkich, łęczyckich, radomskich, sandomierskich, lubelskich, radziejowskich, czerskich, warszawskich, liwskich, rawskich, lwowskich, halickich, żydaczewskich. Posiadano także ekstrakty sporządzone z ksiąg sądów kapturowych. Poza ekstraktami z powiatowych ksiąg szlacheckich archiwum posiadało też bardzo liczne ekstrakty z procesów trybunalskich, jakie miały miejsce w Piotrkowie przed Trybunałem Koronnym. Czasem zdarza się tu też ekstrakt z jakieś decyzji kościelnej (np. dekret konsystorza w Łowiczu w sprawie dziesięcin). Czasem też zdarzają się dokumenty niejako z daleka i "egzotyczne", typu przywilej królewski króla Władysława dla Rakowskiego wydany pod Smoleńskiem 1633. Oczywiście "Sumariusz" nie podaje pełnej treści tych ekstraktów, ekstrakty te jedynie inwentaryzuje, grupuje (w poszczególnych fascykułach czyli niejako w odrębnych "teczkach"), i przy tej okazji je regestruje, tzn. podaje bardzo krótko i zwięźle ich treść i meritum (czyli - data, miejsce, strony, rodzaj i przedmiot sprawy itp). Ekstrakty te zatem znajdowały się w zbiorach archiwum, gdzieś w skrzyniach, sumariusz natomiast służył - zupełnie tak jak dzisiaj indeksy w bibliotekach - do tego, żeby te dokumenty zinwentaryzować, uporządkować i sprawnie je potem (jak zajdzie potrzeba) w archiwum odszukać.
Rozpiętość tych ekstraktów, zarówno "terenowa" (archiwum zawierało bowiem również obszerną część mazowiecką, informacje i ekstrakty odnoszące się do tamtejszych dóbr), jak i chronologiczna jest ogromna. Najstarszy ekstrakt w archiwum dotyczył roku 1447. Najpóźniejsza adnotacja pochodzi z 1755. Tak więc "Sumariusz krotoszyński" zamyka się w ramach czasowych 1447-1755.

Kolejną grupę dokumentów, oprócz tych urzędowych, stanowiły w archiwum papiery prywatne. Też była to w większości dokumentacja administracyjna (asekuracje, kontrakty arendowne, membrany, rewersy, asygnacje, skrypty, kwity, porachowania, regestry pretensji, informacje o długach, rejestry sreber, inwentarze domowe, dyspozycje), o tyle jednak ważne, że często te akurat sprawy majątkowe, drobniejsze, załatwiano na ogół prywatnie, bez potrzeby oblatowania ich w księgach grodzkich. I oczywiście dlatego stanowią one bardzo cenny materiał pomocniczy dla bardziej dociekliwych miłośników historii. Również w prywatnych papierach znajdowała się korespondencja. W archiwum jednak wymieniono tylko parę listów, wyłącznie te, które mogły służyć sprawom majątkowo-procesowym (np. 2 listy EB Denhoffa z Malborka do woj. J. Potockiego 1727, gdzie wzmianka że Denhoff akurat choruje; 1 list z Gdańska od woj. Gałeckiego do NN podstolego lwowskiego 1710; 2 listy woj. Gałeckiej do Szumlańskiego, jeden z Piotrkowa 1714, a drugi z Krotoszyna 1722, oraz 6 listów Karola Cieleckiego). Listy Rozdrażewskich, Gałeckich czy Potockiego w sprawach innych, politycznych, publicznych, towarzyskich czy po prostu osobistych na pewno były, ale nie w tym akurat, administracyjnym archiwum. Archiwum wymienia też znajdujące się w swoich zbiorach bliżej nieokreślone "konnotacje różnych dawnych inskrypcji". Archiwum posiadało też m. in. genealogie Cieleckich, Psarskich, Bartskich i Przyjemskich; różne podobne genealogie załączano wtedy często do spraw w sądach (tak często że np. genealogię Karola Cieleckiego posiadano w 8 różnych egzemplarzach). Z innych dokumentów archiwum miało też np. bliżej nieopisane "Papiery panów Rydzyńskich z różnymi osobami, stare, do dóbr Ponieca i Rydzyny", "Papiery z różnymi posesorami starostwa kolskiego i konińskiego, stare", "Papiery z różnymi posesorami starostwa odolanowskiego", "Ad extremum kilkadziesiąt transakcji z różnymi osobami do majętności krotoszyńskiej nie należące", "Papiery różne do Bułakowa, Kaczagórki i Gołuchowa należące, stare", "Papiery żołnierskie z Jm P. Ciświckim rotmistrzem", oraz "egzotyczne" papiery procesowe niejakiej Blomberkowej z księciem Radziwiłłem. Pewna część dokumentacji dla dóbr z ziemi krotoszyńskich w tamtych czasach, co oczywiste, znajdowała się też poza archiwum, np. u posesorów zastawnych, którzy bywało, że je potem wywozili nawet bardzo daleko ze sobą - np. pewien trop (dla papierów dotyczących Rozdrażewa) wiedzie aż do Malborka (* archiwum miało "Rejestr wziętych papierów przez Jm Pana Sielskiego za rozkazem JaśnieWP Denhoffa do Piotrkowa i tegoż ręką podpisany w Malborku 1725")

cdn. (wkrótce, w części "B")

oprac.: Roman Knap-Kurowski

[woj]

Interesujące i ciekawe opracowanie co przeczytałem i będę czytał z zainteresowaniem; nic nie dodaję poza literówką w nazwie miejscowości:
jest Bożęcin - winno być Bożacin, jest Suśnie - winno być Suśnia

[RomanK]

Indeks osób z rękopisu "1728, Summariusz jurium originalium et documentorum ad bona Krotoszyn cum attinentiis ..." (Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław). Część 3 - przyczynki.
Czyli - inwentarze obiekt westchnień. Spis inwentarzy dóbr ziemskich wymienionych w Sumariuszu. (część B)


W tej grupie dokumentów "niepublicznych", archiwum w Krotoszynie przechowywało wówczas również wszelkie inwentarze dóbr ziemskich, które należały do dziedzica. Dla genealogów takie inwentarze są bezcenne. To skarby. Zawierają one bowiem często szczegółowy spis ról i gospodarstw w danej wsi, stan zabudowań, a także imiona i nazwiska gospodarzy, kmieci, komorników, chałupników czyli tzw. "poddanych". I dlatego materiały świeckie, w tym wypadku inwentarze wsi są równie bezcenne jak metryki kościelne. Z sumariusza wynika, że takie inwentarze sporządzano bardzo często, na ogół za każdym razem, gdy jakąś wieś puszczano w dzierżawę lub oddawano w posesję zastawną (czyli przy reindukcji, oddawaniu dóbr i wwiązaniu kogoś w ich posiadanie). A trzeba powiedzieć, że zmiany posesorów danej wsi zdarzały się w XVII-XVIII wieku bardzo często. Czasami taki inwentarz oblatowano w księgach grodzkich, ale niestety, tylko czasami. Często bowiem inwentarze te spisywano dla dziedzica i dzierżawcy, i chowano "do skrzyni". W niniejszym zatem indeksie, wypisuję wszystkie inwentarze dla dóbr z pow. pyzdrskiego i kaliskiego, które znajdowały się w 1728 roku w archiwum na zamku w Krotoszynie. Czyli oczywiście te, które wymienia "Sumariusz".

Niestety nie wiem, czy te inwentarze się zachowały. Nieznana mi pozostaje historia archiwum krotoszyńskiego po 1755. Sumariusz dowodzi, że archiwum to było bardzo bogate. I że istniało od dawna do co najmniej 1755. Ale co się z nim działo dalej, tego jeszcze nie wiem. Wiadomo, sporo papierów prywatnych, w tym majątkowych, dzieliło smutny los zniszczenia, zawieruch historycznych, rozproszenia itp. Życie. Ale jest nadzieja... Sumariusz ten - wszak pochodzący z tego archiwum, a nawet jego alfa i omega - obecnie znajduje się przecież w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. Zachował się i przetrwał. Jaką zatem drogę przeszedł od 1755 do dziś? Zapewne do zbiorów Ossolineum dostał się on przez potomków hetmana Józefa Potockiego. Istnieje zatem wielka nadzieja, że inwentarze te, i inne dokumenty z dawnego zamkowego archiwum krotoszyńskiego, zachowały się szczęśliwie do naszych czasów tak jak szczęśliwie dla nas zachował się ten właśnie sumariusz.

.................................................

Benice (par. loco) (* tu 1583, 1604, 1648-1739) - 1) "Inwentarz majętności benickiej cum attinentiis in posesione JmPanu Mikołajowi Starzeńskiemu puszczonej spisany" 1648, oblatowany w ks. poznańskie; 2) "Inwentarz majętności benickiej JMPanu Starzeńskiemu in posesio puszczonej" 1651 3) "Inwentarz majętności benickiej in posesionem JmP Starzeńskiemu puszczonej, in fundo spisany" 1654) 4) "Inwentarz majętności benickiej" 1658 5) "Inwentarz majętności Benickiej przez Jchm` XX. kanoników poznańskich spisany i podpisany, JmP Kuchmistrzowi podany" 1687 6) "Pro parte generosi Szczaniecki bonorum Benice cum attinentiis visio" 1711, wizja, oblatowana w księgi śremskie 7) "Ex parte generosi Szczaniecki bonorum villa Benice visio" 1715, wizja oblatowana w ks. gr. poznańskie 8) "Bonorum villa Benice per generosus Szczanieckie desolatorum, ad instancia Ilstrm Gałecka visio" 1720, wizja z ks. gr. kaliskich (* wzm. staw Benicki 1712-13 i karczma 1712, a także kościół 1723) (* też wizja lasu w Benicach 1671, rejestr wydatków na dobra Benice 1730)
(* w 1726 były jakieś sprawy o zwrot zbiegłych kmieci ze wsi Benice do wsi Raciborów)

Biadki (par. Kobierno, ob. par. loco) (* tu 1529, 1579-1729) - inwentarze tej wsi wraz z Kobiernem (* wzm. karczma 1721-22)

Bożacin (par. Lutogniew) (* też Bożęcin, Borzęcino, Bożacino) (* tu 1568, 1649-1730) - 1) inwentarz wspólnie z Lutogniewem 1672 2) "Weryfikacja długów u ludzi lutogniewskich i bożacińskich przez Mojaczewskiego mianych dokonana przez p. Kołaczkowskiego 1726" 3) "Inwentarz wsi Lutogniew z częścią Bożęcina" 1727
(* tu młyn Smutek 1680, do Bożacina?)
(* w 1679 3 kmieci z B. stało się przedmiotem transakcji między woj. Rozdrażewską a B. Pągowskim, "wydzierżawiła" ich)
(* Maciej NN kmieć z Bożacina został pobity w 1692 przez Skarzewskiego sługę Kokalewskiego, obdukcja Kalisz)
(* jakiś kmieć zbiegł do Bożacina w 1724 z dóbr Macieja Kurczewskiego)

Brzoza (* obecnie część wsi Henryków) (par. Rozdrażew) (* tu 1612-1733) - folwark 1653-59, inwentarze tej wsi wraz z Kobiernem w 1679 (* był też "Villa Brzoza cum Soleczna" 1671, "excerptus" z rejestru poborowego skarbu koronnego)

Chwaliszew (wtedy par. Sulmierzyce, obecnie par. loco) (* tu 1529, 1599-1738) - 1) "Visio in arboriby villa Chwaliszew p. subditta..." 1717, wizja w ks. gr. kaliskich 2) "Fundi villa Smuszew conseminati p. subditos villae Chwaliszew confa.. visio", wizja w ks. gr. kaliskich 1720 3) "Pro parte generosus Łaszczyński bonorum Chwaliszewa visio" 1723, wizja w ks. gr. kaliskich 4) "Pro parte Łaszczyński prasorum in bona Chwaliszewo visio" 1731; 5) wizja lasów chwaliszewskich 1732 6) "Visio bona Chwaliszeviens per subditos de Pyzyce desolata pro parte Łaszczyński" 1732, wizja w ks. gr. pyzdrskich; 7) "Rejestr długów należących od chłopów chwaliszewskich" 1735; 2) "Inwentarz połowy wsi Chwaliszewa na gruncie spisany JmP Nasierowskiemu oddany" 1737
(* w 1643-44 do Chwaliszewa zbiegli jacyś kmiecie z dóbr Rozdrażewskiego)
(* Marcin Gała kmieć zbiegł z Chwaliszewa do Sośnicy 1719)

Dąbrowa (par. Kobierno) (* też Dambrowa, Dąmbrowa, Dombrowa) (* tu 1579-1720) - inwentarze tej wsi wraz z Kobiernem (* w archiwum było też "Ad instantiam et officiosam requisitionem Illustrissima Gałecka in bonis Dombrowa ac alia visio" 1720, wizja sądowa wsi, oblatowana w ks. gr. kaliskich)

Durzyn (par. Kobierno) (* tu 1579-1721) ("Durzyn sive Zborowska" 1579) - inwentarze z Kobiernem
Durzyński staw (1659-83)

Dzielice (par. Rozdrażew) (* tu 1640-1724) - inwentarze tej wsi wraz z Wolenicami 1653, Rozdrażewem lub Kobiernem (* w archiwum była też "Pro Parte Ilstrm. Gałecka in bonis Dzielice visio" 1719, ekstrakt wizji, dokonanej podczas intromisji do tej wsi, z ks. gr. poznańskich)
(Jan Oblawka kmieć zbiegł ze wsi Biniewo do Dzielic 1640, zapisany w 1643 jako Jan Obalek)

Głoginin (par. Cerekwica) - "Inwentarz majętności głoginińskiej na gruncie spisany" 1657

Gornik staw (* zob. Smuszewski)

Gorzupia (par. Kobierno) (* też Gorzup) (* tu 1603-1722) - 1) "Pro parte Generosi Dunin Inventary bonorum villa Gorzupia" 1714, inwentarz oblatowany w księgach gr. kaliskich (* był też w archiwum ekstrakty z ks. gr. kaliskich "Visio Mnlis cum Nobliby Sylvarum villa Gorzupia deplantatarum" 1682 i "Pro parte Stefani Dunin Bonorum Gorzupia visio" 1719, obie wizje sądowe)
(* osoby - Bartłomiej Bargiel, kmieć 1680, który pojawia się w sprawie o granice dóbr Gorzupia, Tomnice, Świnków i Orpiszew, więc z którejś z tej wsi)

Grębów (par. Rozdrażew) (* wtedy też Grębowo, Gręmbowo, Grembowo) (* tu 1611-1694) - inwentarze z Rozdrażewem np. 1682
(* w 1667 woj. Rozdrażewski 3 kmieci z G. zastawia Dobrzyckiemu)

Janków (* też Jankowo i raz błędnie jako "Ganków") (ob. Janków Zaleśny par. loco) (* tu 1529-1726) połowa tej wsi przez jakiś okres była w rękach Rozdrażewskich, jej inwentarz szedł najpewniej ze Świnkowem np. w 1678; wzmiankowane tam są w 1678 puste role "Józefoska" i Pasternakowska (* od nazwiska Pasternak); ta połowa Jankowa jest tu zawsze wymieniana z folwarkiem Piotrowskim (1648, 1676), który to, chyba ten właśnie, w 1701 został zapisany pod nazwą Pieski (Pioski) acz może to też być przekręcona nazwa Roszki, wsi, która też często towarzyszy w zapisach o wsi Janków)
(* tamże - Wojciech Ostrowiens... ksiądz, pleban jankowski 1662)

Jastrzębiec staw, też staw Jastrzębski (* w 1659-1722; w dobrach do Kobierna)

Kobierno (par. loco) (* tu 1579-1730) - 1) "Inwentarz majętności kobierskiej Jm Panu Lisieckiemu podany" 1650 2) "Visio villa Kobierno et curia" 1662; 3) "Inwentarz dóbr Kobierna podpisany przez Andrzeja Żychlińskiego i Franciszka Prusaka" 1679 4) "Expensa gruntowe w kluczu kobierskim to jest zakładanie chłopów przez JmPana Dunina" 1723-24 (* był też ekstrakt z ks. gr. kaliskich - "Juramentum subditten` villa Kobierno" 1674, a także "Likwidacja z JMP Lisieckim względem załóg majętności kobierskiej" dotycząca "zakładania" kmieci na tym terenie 1660) (* wzm. - bractwo Różańcowe 1647, łąki i role młynarskie oddane w posesję plebanowi 1724; "prato Trawnik" 1733)
(* NN Krawiec 1666 w Kobiernie, ma o niego sprawę Anna Gurowska)
(* ksiądz Szymon Groblicz 1667-76)
(* Marianna NN 1726 i Bartłomiej Szkudlarz vel Szkudlarek 1723-26, oboje oni pojawiają się wśród poddanych Stefana Dunina, pos. d. K., cz. Gorzupia, Nowy Folwark, więc nie wiem gdzie dokładnie osiedli, byli zbiegami z dóbr Rosnowskiego, sprawa zagadkowa)
(* Odorski NN (* Michał), ksiądz, pleban w Kobiernie 1724; ksiądz Wojciech Odorski pleban 1733)

Konarzew (par. Baszków) (* też Konarzewo) (* tu 1518?, 1583-1733) - 1) "Specyfikacja kmieci w Konarzewie i Szczurkowie" 1709 2) "Expens konarzewskich na reperację załóg i zasiewki spisany" 1717-22 3) "Indagacja reperacji wsi Konarzewa co JmP Bojanowski zbudował a co od JmP Dunina odebrał" 1717 4) "Konnotacja drzewa rozdanego z lasów Konarzewskich" 1718 4) "Sumariusz rejestru JmP Bojanowskiego" 1723 5) "Konnotacja reparacji w Konarzewie, Szczerkowie i Salni przez JmP Bojanowskiego uczynionych" 1731
(* Jakub Młynarz z żoną 1728, kmieć zdaje się z Konarzewa, który otrzymał "wolność" od Potockiego i chyba zamieszkał w Krotoszynie, zapis niejasny)

Korytnica (par. Koryta) (* tu 1594-1731) - 1) "Inwentarz Korytnicy JmP Podleskiemu podany" 1645 2) "Inwentarz majętności korytnickiej spisany" 1648 (były dwa z tego roku) 3) "Regestr ekspensy na dobra Korytnica za dzierżawy JmPani Łukomskiej" 4) "Kopaniny chłopów korytnickich" 1652 5) "Rachunek z JMP Rogowskim względem wydatków na majętność korytnicką" 1659-65 6) "Inwentarz wsiów Korytnicy i Ligoty przy oddaniu Jm P Błociszewskiemu pomienionych dóbr na gruncie spisany" 1729 7) "Inwentarz wsiów Korytnicy i Ligoty przy oddaniu w zastawną posesję Ichm PP Gajewskim in fundo spisany" 1730
(* ksiądz NN Meleszewicz pleban korytnicki 1665-66, ale zapewne chodzi o pleban korycki, tj. Koryta)

Krotoszyn miasto (* tu 1526-1755) - 1) kwity szwedzkie z majętności krotoszyńskiej za posesji Gruszczyńskiego ok. 1707 2) "Visio in curia krotosinens" 1685, wizja z ks. gr. pozn. 3) "Inwentarz dóbr krotoskich spisany Prze(wielebnej) Kapitule podany" 1714 4) "Inwentarz dóbr krotoskich przez deputowanych z kapituły poznańskiej spisany i do trzyletniego kontraktu Ichmościom XX Wilżyckiemu i Stamirowskiemu kanonikom poznańskim oddany" 1715 5) "Visio in oppido Krotoszyn" 1719, ekstrakt z ks. gr. pozn. 6) pewien ekstrakt z urzędu wójtowskiego w K. 1727 (* kościół w K. miał legat testamentowy 5.000 złp od Jana Rozdrażewskiego i tę sumę zapisano na Korytnicy 1630; kościół miał też np. legat od ks. Niewiarowskiego przed 1668, a także zapis czynszu na dobrach Wielawieś 1689-94; ponadto były tu np. "W Krotoszynie, plenipotencja ręczna X. Proboszcza Krotoskiego na uczynienie cesji sup summa 6.000 fp" z 1671, albo "Regestr sum Kościołowi Krotoszyńskiemu zapisanych", w nich kwity ręczne od proboszczów z lat 1640-1712, kwity dla ołtarzy farskich Kryspinow, Miłosierdzia i Różańcowego) (* były też kwity z kontrybucji dla poborców, kwity szwedzkie, moskiewskie, saskie i wojska polskiego, a także oczywiście relacje z licznych wypraw egzekucyjnych do Krotoszyna) (* w 1669 dzierżawił browar i dochody "gorzelniane" w K. Jan Molski 1669) (* znany był np. inwentarz miasta Krotoszyna z 1692 ingrossowany w aktach miejskich wójtowskich, NN autorowi artykułu "Krotoszyn" w gazecie "Przyjaciel Ludu" 1848)
(* wsp. "zamek górny" w 1670)
(* osoby z K. - "Jan mieszczeniec de oppido Krotoszyn" 1633; ksiądz NN Fontana proboszcz 1647-49; Boruch Żyd z Krotoszyna? handlował płótnem i suknem 1668; ksiądz NN Jakimowski lub Jachimowski proboszcz krotoszyński 1668-69; Bartłomiej Śleszkowicz burmistrz 1675 i 1685; ksiądz Błażej Dajewski proboszcz 1680-98 i 1701?; "nobilis" Jan Różyński plen. miasta Krotoszyn w Kaliszu 1685; "honestus" Maciej Maciejewski, zbiegły kmieć, pojawia się w Krotoszynie 1689 albo raczej jest tak że zbiegł on z dóbr K. do Poznania, bo właśnie w Poznaniu odbyła się przed sądem sprawa "ex parte Belęcki posesores Krotoszyn ratione non statuitivis honesti Maciej Maciejewski ab eodem generoso Belecki anfugi et in oppido Krotoszyn arresto"; ksiądz Tomasz Chaliński 1701-09?; ksiądz Andrzej Baczyński proboszcz 1715; Krystian lub Sebastian Radler mieszczanin 1718; ksiądz Błażej Lubrański ksiadz 1708 i pleban krotoszyński 1721-30; NN kmieć zbiegł ze Szczerkowa do Krotoszyna 1723; Jakub Młynarz z żoną z Konarzewa? 1728; Walenty NN i Jan Śmich mieszczanie 1731; NN Nieparski mieszczanin 1733; Salomon Żyd z Krotoszyna 1737; NN Sołtysik mieszcz. krotoszyński 1738; Jan Bojarski archiwista na zamku w K. 1755)
Krotoszyn Stary wieś - (* tu 1573, 1650-1703) (tu np. ekstrakt z akt pyzdrskich w 1703 - "Stary Krotoszyn, super 3 hortulanis et 2 colonos juramentum")
Starokorotoszyński staw (1670-77) (* w 1674 nazwany Stary Staw)
Perzewo - na gruncie m. Krotoszyn - spotykam zapis "Kowalscy ratione non reproductionis jurium quo ad aggeres Perzewo dictus" (1724, Krotoszyn)

Ligota (par. Koryta) (* tu 1603-1731) - inwentarze z Korytnicą

Linie (w par. Pniewy, pow. poznański) (* robię ten wyjątek dla wsi spoza woj. kaliskiego) (* tu 1697-1712) - 1) "Inwentarz majętności lińskiej cum attinentiis na gruncie spisany" 1697 2) "Inwentarz majętności lińskiej" 1705 3) "Konnotacja kontrybucji szwedzkich" 1707 (* "Polonia Maior Fontes" nie zna tych źródeł, wymienia tylko inwentarz z 1673 w ks. gr. pozn. i późniejsze z 1762 i 1774)

Lutogniew (par. loco) (* tu 1518?, 1583-1734) - 1) "Inwentarz majętności lutogniewskiej" 1645 2) "Inwentarz majętności lutogniewskiej Jm Panu Świnarskiemu in posesionen puszczony, spisany i na gruncie weryfikowany, rękami oboi strony podpisany" 1672 3) "Inwentarz wsi Lutogniewia i Wróżew" 1693 4) "Inwentarz dóbr Lutogniewa i Wróżew z JmP Złotnickim in anno 1720 spisany, ac post in anno 1723 z JmP Mojaczewskim reasumowany" 1720 i 1723 5) "Weryfikacja długów u ludzi lutogniewskich i bożęcińskich przez Jm Pana Mojaczewskiego mianych, a przez przez Jm Pana Kołaczkowskiego weryfikowanych" 1726 6) "Inwentarz wsi Lutogniew z częścią Bożęcina" 1727 7) "Inwentarz majętności lutogniewskiej i części Bożacina w posesję JmP Kołaczkowskiej puszczonych, in fundo spisany" 1728; 8) "Inwentarz majętności lutogniewskiej przy oddaniu w roczną posesję JmP Grudzielskiemu Sebastianowi in fundo spisany" 1730 (* wzm. - gościniec 1732) (* też były opis wizytacji kościoła w Lutogniewie 1685 i różne kwity kościelne, były też kwity "moskiewskie")
(* osoby - ksiądz Bruczkowski bez daty, pleban?; ksiądz Jakub Guiesewicz, Gwesewicz, Gwisewicz? pleban w L. 1723-24, kmieć Michał Maćkowski pochodzący z Myślniewa 1723, "kupił" go bowiem od dziedzica Myślniewa, tj. Kręskiego, pleban w L. za "25 talarów"; ten Maćkowski w 1738 nosi już nazwisko Gniazdowski czyli "Michał Maćkowski ad praesens Gniazdowski kmieć lutogniewski" 1738)
(* jakiś kmieć w 1635 zbiegł z Kuklinowa, Skulimowa? w pos. Zdzarowskiego, do Lutogniewa)

Maciejew (par. Rozdrażew) (* wtedy Maciejewo) (* tu 1661-1694) - inwentarze z Rozdrażewem

Nowa Wieś (par. Rozdrażew) (* tu 1610-94) - inwentarze z Rozdrażewem

Nowy Folwark (par. Krotoszyn) (* tu 1649-1724) - inwentarz np. z Wolenicami 1653 (* też była w archiwum "Visio in bonis Nowy Folwark ad arcen Crotosinens pro parte Gałecka" 1721, ekstrakt z wizji z ks. gr. pozn.)(* wzm. jako folwark 1713-19)

Odrzygoski folwark, Odrzygoska (* w Krotoszynie) - o folwarku tym nie znalazłem dotąd żadnych informacji, wiem tylko że obecnie istnieje w części Krotoszyna zwanej Błonie staw Odrzygoski, miejsce rekreacji i odpoczynku. Nazwa "Odrzygoszczki" pojawia się w Krotoszynie już w 1586 jako nazwa drogi, zapewne prowadzącej na ten folwark (* przywilej króla Stefana Batorego; artykuł "Krotoszyn" w gazecie "Przyjaciel Ludu" 1848). Folwark Odrzygoski istniał już przed 1711. Należał on do dziedziców Krotoszyna, ale przed 1714 znajdował się on w posesji u niejakiego Jana Kudaczewskiego, który kupił ten folwark od wojewody Gałeckiego (a zatem najpóźniej w 1711). Ów Jan Kudaczewski występuje tu jako "nobilis", niemniej takiej rodziny szlacheckiej żadne herbarze zbyt dokładnie nie znają. Niespodziewanie spotykamy jednak tegoż Jana w Tekach Dworzaczka (gdzie też był "nobilis"), tyle że pod zapisem Kudaszewski. Wg TD Jan Kudaszewski to chrzestny w Zdunach u Jana Rudnickiego 1691, pisarz komory celnej w Zdunach 1697 oraz mąż Teresy NN (był jej mężem już w 1695, bowiem Teresa Kudaszewska to chrzestna w Zdunach u Taszyckiego 1695; w 1697 rodzi się Janowi i Teresie Kudaszewskim w Zdunach syn Jan Krzysztof). Jak zatem widać, Jan Kudaszewski związany był z miastem Zduny. Myślę, że był pochodzenia mieszczańskiego, być może właśnie ze Zdun, a "uszlachcił się", bo wszedł na służbę miejscowych dziedziców (* Boniecki wprawdzie wymienia, że "Kudaszewski z Kudaszewic w kaliskim, tam Ubysław z Kudaszewic wystąpił w Kaliszu 1410"; podobnie za nim powtarza Stankiewicz, nadmieniając że Kudaszewice to wieś obecnie zaginiona, ale od tegoż 1410 aż do 1695 o żadnej szlachcie Kudaszewskich brak wzmianek, szczególnie w TD, i aż taka ogromna luka wyklucza żeby obecnych tutaj Kudaszewskich łączyć z bliżej nieznaną wsią Kudaszewice, o ile zresztą jest to nazwa poprawna, bo zdaje się chodzi o wieś, czy raczej przysiółek, który spotykamy w zapisie "Kudassy" i która w XVI wieku należała do Gałęskich).
Jan Kudaczewski (Kudaszewski) po służbie u dziedziców Zdun i karierze pisarza komory celnej w Zdunach (1697), zapewne nieco się dorobiwszy, osiadł w folwarku Odrzygoskim i nie żył już w 1714. Wtedy to pojawią się jego sukcesorzy, dwaj synowie, którzy w 1714 dostają w Bygdoszczy od wdowy Gałeckiej "testymonium" (zaświadczenie), że ich ojciec dawniej kupił ten folwark od woj. Gałeckiego. Potem w 1721 w Krotoszynie bracia Kudaczewscy (synowie Jana) zawierają ("za mediacją przyjaciół") "komplanację" czyli ugodę z panną Zofią Gałecką w sprawie posesji folwarku Odrzygoskiego. Znać z tego, że nieco wcześniej doszło do konfliktu na tle własności i praw do tego folwarku. W 1723 Marcin Kudaczewski kupuje od wojewodzianki Gałeckiej folwark Odrzygoski, z budynkami i z rolami, za sumę 3.000 złp (mowa też o darowiźnie), po czym w 1725 folwark Odrzygoski wraca do rąk dziedziców Krotoszyna, tj. wykupuje go (z zastawu ?) Józef Potocki wojewoda kijowski. Wtedy też nota bene Marcin Kudaczewski zapisany został jako "spectabilis" (a zatem mieszczanin). Zapewne Marcin Kudaszewski, syn Jana, i posesor folwarku Odrzygoskiego do 1725, jest identyczny z Marcinem Kudaszewskim, który pojawił się nagle na Podolu w 1748 (* "Słownik geograficzny Król.Polskiego" Sulimierskiego tom 4, wyd. 1883 - "obraz św. Antoniego, umieszczony w kaplicy w mieście Krasne k. Jampola, w woj. bracławskim, pierwotnie należał do Krzepeckiego oficjalisty Potockiego w krakowskim, od którego dostał się do Marcina Kudaszewskiego, a ten go w 1748 do kościoła oddał, gdzie zasłynął jako cudowny"; potem powtarza za tym słownikiem Boniecki i wymienia właśnie w swoim herbarzu Marcina Kudaszewskiego w 1748 na Podolu). Być może zatem Marcin Kudaszewski po sprzedaży folwarku Potockiemu, wszedł w jego służbę, i tą drogą znalazł się później daleko na Podolu?
Tak więc, w skrócie, nazwa folwark Odrzygoski, występuje w sumariuszu w latach 1714-25. Nie znam etymologi tej nazwy, może od Odrzygost lub jakiegoś nazwiska a la Odrzygowski (posesora tego folwarku sprzed 1586)?

Orpiszew (par. Janków Zaleśny) (* też Orpiszewo, Orpiszów) (* tu l. 1524, 1529, 1585-1730) - 1) "Inwentarz majętności orpiszewskiej" 1662 2) "Regestri villarum Orpiszewa et Jankowa" 1662 3) "Inwentarz majętności orpiszewskiej" 1701 (oblatowany w ks. gr. kaliskie) 4) "Konnotacja percepty i prowentów majętności orpiszewskiej z lat 1701-1720" oraz "Konnotacja expensy budynkowych i inszych w majętności Orpiszew z lat 1702-1721" 5) "Kwity majętności orpiszewskiej z pogłównego" 1717 6) "Rejestr expens wydanych w orpiszewskich majętnościach" w l. 1723-24 (* też wizja, estrakt z ks. gr. kaliskich "Visio Mnlis in bonus villa Orpiszew et Świnków ex parte M. Umiński" 1702 i podobna wizja"Ex parte Umiński sterilittis agrorus et segetus? in bonis Orpiszew" w 1703)
(* Jakub Rożek kmieć z Orpiszewa zbiegł do Trzebowa 1715)
(* NN Kowal z żoną z Orpiszewa 1726, zwrócił go woj. Potockiemu uprzedni pos. Orpiszewa Stan. Umiński kaszt. krzywiński)
(* Mateusz czyli Maciej "Kaczmarek daniszeński", kmieć pochodził z Orpiszewa, przeniósł się, może zbiegł, do Daniszyna 1726)
(Marianna Szelęszczanka (* od nazwiska Szeląg) "poddana" ze wsi Starygród 1732, Umiński podarował ją w Czeluścinie woj. Potockiemu, do Orpiszewa? - tu nie wiem dokąd ta pani trafiła)

Osusz (par. Lutogniew) (* też Osusza, Oszusza) (* tu 1611-1723) - inwentarze tej wsi szły w parze razem z Lutogniewem (* wzm. folwark 1690, 1720-23)

Raciborów (par. Benice) (* wtedy Raciborowo, Racyborowo) (* tu l. 1447, 1518-1739) - 1) "Inwentarz Raciborowa JmP Zabłockiemu oddany" 1665 2) "Sumariusz intraty raciborowskiej" 1665 3) inwentarze szły potem z Benicami np. zdaje się wspólna wizja 1711 4) "Ad requisiem generosi Grudzielski bonorum Ustkowo et Raciborowo visio" 1721, wizja w ks. gr. kaliskich 5) "Ad requisi` generosi Grudzielski visio bonorum Raciborowo et Ustkowo" 1726, wizja z ks. gr. poznańskich
(* w 1726 były jakieś sprawy o zwrot zbiegłych kmieci ze wsi Benice do wsi Raciborów)

Roszki (wtedy par. Janków Zaleśny, obecnie par. loco) (* tu 1589- 1726) - najpewniej inwentarz z Wolenicami 1653, ze Świnkowem 1678

Rozdrażew (par. loco, pow. pyzdrski) (tu często "oppidi Rozdrażew" czyli miasteczko, ale też "villa") (też Rozrażew, Rozdrarzew) (* tu 1560-1731) - 1) "Likwidacja intrat rocznych majętności Rozdrażewskiej" 1663 2) "Inwentarz majętności rozdrarzewskiej JmPani Czeskiej in posesionem podany" 1669 3) "Inwentarz majętności rozdrarzewskiej JmP Opalińskiemu in posesionem podany" 1670" 4) "Inwentarz włości Rozdrażewskiej spisany i na gruncie weryfikowany" 1679 5) "Inwentarz dóbr Rozdrażew, Maciejewo, Nowa Wieś, Trzemeszno i Grembowo" 1682, oblata w ks. gr. kaliskich 1682 6) "Konnotacja wszelkich ekspens na restaurację majętności rozdrażewskiej przez Rozdrażewską spisana" 1719 7) "Inwentary bonorum Rozdrażew cum attinentiis circa traditionem eorundem bonorum per Generosum Burgrabium scriptum et coram officiis condescensoria libris reproductum" 1720, inwentarz oblatowany w ks. gr. kaliskich 8) "Konnotacja inwentarza rogatego i nierogatego klucza rozdrażewskiego wyjęta z tradycji podanej przez Jm Pana Poniatowskiego" 1720 9) "Inwentarz klucza rozdrażewskiego przez zobopulną mediacją między Wielmożną Jm Panną Gałecką a Ichmościami Pany Poniatowskimi spisany, na gruncie weryfikowany i rękami tejże oboi strony podpisany" 1721 9) "Konnotacja wszelkich expens na restaurację i reperację majętności rozdrażewskiej" 1721; 10) niedatowany "Inwentarz stary wsiów Rozdrarzewa, Trzemesna, Gręmbowa, Nowego Folwarku, konnotacja bydeł, owiec i opisanie dworu rozdrażewskiego" (* też bliżej nieopisane - "Likwidacja intrat rocznych majętności rozdrażewskiej" 1663 i "Konnotacja papierów do sprawy majętności rozdrażewskiej należących i rękami tak JmPana Racieckiego jako plenipotenta, także i JMPana Koszutskiego podpisana" 1727, a także wizja z 1679 w ks. gr. kaliskich) (* wzm - 4 stawy blisko Rozdrażewa tj. staw Podedworny też Przedworny 1651-59, Przedwieski, Trypek i Patok lub Patol? w 1651)
(NN Wolski ksiądz pleban olim 1594)

Salnia (par. Baszków lub Zduny) (* też Szalnia, Salno, Solnia) (* tu 1693-1731) - inwentarze najpewniej wspólne z Konarzewem i Szczerkowem

Smoszew (wtedy par. Kobierno, obecnie par. Biadki) (* wtedy Smuszew, Smuszewo) (* tu 1639-1732) - 1) "Fundi villa Smuszew conseminati p. subditos villae Chwaliszew confa.. visio" 1720 2) "Ex parte Illstr Gałecka visio in bonis villa Smuszew" 1721, wizja w ks. gr. kaliskich 3) wizja lasów smuszewskich 1724
(* NN młynarze ze S., z rozkazu ówczesnego pos. Smuszewa, pobili Lange`go i nie dopuścili do dzierżawy stawu w Smuszewie 1672)
Smuszewski staw (1670-83) (* w 1674 nazwany staw Gornik)

Smutek młyn (1680) - należał do Bożacina? Lutogniewa?

Sołeczna (1674, 1731, 1749-50) (* zob. Brzoza, w owych latach wymieninana zawsze z Brzozą, osada bliżej nie zidentyfikowana, może folwark lub przysiółek Brzozy? najbardziej pasuje mi, że jest to obecna wieś Budy w par. Rozdrażew, a zatem blisko osady Brzoza, tyle że Budy należały wtedy do dóbr koźmińskich; Budy mianowicie zostały założone jako tzw. wieś sołecka, tzn. osadzono w niej wszystkich nowych gospodarzy na prawach "sołtysa", a stąd już krok że być może na Budy mówiono wieś sołecka, a stąd dalej idzie Sołeczna; możliwe też że oprócz wsi Budy, może za jej przykładem, założono jakąś inną osadę, wieś sołecką w dobrach rozdrażewskich tuż koło Brzozy - wszystko to póki co, to są wyłącznie moje przypuszczenia i mogę się mylić)

Suśnia (* też Sośnie) (* tu 1550, 1654-1701) - 1) "Inwentarz Wielawieś, Sośnie i Unisław" 1661 2) "Inwentarz wsiów Sośnie i Unisława JmP Kuczborskiemu podany" 1666/68 3) "Decyzja przyjacielska względem stodół w Sośni poobalanych" 1673 3) "Inwentarz wsi Sośnie i Wielawieś" 1694

Sulmierzyce (par. loco) (* tu 1660-69, 1739) - 1) "Inwentarz miasteczka Szulmierzyc cum attinens w posesję JmPP Pągowskim puszczonego" 1669 (* S. należały do starostwa odolanowskiego, które wtedy dzierżyli Rozdrażewscy) (tamże zdaje sie do tych dóbr należały "Graniowice" 1660)

Szczerków (par. Baszków? lub Zduny) (* też Szczurkowo, Szczerkowo) (* tu 1611-1731) - inwentarze wspólnie z Konarzewem np. "Specyfikacja kmieci w Konarzewie i Szczurkowie" 1709
(* Jan Mielcarz ze Szczerkowa z żoną 1694 - tu Jan "Braxator", kmieć wyłączony ze sprzedaży dóbr Konarzewa, Szczerkowo i Salni przez Naramowskich, u których tenże Jan zdaje się pozostał na służbie w mieście Poznań?)
(* w 1723 jakiś kmieć zbiegł ze Szczerkowa do Krotoszyna)

Świnków (par. Janków Zaleśny) (* tu 1529, 1585-1726) - 1) "Inwentarz wsi Świnkowa spisany, ręką Ichm PP Zaręmbów podpisany" 1678 (* wzm. młyn 1726)
Świnkowski młyn i folwark (1726)
Błażewski, też Błażejewski młyn (w Świnkowie), wł. tego młyna w 1675 byli Andrzej Kaczmarz też Kaczmarczyk z żoną Anną, (oraz "generosus" Jan Białkowski?) którzy sprzedali go Jarochowskiemu, ówczesnemu pos. zast. d. Świnków; wzmiankowany ten młyn Błażewski jeszcze w 1701; zapewne ten młyn w 1726 ma już nazwę młyn Świnkowski

Tomnice (par. Kobierno) (* wtedy Tomice, też Tumice, Thomice) (* tu 1579-1701) - "Inwentarz wsi Tomice podczas sądów świętojańskich kaliskich spisany ręką JMP Mikołaja Orzelskiego podpisany circa intromissionen in bona" 1680

Trzemeszno (par. Rozdrażew) (* też Trzemesno) (* tu 1611-94) - inwentarze z Rozdrażewem
(* w 1638 do Trzemeszna zbiegli kmiecie ze wsi Domanin)
(* Rozalia Sopina lub Lopina, a w innej notce Sopowa lub Lopowa, chyba jednak od nazwiska Sopa lub Szopa, zbiegła z Domanina do Trzemeszna 1642-43, wraz z nią zbiegli do Trzemeszna Grzegorz i Błażej 1643, z zapiski jednak nie wiadomo, czy byli to synowie tej Zofii, czy też Błażej był synem Grzegorza)
(* Wojciech Slopa Szopa?, kmieć z Domanina zbiegł do Trzemeszna 1645, 1651)

Unisław (par. Wielowieś) (* tu 1613-1701) - inwentarze wspólnie z Suśnią i Unisławem

Ustkowo (* tu 1648-1739) - inwentarze z Benicami, zdaje się wspólna z nimi wizja z 1711; wspólna wizja z Raciborowem 1721 i 1726

Wielowieś (* też Wielawieś) (par. loco) (* tu 1613-1701) - 1) "Oblata inventary villa Wielawieś Rndsmo Stanisław Niewiarowski traditi" 1645 w ks. gr. kaliskie 2) "Inwentarz majętności Wielawieś, Sośnia i Unisław na gruncie spisany" 1661 2) "Inwentarz" 1668 3) "Inwentarz wsi Wielowsi i Sośnia Jmm PP Skrzetuskim podany" 1694 (* wzm. młyn 1643)
(* Szymon Młynarz wł. młyna w Wielowsi 1643)

Wolenice (par. Rozdrażew) (* też Wolienice) (* tu 1612-1740) - 1) "Inwentarz wsi Wolenice seu kontrakt którym Jm P Rozdrażewski Jm P Szarpskiemu za sumę 4000 ztt pol wieś Wolenicę zastawuje" 1649 2) "Inwentarz majętności wolenickiej JP Rogalińskiemu in posesionem oddany spisany" 1653

Wróżewy (par. Lutogniew) (* też Wróżewo) (* tu 1664-1730) - inwentarze wspólnie z Lutogniewem 1672, 1693, 1720 i 1723 (* wzm. folwark 1672)
(* Paweł Świerc kmieć zbiegł ze wsi Kaczagórka do Wróżew 1666-67)


oprac: Roman Knap-Kurowski

[bugakg]

Pierwszy post:
cytuję:
(....)Mikołaj Erazm Szwertman już w 1633 jest kupcem poznańskim i handluje winem, sprowadzając wino ze Śląska, a przede wszystkim z Kowar (winiarnię Szwertmana w
Poznaniu zaopatrywał Jerzy Knap z Kowar); jego kontrahentem jest również kupiec Jan Hezler z Jeleniej Góry, który w 1633 pozywa Szwertmana o dług (...)
...
http://mobile.jbc.jelenia-gora.pl/Conte ... _kowar.pdf
Rozdział Handel str.190 opracowania (208)
Również w kronice miasta Kowar wspomniany jest Jerzy Knap, który zaopatrywał konkretną winiarnię, należącą do Erazma Szwertmana, a także inny poznański winiarz Szymon Widka, który był winien za transport Janowi Eclerowi 400 talarów. Przedmiotem sprzedaży był gatunek ogólnie określany "węgierskim" i jego odmiana "Edenburski".