Los cmentarzy ewangelickich

[Adam91]

Witam,
koledzy z Nadgoplanskiego Towarzystwa Historycznego (fotografie http://okolicekruszwicy.mixxt.pl/networ ... 936#images) zaczeli ambitny projekt dotyczacy odnowy, posprzatania i mozliwej renowacji starych cmentarzy ewangelickich w Gminie Kruszwica.
Zaczeli od starego i zapomnianego cmentarza w Kobylnicy (lub Witowicach).
Zastanawia mnie kilka spraw. Mianowicice co moga, a czego nie moga robic na terenie tego miejsca. Czy moga pozbyc sie niepotrzebnej roslinnosci, przekopac teren i cos posiac/posadzic? Czy potrzebuja skontaktowac sie z jakimis organizacjami, moze naukowcami (np. archeologiem)?
Podejrzewam, ze jesli chcieliby odnowic cmenatrz musieliby przestrzegac wielu regul (np. zachowanie pierwotnego ksztaltu, stanu roslin, mysle ze sciezek itp.). Gdzie znalezc informacje o tym co charakteryzowalo dawne cmentarze ewangelickie?
I przede wszystkim, czy informacje o osobach tam pogrzebanych znajda w archiwum Urzedu Stanu Cywilnego w Kruszwicy (akta mlodsze niz 1911 r), czy rejestr osob pochowanych na danych cmentarzach byl prowadzony przez kogos innego? Jak uwazacie?

[madzik83]

Tu można obejrzeć jak to się od lat odbywa w powiecie kępińskim:
http://www.kepnosocjum.pl/photogallery.php?album_id=398

Na początku braliśmy również w tym udział. Szczerze mówiąc to trudna robota. niejednokrotnie trzeba było wykopywać te nagrobki spod ziemi - dosłownie. Prace przebiegają we współpracy z miejscową parafią E-A. Kiedy zaczynaliśmy prace w 2009 roku nie mieliśmy żadnych map, planów cmentarzy. Nie było również rejestrów osób pochowanych.

[piko]

Z pracami wykonywanymi na cmentarzu ewangelickim w Czempiniu, można zapoznać się
pod tymi linkami:

https://pl-pl.facebook.com/ZabytkowycmentarzCzempin

http://spiszcz.org/Projekty/Cmentarz-Ew ... /index.php

[Artur_Kin]

Witam,


gratuluję udanego pomysłu! Chętnie dołączyłbym do Waszej grupy bo ziemia kujawska jest mi bliska.

Polecam dwie strony:

http://lapidaria.wikidot.com/spis-zmarlych (strona z informacjami o cmentarzach oraz ze spisem zmarłych na tych cmentarzach) (ciekawy opis cmentarza jest na tej podstronie: http://lapidaria.wikidot.com/cmentarz-e ... -teodorowo)

http://www.upstreamvistula.org/ (świetna strona o cmentarzach ewangelickich ale po angielsku i niemiecku)


Pozdrawiam
Andrzej

[night]

Dziękuję przedmówcy za polecenie mojej strony o zapomnianych cmentarzach, a autorowi tematu za to, że właśnie takie pytania pojawiły się w związku z porządkowaniem/renowacją cmentarza w Kobylnicy (gm. Kruszwica, pow. inowrocławski). Takich zapomnianych cmentarzy w województwie kujawsko-pomorskim jest ok. 1700 ( w woj. wielkopolskim byłoby na pewno więcej) z czego 80% to cmentarze protestanckie. Może z 60 sztuk to cmentarze uporządkowane/upamiętnione/po renowacji.

Faktycznie, cmentarz ewangelicki leży w obrębie wsi Kobylnica, ale do 1945 r. był na terytorium Witowic. W 1912 utworzono z Witowic, Kobylnicy (Królewskiej i Szlacheckiej) oraz Karska jedną wieś o nazwie Witowice (Weitensdorf).

Przede wszystkim powinni zadbać o kontakt z właścicielem terenu. Najczęściej jest to gmina, ale może też być Skarb Państwa (jako Agencja Nieruchomości Rolnych), leśnictwo, a nawet osoba prywatna. Po uzyskaniu zgody od właściciela można działać. Jeżeli dany cmentarz jest w rejestrze zabytków (nie mylić z ewidencją) to należy robić to pod okiem właściwego konserwatora zabytków. Kobylnicy o ile mi wiadomo nie ma nawet w ewidencji, ale wypada powiadomić odpowiednią delegaturę WUOZ o tym, że takie prace są prowadzone.

Jak definiuje Pan odnowienie cmentarza? Alejki rozpoznaje się dopiero w trakcie prac, po wykarczowaniu zbędnej roślinności. O ile w ogóle można odtworzyć je. Czasem stan zachowania cmentarza nie pozwala na to. Po wycięciu roślinności należy pozbyć się korzeni lilaka, bo inaczej cały czas będzie zarastać. Dopiero potem można posiać trawę.

Nagrobki, ich składanie i wydobywanie często spod warstwy ziemi to jak słusznie napisano niejednokrotnie kawał ciężkiej harówy. Z tego co widziałem na zdjęciach w Kobylnicy zachowały się bardzo niewiele, a więc w grę wchodzi obkopanie i wyczyszczenie mogił obmurowanych za pomocą środka biobójczego. Jednak nigdy nie można być pewnym na co się natrafi. Gdy zaczynaliśmy renowację cmentarza ewangelickiego w Ciechocinku to wiedzieliśmy o ok. 20 nagrobkach, a łącznie wyszło nam ok. 110. W tym sporcie to normalne

Padło pytanie co można sadzić - na pewno nie powinniście sadzić niczego sprzecznego z tradycją czyli wszelkiego typu iglaków. Najlepiej nie sadzić na siłę czegokolwiek poza ozdobnym bluszczem.

Nazwiska osób zmarłych na pewno figurowały w księgach parafialnych parafii ewangelicko-unijnej w Kruszwicy, do której należeli wierni z Kobylnicy i okolic. Z tego co mi wiadomo to właściwy urząd stanu cywilnego znajdował się w Ostrowie. W inowrocławskim archiwum znajdziecie akta stanu cywilnego dla Kobylnicy i Witowic z lat 1874-1911. Oczywiście pozostaje koronne pytanie w którym roku powstał cmentarz. Na mapach sprzed 1900 r. nie ma go (co na 100% nie oznacza że go nie istniał), z kolei zarówno Witowice jak i Kobylnica zostały wykupione przez Pruską Komisję Kolonizacyjną gdzieś między 1904, a 1907 r. Prawdopodobnie wówczas powstał cmentarz.

Jako, że każdy coś poleca, ja oprócz własnej strony i funpage'a na FB polecam nieformalną grupę Tak Trzeba, do której należę. Mamy na koncie 16 renowacji i porządkowań takich cmentarzy na ziemi dobrzyńskiej, Kujawach i nie tylko.
https://www.facebook.com/lapidariakujpom
https://www.facebook.com/pages/Tak-Trze ... 70?fref=ts

Dużo o tym co trzeba przygotować od strony formalnej do renowacji można znaleźć w poradniku Tak Trzeba, "Jak ratować wiejskie cmentarze w Polsce", 2009.
http://taktrzeba.za.pl/artykuly/na%20strone.pdf

Członkowie NTH poniekąd kontaktowali się już w tej sprawie. Życzę wytrwałości w działaniu. W tym roku na terenie kuj-pom odbyło się 16 takich działań polegających na upamiętnieniu, uporządkowaniu, czy renowacji takich zapomnianych cmentarzy.

[wiesia75]

Witam serdecznie, jestem nowa na forum ale zainteresował mnie ten temat poniewaz wspólnie z mieszkańcami Strzyżewic chcemy odnowić stary , zniszczony cmentarz ewangelicki w naszej wsi.Narazie czekamy na pozwolenie Starosty na teren cmentarza. Mam nadzieje ,że juz niedługo kolejny zapomniany cmentarz "wróci ".
Pozdrawiam
Wiesia

[Betsy]

Witajcie

Przyłączam się do Wiesi
Razem próbujemy zaktywizowac mieszkańców Strzyżewic k.Leszna i uporzadkować ewangelicki cmentarz zlokalizowany tuz obok naszego cmentarza parafii katolickiej.
Czeka nas mnóstwo pracy, ale mamy w sobie chęć działania

Oto zdjęcia z cmentarza:
https://www.facebook.com/media/set/?set ... 915&type=1

Tak jak Wiesia pisała, na razie czekamy na zezwolenie Starosty.
Mamy nadzieję, że nie będzie robił problemów.

Pozdrawiam
Beata

[wspomnienia3]

Witam
Opisy nagrobków na cmentarzu ewangelickim w Poznaniu (dane z nagrobków)
http://szukajwarchiwach.pl/53/801/0/9.5 ... 1#tabSkany
Beata

[Bartek]

Opisy wielkopolskich cmentarzy ewangelickich.

http://zapomniane-miejsca.blogspot.com/ ... wangelicki

Na dziś obejmuje:
Anielewo
Borek Wielkopolski
Borzęciczki
Chwałki
Czeluścin
Górzenko
Grudzielec Nowy
Izbiczno
Karminiec
Kiejsze
Kolonia Obory
Kowalewo k/Pleszewa
Kromolice
Lewkowiec
Mielżyn
Orlina Duża
Piskory
Pleszew
Pogorzela
Radliniec
Rębiechów
Rojew
Ryczków
Sierszew
Sośnica
Sośniczka
Sowina Błotna (2x)
Strumiany
Strzyżew
Szczurawice
Wierzchy
Wilczyniec
Wysogotówek

[Henryk Krzyżan]

Witam,
Dodam jeszcze trzy zapomniane cmentarze ewangelickie związane z moimi przodkami:
Gorgoszewo (Olędry Gorgoszewskie) koło Młodaska - powstał w 1792 roku, w 1804 pochowana tam jedna z moich pra...babć,
Olędry (Huby) Koszanowsie - Koszanowo koło Pniew, istniał już przed 1808 rokiem,
Biała Wieś (Białe Olędry) koło Grodziska Wlkp. - 1797 roku pochowano na nim jednego z moich przodków.
Mam zdjęcia wszystkich trzech, zachowały się niestety resztki nagrobków. Nikt się nimi nie interesuje, ewangelicy również.

[cristovoro]

Wtrące swoje trzy grosze !
Bodajże w miejscowości Sokolniki Małe -to jest wioska miedzy Kaźmierzem ,a SZamotułami jest malutki,ale za to piękny cmentarz ewangielicki choc bardzo zaniedbany.Są groby ,na których idzie odczytac Imiona i nazwiska ,daty pochowanych.Mały cmantarz przy drodze otoczony drzewami .Dla zwykłego smiertelnika z oddala to tylko drzewa,ale da sie w tym układzie dostrzec Coś !-i właśnie tam jest ten cmentarzyk.Może ktoś wie cos wiecej na ten temat .Jeździłem do Brodziszewa do pracy i to mi utkwiło mam kilka fotek,ale niestety w komputerze w domu,a jestem jak zwykle w delegacji.Warto sie nim zainteresować.
Krzysztof.

[Henryk Krzyżan]

Krzysztofie,
Byłby zainteresowany tymi zdjęciami. Mój pradziadek urodził się w Sokolnikach Małych, nie był co prawda ewangelikiem, ale zbieram wszystko co dotyczy terenów, na których mieszkali moi przodkowie.

[cristovoro]

Oczywiście ,że prześlę fotki.W piątek wracam i otrzymasz te zdjecia ,które mam.
Krzysztof.

[Henryk Krzyżan]

Oczywiście ,że prześlę fotki.W piątek wracam i otrzymasz te zdjecia ,które mam.
Krzysztof.

Z góry dziękuję

[wojciech musiał]

Witam!
A dokładnie to gdzie jest ten cmentarzyk w Sokolnikach? Czy nie chodzi czasem o Sokolniki Wielkie? Pytam bo nie jestem pewien.
Pozdrawiam, Wojtek

[cristovoro]

Wojtku !
Być może,że są to właśnie Sokolniki Wielkie.KIedy tam przeieżdżałem to był rok 2013 i dokładnie juz nie pamiętam.
Jeśli jestes zorientowany to wiesz lepiej w każdym razie jadąc od Kaźmierza do Brodziszewa po prawej stronie opadal drogi.
Pozdrawiam:
Krzysztof.

[Henryk Krzyżan]

Witam,
Czy o ten cmentarz chodzi?
http://kazmierz.info/forum/viewtopic.php?t=3114
http://kazmierz.info/forum/download/fil ... 66d8dc3552

[cristovoro]

Witam Cię Heniu!
Mapa dosadnie pokazuje,że to ten cmantarz!
Krzysztof.

[Henryk Krzyżan]

Witaj Krzysztofie!
To teraz prośba do Wojtka, żeby poszukał informacji o tym cmentarzu.
W inny wątku zaproponowałem, żeby stworzyć mapę nieistniejących cmentarzy Poznania. Przydała by się też mapa starych wielkopolskich cmentarzy ewangelickich, bo katolickie są raczej dobrze oznakowane. Wiele osób szuka na forum miejsca pochówku swoich przodków, więc taka mapa byłaby bardzo przydatna.

[casey]

Witam, trochę o cmentarzach wielkopolskich, a konkretnie spis tych wymienionych w internecie wraz z podaniem wyznania, powiatu i gminy oraz odniesienie do str. internetowej, znajduje się w dziale opracowania w części dotyczącej cmentarzy.

[gregB]

W Puszczykowie planowane jest uporządkowanie i zagospodarowanie terenu dawnego cmentarza ewangelickiego przy ulicy Parkowej. Planowane jest przeniesienie prochów zmarłych na sąsiedni cmentarz parafialny, jak również ustawienie tablicy pamiątkowej (może takiej jak na drugim cmentarzu ewangelickim na Niwce). Stan ocalałych nagrobków uniemożliwia identyfikacji większości pochowanych dlatego też władze miasta proszą o pomoc odnośnie historii cmentarza, grobów i pochowanych tam osób. Możliwe jest nawet przeniesienie prochów na inne cmentarze jeśli znalazły by się rodziny. Kontakt z Urzędem Miasta (do końca roku): luther@puszczykowo.pl i um@puszczykowo.pl oraz (61) 8983700 i (61) 8983703.

[sylwia-Sz]

No udalo sie witam pana Michala
a niemowilam ze fajni ludzie
Pozdrawiam Sylwia

[Henryk Krzyżan]

Witam, trochę o cmentarzach wielkopolskich, a konkretnie spis tych wymienionych w internecie wraz z podaniem wyznania, powiatu i gminy oraz odniesienie do str. internetowej, znajduje się w dziale opracowania w części dotyczącej cmentarzy.

Witam,
Dobrze by było jednak czasami uaktualnić dane. Najczęściej zainteresowani tym tematem sami znajdują lokalizację starych cmentarzy.