Wymiana doświadczeń pomiędzy genealogami, dyskusje ogólne na tematy genealogiczne i historyczne, dane dotyczące parafii, archiwów, ciekawych stron, itd
08 kwi 2013, 20:33
Bohaterzy „Wiosny Ludów” 1848 roku
Uczestnicy bitwy pod Sokołowem koło Wrześni
W związku z doniosłymi obchodami 165 rocznicy bitwy pod Sokołowem, które odbędą się 2 maja br., połączone z uroczystym pogrzebem i pochówkiem w kopcu sokołowskim 24 ekshumowanych w listopadzie 2012 roku kosynierów z terenu dawnego folwarku w Sokołowie koło Wrześni podjęto próby identyfikacji tych bohaterów, jednak bez rezultatu. Kwerendy archiwalne przeprowadzone w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie i w Archiwum Państwowym w Poznaniu pozwoliły tylko na sporządzenie wykazu zawierającego dwóch kosynierów, którzy zginęli w bitwie pod Sokołowem 2 maja 1848 roku i pięciu, którzy zmarli w szpitalu wrzesińskim wskutek odniesionych ran, a następnie zostali pochowani na cmentarzu parafialnym we Wrześni, w zbiorowej mogile. Poza nimi ustalono jeszcze sześciu kosynierów zmarłych w Gulczewku wskutek odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem i pochowanych w Marzeninie.
W księdze zmarłych parafii rzymsko-katolickiej we Wrześni wymieniono następujących powstańców:
Kazimierz Gadomski, 23 lata, zmarł 8 sierpnia 1848 roku we Wrześni w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem. Jego zgon został przyjęty na podstawie relacji świadków.
Ludwik Gąsiorowski, zmarł 4 maja 1848 roku we Wrześni w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem. Jego zgon został przyjęty na podstawie relacji Tekli Żołnierkiewicz.
Szymon Głębocki, 26 lat, zmarł 2 maja 1848 roku we Wrześni w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem. Jego zgon został przyjęty na podstawie relacji świadków.
Maksymilian Komorski, poległ 2 maja 1848 roku w Sokołowie. Jego zgon został dopisany przez ks. proboszcza dziekana Józefa Śmiełowskiego do księgi zmarłych na podstawie protokołu nr 2887 z 27 października 1859 roku nadesłanego z Magistratu Miasta Wrześni, według którego Józef Dziektarski i Piotr Pluciński obywatele miasta Wrześni zaświadczyli, że Maksymilian Komorski poległ 2 maja 1848 roku w potyczce pod Sokołowem ugodzony kulą karabinową.
Antoni Milski, zmarł 9 maja 1848 roku we Wrześni w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem. Jego zgon został przyjęty na podstawie relacji Tekli Żołnierkiewicz.
Maksymilian Ogrodowicz, poległ 2 maja 1848 roku w Sokołowie. Jego zgon został dopisany do księgi zmarłych na podstawie zeznania świadków do protokołu z 16 kwietnia (nie podano roku) zapisanego przed Urzędem Notaryackim w Poznaniu. Wg tego zeznania Maksymilian Ogrodowicz poległ na polach sokołowskich pod Wrześnią wśród bitwy wskutek rany otrzymanej w głowę.
Jan Żołnierkiewicz, 29 lat, zmarł 3 maja 1848 roku we Wrześni w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem, pozostawił żonę Teklę i 3 dzieci. Jego zgon został przyjęty na podstawie relacji Tekli Żołnierkiewicz.
Należy tutaj jeszcze wspomnieć, powołując się na biogram ks. Józefa Śmiełowskiego (1805-1873) zamieszczony we Wrzesińskim słowniku biograficznym z 2011 roku, wydanym pod red. Romana Nowaczyka (Stańczyka), że ks. J. Śmiełowski 22 marca 1848 roku wszedł w skład Komitetu Powstańczego jako zwolennik reorganizacji Wielkiego Księstwa Poznańskiego i koncepcji skierowania sił polskich przeciwko Rosji w ramach koalicji pruskiej, co było oficjalnym założeniem Ludwika Mierosławskiego. Wykazywał zaangażowanie w tworzeniu lazaretów powstańczych. Zmarł 6 kwietnia 1873 roku i został pochowany w krypcie pod ołtarzem św. Krzyża w kościele farnym we Wrześni.
Z kolei w księdze zmarłych parafii rzymsko-katolickiej w Marzeninie ks. proboszcz Józef Budzyński (ur. ok. 1777 roku w Opieczkach k. Kłecka jako syn Pawła i Katarzyny z Rutkiewiczów), który w wieku 71 lat, 2 maja 1848 roku, zorganizował oddział i wyruszył w kierunku Sokołowa, gdzie nawiązał w brawurowy sposób kontakt ogniowy z wycofującymi się Prusakami, odnotował zgony następujących kosynierów:
Michał Dolny, 50 lat, chłop, zmarł 5 maja 1848 roku w Gulczewku w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem, żonaty z Heleną z Przybyszów;
Wawrzyn Kolecki, 30 lat, chłop, zmarł 5 maja 1848 roku w Gulczewku w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem, żonaty z Marianną z Tomczaków;
Andrzej Przybysz, 29 lat, chłop, zmarł 5 maja 1848 roku w Gulczewku w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem, żonaty z Antoniną z Rutkoskich;
nn, 23 lata, zmarł 3 maja 1848 roku w Gulczewku w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem;
nn, 32 lata, zmarł 3 maja 1848 roku w Gulczewku w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem;
nn, 24 lata, zmarł 3 maja 1848 roku w Gulczewku w wyniku odniesionych ran w bitwie pod Sokołowem.
Zostali oni pochowani na cmentarzu parafialnym w Marzeninie. Jednakże ich groby nie zachowały się. Zapewne trzech ostatnich proboszcz nie wymienił z imienia i nazwiska, aby uchronić ich rodziny przed represjami ze strony Prusaków.
W biogramie ks. Józefa Budzyńskiego zamieszczonym w przytoczonym wcześniej Wrzesińskim słowniku biograficznym jest wzmianka o fałszerstwie, jakiego dopuścił się proboszcz w księgach parafialnych, a które odkryły władze pruskie. Ukrywającym się przed Prusakami uczestnikom powstania – braciom Mieczysławowi i Kazimierzowi Brandt-Müllerom – wypisał nowe akty chrztów, które pozwoliły na zmianę nazwiska. Umieścił ich w księdze chrztów jako synów faktycznego stryja Kazimierza Waliszewskiego, dawnego dzierżawcy folwarku w Marzeninie. Powstaniec ks. J. Budzyński był przez to represjonowany przez Prusaków. Zmarł po długotrwałej chorobie, w wieku 79 lat, 5 listopada 1856 roku i został pochowany przy kościele w Marzeninie.
Z akt Naczelnego Prezydium Prowincji Poznańskiej Die Sammlung der Nachweisungen von allen den Gerichten hiesiger Provinz bekanntgewordenen Teilnehmern an der letzten Insurrektion (Zbiór list znanych uczestników ostatniego powstania z wszystkich sądów tutejszej prowincji), powstałych w 1848 roku, wynika, że uczestnikami powstania w 1848 roku postawionymi przed sąd byli: karczmarz Józef Dziektarski z Wrześni, Wawrzyn Ignaszak z Goniczek, rzeźnik Bulczyński z Wrześni, stolarz Szalczyński z Wrześni, kołodziej Bartłomiej Szalczyński z Wrześni, kowal Pacholski z Wrześni, ekonom Wincenty Raczyński z Wrześni, szewc Wincenty Rydlewicz z Wrześni, szewc Wegner z Wrześni, pokątny doradca Sieykowski z Wrześni, Bąkowski z Wrześni (syn obywatela miasta, którego podstawową działalnością i zyskiem było rolnictwo), szewc Politowicz z Wrześni, bednarz Uniejewski z Wrześni, szewc Bogacki z Wrześni, szewc Golański z Wrześni, rzeźnik Jan Piechocki z Wrześni, hrabia Poniński z Wrześni, protokolant i tłumacz Hensel z Wrześni, Franciszek Jankowski ze Słomowa, właściciel gościńca Żychliński z Węgierek i nauczyciel z Żernik (nie podano jego nazwiska).
Jarosław D. Górski
08 kwi 2013, 23:09
Lista zmarłych we wrzesińskim szpitalu:
Józef Rybarczyk z Dzierzążna
Antoni Milski z Gniezna
Piotr Chmielina z Gumiszewa
Julian Konstanty Rogowski z Wiechowa
Piotr Czepczyński ze Strzelna
Andrzej Wiśniewski z Cotunia
Wojciech Nowicki z Żydowa
Michał Kaźmierczak z Łubowic
Łukasz Nowicki z Borzykowa
Michał Bołdzikowski z Wrześni
Antoni Wojciechowski z Poznania
Marcin Wódkowski z Dalek
Franciszek Konczynski z Popówka
Ignacy Bilski z Wapna
Nikodem Niedzielski ze Słupcy
Józef Grzegorzewski z Mieszkowa
Franciszek Ulkowski z Poznania
Michał Biberowski z Mroczy
Antoni Wilant ze Strzelna
Feliks Szulczewski z Łabiszyna
Marcin Narzekała z Pięczkowa
Mikołaj Skowroński z Margonina
Kazimierz Gadomski z Brudzewa
Andrzej Nowak z Wojnowa
Michał Szcześniak z Szemborowa
Wojciech Grabowski z Chwałkowic
Stanisław Kamiński z Murowanej Gośliny
Paweł Kuchciński z Kretkowa
Jan Janowski z Kruszwicy
Konstanty Dydyński z Ludzisk
Wincenty Drejer ze Żnina
Michał Adamski z Krotoszyna
Antoni Krótki z Połkowic
Ludwik Gąsiorowski
Józef Frąckowiak z Brzeźna
Jan Żołnierkiewicz ze Środy
Maksymilian Ogrodowicz
Maksymilian Komorski
Pozdrawiam
Hania
09 kwi 2013, 20:03
hanialg napisał(a):Lista zmarłych we wrzesińskim szpitalu:
Józef Rybarczyk z Dzierzążna
Antoni Milski z Gniezna
Piotr Chmielina z Gumiszewa
Julian Konstanty Rogowski z Wiechowa
Piotr Czepczyński ze Strzelna
Andrzej Wiśniewski z Cotunia
Wojciech Nowicki z Żydowa
Michał Kaźmierczak z Łubowic
Łukasz Nowicki z Borzykowa
Michał Bołdzikowski z Wrześni
Antoni Wojciechowski z Poznania
Marcin Wódkowski z Dalek
Franciszek Konczynski z Popówka
Ignacy Bilski z Wapna
Nikodem Niedzielski ze Słupcy
Józef Grzegorzewski z Mieszkowa
Franciszek Ulkowski z Poznania
Michał Biberowski z Mroczy
Antoni Wilant ze Strzelna
Feliks Szulczewski z Łabiszyna
Marcin Narzekała z Pięczkowa
Mikołaj Skowroński z Margonina
Kazimierz Gadomski z Brudzewa
Andrzej Nowak z Wojnowa
Michał Szcześniak z Szemborowa
Wojciech Grabowski z Chwałkowic
Stanisław Kamiński z Murowanej Gośliny
Paweł Kuchciński z Kretkowa
Jan Janowski z Kruszwicy
Konstanty Dydyński z Ludzisk
Wincenty Drejer ze Żnina
Michał Adamski z Krotoszyna
Antoni Krótki z Połkowic
Ludwik Gąsiorowski
Józef Frąckowiak z Brzeźna
Jan Żołnierkiewicz ze Środy
Maksymilian Ogrodowicz
Maksymilian Komorski
Pozdrawiam
Hania
Czy mogę poprosić o źródło tych informacji?
W albumie "Wrzesińscy kombatanci" z 1986 r., opracowanym przez Związek Inwalidów Wojennych PRL Oddział we Wrześni, znajduje się wykaz powstańców zmarłych we Wrześni w wyniku ran poniesionych w bitwach "Wiosny Ludów" 30 kwietnia 1848 roku w Miłosławiu i 2 maja 1848 roku pod Sokołowem pochowanych na wrzesińskim cmentarzu parafialnym przy ul. Gnieźnieńskiej. Jako źródło wykorzystano m.in.: Julian Stasiewski "Rok 1848" - Na chwałę ojczyzny wyd. "Orędownik Wrzesiński" - drukiem i nakładem A. Prądzyński we Wrześni - 1932 r.
Pozdrawiam
Jarek
09 kwi 2013, 22:12
Tak wykaz nazwisk pochodzi właśnie z tego artykułu Juliana Stasiewskiego. Ukazał się on najpierw w "Orędowniku Wrzesińskim", następnie również drukiem i nakładem A. Prądzyński we Wrześni wydano odbitki z "Orędownika Wrzesińskiego" (drobne różnice między teksatmi występują Czapczyński-Czepczyński, z Cotunic-z Cotunia).
Ponadto w tekście znajduje się taka informacja:
"Teraz zginęli oficerowie emigranci Krysztofor, Wołoszyński, Drozdowski, którzy po długiem tułactwie i cierpieniach położyli życie za sprawę. Nikt nie ocalał. Choć ciężko ranny ze ziemi się podnosił, dobijano go uderzeniami kolby, lub pchnięciem bagnetu. Bohaterski kapelan poległ przy obronie pieca do pieczenia chleba, który stał w sadzie w południowej stronie podwórza. Równocześnie oderwany od reszty oddzialik kosynierów, liczący około 30 chłopa, szukał schronienia w owczarni. Prusacy-zapalili zabudowania dworskie i obstawili płonące budynki kordonem bagnetów. Kto się żywcem nie spalił, ten, wybiegając z płomieni, na bagnety się nadział."
Pozdrawiam
Hania
12 kwi 2013, 13:09
Czy jest pełna lista poległych w tej bitwie ? .Władek
01 maja 2013, 10:56
http://www.wrzesnia.pl/aktualnosc-263-1 ... wowej.htmlW czwartek 2 maja br. przypada 165 rocznica bitwy pod Sokołowem k. Wrześni.
Początek uroczystości o godz. 12.00 - msza św. w kościele farnym we Wrześni, następnie przemarsz pod pomnik w Sokołowie i uroczysty pochówek szczątków ekshumowanych w ubiegłym roku kosynierów.
Jarek
30 maja 2015, 12:28
Czy pobrano próbki DNA ekshumowanym powstańcom z pod Sokołowa ? Władek