Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

admin: wydzieliłem osobny wątek z wątku Akta miasta Kalisza. Być może temat się rozwinie.

Indeks osób z rękopisu "Księga cechu piwowarów w mieście Koźmin z lat 1696-1756" (Bibl. Kórnicka) (wstęp)
Wersja on-line (WBC): http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmeta ... ublication
..............
Ponieważ indeks ten mam już gotowy, a może się komuś przydać, zamieszczam go tu w tym wątku, chociaż odbiega on nieco w jego obszarze geotematycznym (Kalisz, Pleszew, wsie staropolskiego powiatu kaliskiego), bo dotyczy Koźmina, który w czasach staropolskich należał do powiatu pyzdrskiego (ale w województwie kaliskim). Nie chcę jednak, póki co, dla pow. pyzdrskiego tworzyć odrębnego wątku, zanim nie będę miał więcej materiału. Niech zatem ten indeks będzie tu sobie "wisiał" tymczasowo.
................
Indeks ten sporządziłem na podstawie digitalizacji cyfrowej w WBC. Skany te urywają się nagle na 1749 roku (na karcie 170). Tytuł podaje że księga ta kończy się na roku 1756. Zapewne więc w trakcie digitalizacji doszło do błędu i z jakieś technicznej przyczyny nie zdigitalizowano całości. Prosiłbym pracowników WBC o wyjaśnienie i ewentualnie uzupełnienie skanów.
................

Ksiądz Stanisław Łukomski w swojej monografii "Koźmin Wielki i Nowy" (wyd. 1914) opisał wszystkie cechy rzemieślnicze istniejące w Koźminie w czasach staropolskich, a wśród nich w osobnym rozdziale cech piwowarski (cech mielcarski). Przy tym opisując dzieje i charakter cechu mielcarskiego ks. Łukomski niewątpliwie korzystał i z tej niniejszej księgi brackiej. Przytoczę zatem fragment tego, co napisał o tym cechu - "Cech mielcarski w Koźminie istniejący od XVI wieku, w 1623 otrzymał zatwierdzenie swoje nowe od Stanisława Przyjemskiego wojewody kaliskiego i dziedzica Koźmina (ps. tu następuje potem cała treść tego przywileju - oryginalny ten dokument pergaminowy z 1623 zachował się i znajduje się obecnie w APP, a jego digitalizacja na WBC nosi tytuł "Stanisław Przyjemski, wojewoda kaliski, starosta koniński, dziedzic Wielkiego Koźmina, na prośbę piwowarów koźmińskich zatwierdza artykuły statutu bractwa rzemiosła mielcarskiego w Koźminie"). Przywilej określa w 37 artykułach prawa i obowiązki członków cechu względem siebie i dworu (a także normuje sprawy obyczajowe i prywatne członków cechu m.in. nakazując im ćwiczenie się w strzelaniu i posiadanie sprzętu do gaszenia ognia). I tak np. tylko członkom bractwa przysługiwało wyrabianie słodu i piwa (z pszenicy) w mieście i na przedmieściach. Kandydat na brata winien posiadać własny mielcuch lub przynajmniej jego połowę, winien uczyć się rok (ps. tu w księdze mowa jest o nauce na "1 rok i 6 niedziel")(* ponadto przywilej wymienia wyjątki od tej reguły, pozwalając np. synom mistrza na skrócony czas nauki), a potem kandydat powinien być jeszcze przez 2 lata tzw. towarzyszem mistrza (lub mógł się z tego wykupić). Członkiem bractwa mógł zostać tylko katolik i obywatel miejski. Dalsze artykuły np. przepisują sposób warzenia i produkcji piwa i wódki (...)".

"Księgi brackie z pierwszych lat istnienia zaginęły. Zachowały się natomiast dalsze, poczynające się od 1698 (ps. tak naprawdę od 1696). W tym 1698 roku cech liczył 37 członków, ale między nimi tylko 4-ech samodzielnych mielcarzy."
Ksiądz Łukomski nie podał jednak składu osobowego tego cechu w okresie saskim, poprzestając na ogólnej charakterystyce.

W istocie, w księdze tej znajdujemy krótki inwentarz skrzyni brackiej, ale dopiero pod rokiem 1732. Jak wiadomo skrzynia bracka służyła jako skarbiec i archiwum kongregacji cechowej, i była przenoszona z domu do domu, wraz ze zmianą na urzędzie cechmistrza (którego wybierano w drodze elekcji; jeśli chodzi o władze w bractwie to w niniejszej księdze nazywano cechmistrza starszym cechu, zawsze ponadto towarzyszył mu tzw. "kolega" ew. vicesenior, zwany też od 1746 koadiutorem; od 1732 pojawia się również skarbnik ew. podskarbi bractwa). W skrzyni tej zatem jeszcze w 1732 znajdowały się m.in. pieczęć bracka mosiężna, księga bracka suchodziennego (ps. zapewne ta niniejsza), prawo na pergaminie, kopie praw na papierze wypisane, druga księga stara w kompaturę zielona oprawna i trzecia księga w pergaminie regestra dawne. Te właśnie zatem dwie stare księgi zaginęły między 1732 a 1914.
Ponadto w skrzyni znajdować się musiały też listy wyzwoleńcze i listy "poczciwego urodzenia", składane przy przyjęciu do bractwa.
Nie wiadomo też, jakie były potem losy samej skrzyni brackiej i czy zachowała się do dzisiaj.

Księga niniejsza zawiera przede wszystkim coroczne regestry suchodziennego (tj. opłaty wnoszonej co rok przez członków bractwa), wpisy dotyczące przyjęcia na naukę rzemiosła, spuszczenia i uwolnienia z nauki, przyjęcia za brata do cechu, oraz wyznaczenia lub uwolnienia jakiegoś członka bractwa od kościelnej służby. Poza tym znajdujemy zapisy dotyczące sporów lub konfliktów między członkami cechu (np. w 1711 jest tu skarga na Wawrzyńca Dąbkiewicza, że diabłu oddawał cech, czyli że "naprzeciwko cechu te słowa wyrzekł"; w 1733 protestacja Zielińskiego o pobicie przez Gilewicza; w 1743 sprawa o "wydawanie sekreta in publico", ponadto skarga przeciwko Jemielskiemu). W 1712 władze cechu wprowadziły zakaz warzenia i wożenia piwa w święta uroczyste. W 1724 zanotowano tu rozkaz księcia Kazimierza Sapiehy, ówczesnego dziedzica Koźmina, "aby rachunki były uczynione z czopowego i młynowego". W 1732 lakonicznie, ale po raz pierwszy opisano zawartość skrzynki brackiej. W 1733 zapisano tu uchwałę bracką dyscyplinującą mielcarzy. Są tu też wpisy kalkulacyjne skarbowe przy zdawaniu rachunków z poboru podatku czopowego i młynowego (poborca posiadał kwity i dokumenty dotyczące tych poborów, nie wiem jednak czy się zachowały).
Mamy tu również podpisy członków bractwa, samodzielne lub ręką trzymaną.

ps. 1 - w 1733 Ignacy Zieliński ówczesny pisarz miejski napisał list do niejakiego oberst lejtnanta w Rozdrażewie, nie wiem jednak kto nim był.
ps 2 - w 1733 pojawia się zapis, że zapłacono "Dzwoniarzowi od roboty świec", nie wiem jednak czy to nazwisko czy nazwa zawodu.
ps. 3 - nie zidentyfikowałem Strzeszewa (skąd pochodził Oszuszek) oraz Sadawia (Sadowia?)(skąd pochodził Szopczyk)

Przechodząc do indeksu osób z tej księgi, to zwróćmy uwagę, że w wielu przypadkach wyłania się nam obraz przekształcania i tworzenia nazwisk. I tak np. mamy takie oto przekształcenia -
1) Szyszka -> Szyszkowicz -> Szyszkiewicz
2) Ambrych -> Ambrik (* Jan Ambrych w 1647 burmistrz Koźmina, wg. monografii Łukomskiego, tu natomiast mamy zapis tego nazwiska zawsze już jako Ambrik)
3) Rotgeber -> Radgeber (wg monografii Łukomskiego Jerzy Rotgeber był burmistrzem Koźmina w 1674, tu za to pojawia się wdowa Gerza Radgeberowa)
4) Dąbek -> Dąbkiewicz (* nazwisko Dąbkiewicz przyjęli zapewne synowie Andrzeja Dąbka)
5) Dąnkiewicz -> Dąmkiewicz -> Dąmbkiewicz -> Dąbkiewicz (* to osobliwa fonetyczna przemiana)
6) Domagałka -> Domicz -> Dumicz (! ?? ta sprawa do rozpatrzenia i niepewna, ale pojawiają się tu Franciszek i Szymon Domagałkowie, po czym nagle znikają, a w następnym roku pojawiają się nagle Franciszek i Szymon Domiczowie, co sugeruje że obaj w tym samym czasie zmienili nazwisko) (* nazwisko Domicz i Dumicz było nieco naprzemienne, raz częściej używano jednej, a potem drugiej formy)
7) Dyo Dyio Dyjo Dio Dyja (* to nazwisko ewidentnie sprawiało kłopot ówczesnym pisarzom)
8) Kapustka -> Kapusta (* to patronimiczne nazwisko Kapustka utworzono najpierw jako zdrobnienie od ojca Kapusty, a potem, być może po jego śmierci, przywrócone do formy ojczystej)
9) Paluszek -> Paluszkiewicz (* co ciekawe nazwisko to powstało zdaje się od formy Palus, a nie Paluch)
10) Puszkiewicz -> Paszkiewicz -> Paskiewicz (i Paszkowa!) (? być może Puszkiewicz zostało błędnie zapisane, bo nazwisko przypomina patronimiczne)
11) Piechnik -> Piechnicki -> Pięknicki (??? to hipoteza)
12) Rapałowski -> Rąpałowski -> Rąmpałowski -> Rumpałowski -> Rempałowski (* to osobliwa, acz fonetyczna przemiana, zapewne od nazwiska Rąpała)
13) Woliński -> Oliński (* ? to hipoteza - w bractwie pojawia się Walenty Woliński w 1703 i Walenty Oliński w 1730, czy jest to sama osoba?)
14) Płaczek -> Płaczkiewicz
15) Tomaszkiewicz -> Tomaszowski -> Tomaszewski
16) Jemielski -> Imielski -> Immielski
17) Dudkiewicz -> Dutkiewicz (* tu epizodyczna zmiana, ale trzeba ją zaznaczyć)

RKK

Indeks osób z rękopisu "Księga cechu piwowarów w mieście Koźmin z lat 1696-1756" (Bibl. Kórnicka) (indeks)

..............
Gdy mowa w tym indeksie o wójtach, burmistrzach, rajcach i ławnikach, to wszyscy oni są koźmińscy, rzecz w tym, że źródło nie zawsze podaje czy chodzi tu o Koźmin Stary (piszę go tu skrótem SK) czy Koźmin Nowy (NK).
Stanowcza większość osób to mieszczanie koźmińscy.
.............


Ambrik Mikołaj, piwowar, brat cechu 1698-1703

Baczyński Jan, piwowar, brat cechu 1698-1708, cechmistrz 1702-03 i 1705-08
Baniuszczyna NN Maychrowa, wdowa po Melchiorze Baniuszkiewiczu 1735
Baniuszkiewicz Jan (zm. 1737) piwowar, brat cechu 1709-37, wójt 1710, burmistrz 1713, wójt 1715, burmistrz 1715-16, cechmistrz 1716 i 1732-34, wójt 1718, rajca 1722, wójt 1728
Baniuszkiewicz Melchior, piwowar, brat cechu 1718-34, burmistrz NK 1718 i 1720 i 1722-25
Borzęcki Jakub, piwowar, brat cechu 1698-1700
Borzęcki Piotr, piwowar, brat cechu 1698-1703

Ceruliczka Gerza (w 1698 wdowa Ceruliczka, w 1699 wdowa Gerza Radgeberowa, w 1700 i 1702, 1703 wdowa Gerza) wdowa 1698-1703 (zapewne po Kacprze Cyruliku i może też po Jerzym Rotgeberze, jej imię Gerza może oznaczać Jerzową, od imienia męża Jerzy)
Cerulik Kacper (* też Cyrulik)(cech zapłacił za jego pogrzeb w 1698)
Cichowicz Kazimierz, piwowar, brat cechu 1703-06
Cygrzeliński Jan (? nazwisko niepewne), 1728
Czach Adam, piwowar, brat cechu 1698-1703
Czaja Stanisław, rodem z Grabowa, na nauce 1706, "młodzian" 1707
Czerniewicz Piotr, rodem z Bielejowa, piwowar, brat cechu 1711-12

Dąbek Andrzej, piwowar, brat cechu 1698-1703
Dąbkiewicz Andrzej, brat cechu 1707 ("tutejszy patrycjusz i mistrzowicz")
Dąbkiewicz Jakub, piwowar, brat cechu 1706
Dąnkiewicz Wawrzyniec (Dąnkiewicz 1708, Dąmkiewicz 1709-13, Dąmbkiewicz od 1714, Dąbkiewicz 1715, 1720-23), na nauce 1708, brat cechu 1709-23
Domagałka Franciszek, piwowar, brat cechu 1706-08
Domagałka Szymon, piwowar, brat cechu 1706
Domicz Franciszek, Dumicz Franciszek (w 1725-34 i 1737-38 Dumicz, 1735-36 Domicz), ojciec Stanisława, piwowar, brat cechu 1709-38, podpis ręką trzymaną
Domicz Franciszek jr, 1744-45, brat cechu 1746-48
Domicz Szymon, Dumicz Szymon (zm. 1743/46) (w 1724-43 Dumicz), ojciec Sebastiana, piwowar, brat cechu 1707-43, cechmistrz 1713-15, 1721 i 1735, poborca czopowego i młynowego 1739-43, podpis
Domiczowa Franciszkowa, wdowa 1747-48
Domiczowa NN Szymonowa, wdowa po Szymonie Domiczu 1746
Duch Mateusz, piwowar ?, 1699, 1710
Dudkiewicz Józef, mielcarz, brat cechu 1728-48, podpis ręką trzymaną
Dudkiewicz Szymon (* Dutkiewicz w 1737-39), mielcarz, brat cechu 1733-42
Dumicz Sebastian, syn Szymona (Domicz 1735), 1735
Dumicz Stanisław, Domicz Stanisław (Domicz 1743-49), syn Franciszka, 1733, piwowar, brat cechu 1739-49, cechmistrz 1747
Dyo Dyio Dyjo Dio Dyja Wojciech, piwowar, brat cechu 1698-1702, burmistrz nowego Koźmina 1698, 1702
Dzierzawska Agnieszka, wdowa po Grzegorzu Dzierzawskim 1746-48
Dzierzawski Grzegorz, mąż Agnieszki, mielcarz 1738, brat cechu 1739-45, wójt 1741, burmistrz 1742
Dzwoniarz NN ("Dzwoniarz od roboty świec" więc nie wiem czy to nazwisko czy zawód?) 1733

Fałdrowski Franciszek (* raz Fałdrawski), piwowar, brat cechu 1698-1706, pisarz miejski koźmiński 1699, cechmistrz 1704-05, wójt 1707
Fałdrowski Kazimierz, piwowar, brat cechu 1708

Gaszyński NN, 1743
Gilewicz Jakub, Gielewicz Jakub (Gielewicz 1735-36, Gilewicz 1732-34, 1737-38), 1732, piwowar, brat cechu 1733-38
Głożyński Jan, 1715
Gola Błażej, uczył się rzemiosła u stryja Jana Goli, potem przez kilka lat wędrował, po czym w 1706 wystąpił do cechu w Koźminie o "uwolnienie z nauki"
Gola Jan, piwowar, olim 1706, stryj Błażeja Goli
Gorzycki Józef, 1730, mielcarz, członek cechu 1737-38
Grodzicki Grzegorz, piwowar, brat cechu 1698-1703
Guzierowicz Wojciech, piwowar, przyjęty 1698, brat cechu 1698-99
Guzierowiczowa NN, wdowa 1700 (po Wojciechu)

Hołubowicz Jan, Hałubowicz Jan (Hołubowicz 1734 i 1737-38, Hałubowicz 1735-36), piwowar, brat cechu 1734-38

Janerski (* patrz Wasielewski)
Jarzębowski Wojciech, piwowar, brat cechu 1704
Jasiński NN (cech piwowarów zapłacił za jego pogrzeb w 1698)
Jasiński Grzegorz (zm. 1717) piwowar, na nauce 1705, brat cechu 1706-16, wójt Koźmina Nowego 1705, burmistrz Nowego K 1710
Jaworski Józef, piwowar, brat cechu 1711-49, cechmistrz 1728, 1730-31, podpis
Jaworski Michał, 1712, piwowar, brat cechu 1714-49, burmistrz 1717-18, burmistrz SK 1720, burmistrz NK 1722, burmistrz SK 1723-24 i 1727-35, wójt SK 1725-26, wójt 1736, cechmistrz 1737, burmistrz 1738, rajca 1749
Jemielska NN, żona Wawrzyńca 1743
Jemielski Wawrzyniec, Imielski Wawrzyniec (* Imielski 1748, Immielski 1749), mieszczanin raszkowski, od 1741 w Koźminie, piwowar, brat cechu 1742-49, burmistrz 1749
Jerzyk Mikołaj (* patrz Żabka)
Jeleński alias Koper Kazimierz (* raz jako Wawrzyniec?) (* też Jeliński ) (* Jeleński Koper 1698, Koper 1698, Jeleński alias Koper, od 1700 stale Jeleński), piwowar, brat cechu 1698-1707 (* w 1698 oskarżony o "niepoczciwe pochodzenie" przedłożył list poczciwego urodzenia)

Kaliski Mateusz, milecarz, brat cechu 1710-36, podpis ręką trzymaną
Kałdanka Wawrzyniec, piwowar, brat cechu 1698-1707, cechmistrz 1700
Kaniusczyna NN, wdowa 1698
Kapiwąsik Mikołaj, piwowar, brat cechu 1711-12
Kapusta Andrzej, Kapustka Andrzej (Kapustka 1711 i 1713-15, Kapusta 1712 i 1716-30), piwowar, brat cechu 1711-30
Kępiński Stanisław, mielcarz, 1684, 1698
Kieliś (* patrz Rogasza)
Kobierski Tomasz, na nauce 1743, brat cechu 1744-49, cechmistrz 1748-49
Kobucki Jan (zm. 1723) piwowar, brat cechu 1708-23, cechmistrz 1711, wójt 1713
Kobucki Wojciech (* raz w 1699 Kobuski), piwowar, brat cechu 1696-1707
Koper (* patrz Jeliński)
Korybski Łukasz (zm. 1716) piwowar, brat cechu 1702-1708 i 1715-16
Kostera Wojciech, piwowar, brat cechu 1698-99
Kowalka Jakubowa (* też Kowałka), wdowa 1702-03
Koział vel Kozial Łukasz (* jego nazwisko odmieniono w dopełniaczu "Kozła"!), mielcarz, brat cechu 1698-1703
Kozioroszczyk Błażej (* Koziorosczyk), rodem z Pogrzeli, 1706, 1708
Kozirok Jakub (* też Kazirok), na naukę 1707
Królikowicz Jan (* w 1699 "Jan Pomorski alias Królikowicz"), piwowar, brat cechu 1696-1708
Kubkowicz Józef, mielcarz, brat cechu 1698-99
Kuczała Józef (?) 1732 (? czy nie Kukułka)
Kuczkowska NN, wdowa po Grzegorzu Kuczkowskim 1737-38
Kuczkowski Grzegorz, 1722, piwowar, brat cechu 1723-36, skarbnik bractwa 1735-36, podpis ręką trzymaną
Kukułka Józef, mielcarz, brat cechu 1734-36
Kwiatkowski Melchior, piwowar, brat cechu 1698-1708, cechmistrz 1699-1700

Łabucki Wojciech, piwowar, brat cechu 1703

Malińska NN, żona Stefana Malińskiego, wdowa 1736-38
Maliński Adam, piwowar, brat cechu 1748
Maliński Łukasz, piwowar, brat cechu 1698-1703
Maliński Stefan, 1722, piwowar, brat cechu 1723-35, podpis
Masłowski Grzegorz, 1730 (nie był piwowarem)
Mielcarz Andrzej, syn Michała Mielcarza i Barbary, brat Andrzeja, 1702-03
Mielcarz Barbara, żona Michała Mielcarza, matka Andrzeja i Jakuba
Mielcarz Jakub, syn Michała Mielcarza i Barbary, brat Jakuba, 1702-03
Mielcarz Michał (* też Mielczarz), piwowar, brat cechu 1698-1703, mąż Barbary, ojciec Jakuba i Andrzeja
Mielcarz Paweł, piwowar, brat cechu 1703
Miękuski Jan, mielcarz, brat cechu 1698-1703
Młynkowicz Michał, piwowar, brat cechu 1696-1705
Mrzigłodzik NN (* Mrzygłodzik)(cech piwowarski zapłacił za jego pogrzeb w 1698)

Nawrocki Andrzej, 1748
Niewilecki Tomasz (? Niewitecki), piwowar, na nauce 1703-04, brat cechu 1706
Nowicki NN, ksiądz (w Koźminie) 1732-33
Nowicki Jan, piwowar, brat cechu 1710-48, wójt 1715 i 1729-35, burmistrz 1716 i 1736, cechmistrz 1724-27 i 1738-39, burmistrz 1743, podpis ręką trzymaną

Oliński Walenty, piwowar, brat cechu 1730-49 (* ? czy identyczny z Walentym Wolińskim z 1703, a może jego syn?)
Ołoś Andrzej, piwowar, brat cechu 1698-1706
Ołoś Jan, piwowar, brat cechu 1698-1708
Osiecka NN, wdowa po Andrzeju Osieckim 1737-38
Osiecki Andrzej, 1720, piwowar, brat cechu 1721-36
Osiecki Bartłomiej, piwowar, na nauce 1705, brat cechu 1706-08
Oszuszek Łukasz (* Osuszek), ze Strzeszewa, 1706

Pachowicz Kazimierz, mielcarz, brat cechu 1698-1702
Pagrocka Zofia, żona Józefa Pagrockiego 1741-44
Pagrocki Józef, 1709, brat cechu 1710-32, 1743 (?)
Pagrocki Wojciech, 1724
Pagrocka NN, 1731 (zapewne wdowa po Wojciechu)
Paluszkiewicz Jan, Paluszek Jan (* Palusek, Paluszek w 1727, raz w 1725 Paluszkowicz, od 1710 Paluszkiewicz), piwowar, na nauce 1705, brat cechu 1706-1738, podpis (w podpisie Paluskiewicz)
Paskiewiczowa też Paszkowa NN (w 1711 Paskiewiczowa, w 1712-14 Paszkowa) 1711-13
Paszkiewicz Maciej, 1713
Pawski Tomasz, 1715
Piekarski Melchior, 1715, piwowar, brat cechu 1718-29
Pięknicki Bartłomiej (* raz w 1696 zapisany jako Piechnicki), piwowar, brat cechu 1696-1704
Piotrkowicz Tomasz, 1738, piwowar, brat cechu 1739-49, wójt 1743, burmistrz 1745, wójt 1749
Płaczek Tomasz, Płaczkiewicz Tomasz (Płaczek 1723-27 i 1733-36, Płaczkiewicz 1730), 1723-30, mielcarz, brat cechu 1730-36, podpis ręką trzymaną
Płocienik Grzegorz, 1743
Pomorska NN, posiadała mielcuch 1698
Pomorski alias Królikowicz Jan (* patrz Królikowicz)
Pomorski Maciej, piwowar, brat cechu 1711-23
Pomorski Wojciech, piwowar, brat cechu 1702-1707
Porawska Katarzyna, wdowa po Szymonie 1747-48
Porawski Szymon, Poraski Szymon, mąż Katarzyny, brat cechu 1732-46, cechmistrz 1746, podpis
Porawski Tomasz, 1734-35 (* zdaje się pisarz bracki pomylił się i zapisał Tomasz zamiast Szymon, ewentualnie mógł być dwojga imion, rzecz do zbadania)
Poznaniczka Magdalena, wdowa po piwowarze (Jakubie?) (w 1700 "stara wdowa"), 1698-1700
Poznanik Jakub, olim 1698
Przekacki Wawrzyniec, piwowar, brat cechu 1698-1703
Puszkiewicz Błażej (* Paszkiewicz 1709), na nauce 1706, piwowar, brat cechu 1707

Raczyńska NN Franciszkowa, wdowa po Franciszku Raczyńskim 1741-46
Raczyński Franciszek, olim 1741 (mielcarz? wł mielcucha? tu jako sławetny, więc nie szlachcic, może nazwisko od Raszyński?)
Radgeberowa Gerza (* od Radgeber )(* patrz Ceruliczka)
Reklewicz Marcin, 1713
Rogasza Kieliś Jan (* Rogasza, Rogasza Kieliś, Rogasza alias Kieliś), piwowar, brat cechu 1698-1703
Rojer Maciej (* też Royer), piwowar, brat cechu 1708-14
Rumpałowska Marianna, wdowa po Janie 1747-48
Rumpałowski Jan (zm. 1746/47) (* Rapałowski 1721-24, Rąpałowski 1725-26, Rąmpałowski 1726 i 1737-42, Rumpałowski od 1727, Rempałowski 1732 i 1736) mąż Marianny, piwowar, brat cechu 1721-46, skarbnik bractwa 1732-36, burmistrz 1737, cechmistrz 1741-43, podpis ręką trzymaną

Sapalski Andrzej, piwowar, brat cechu 1696-1705
Sapalski Jakub, piwowar, brat cechu 1696-1703, wójt koźmiński 1698-99
Sapalski Szymon, piwowar, brat cechu 1698-1707
Sieja Stanisław, piwowar ? 1684 (potem się gdzieś przeprowadził)
Sierputowski Andrzej, piwowar, brat cechu 1698-1708, burmistrz Wielkiego Koźmina 1698 i 1702
Sierputowski Franciszek Ksawery (zm. 1742) (* też pisano Sierpotowski), piwowar, brat cechu 1709-42, pisarz miejski 1737
Skrobalina Zofia (od Skrobała ), 1699
Skrzynecki Ignacy, brat cechu 1736-38 (w 1736 zapisano go jako "szlachetnie urodzony", potem jednak występuje jako "sławetny")
Solski Łukasz, piwowar, brat cechu 1696-1703, wójt koźmiński 1699
Sołtysik Tomasz (* też Szołtysik, a nawet Szałtysik), 1711, piwowar, brat cechu 1712-39, cechmistrz 1717, landwójt 1722, burmistrz SK 1725-26
Sroczyński Chryzostom, piwowar, brat cechu 1735-49, wójt SK 1742-43
Stasik Franciszek (* raz też Stasiak), 1708, brat cechu 1709-20, wójt NK 1710
Szczepański Jan (* Sczepański), mielcarz, brat cechu 1698-1703
Szopczyk Wojciech, syn Sebastiana i Ewy, rodem z Sadawia, 1709
Szymakowicz Jakub, piwowar, starszy brat cechu 1696-1703
Szymanowicz Tomasz, na nauce 1706, brat cechu 1707-28
Szyszkiewicz Jan, Szyszka Jan (w 1699 i 1702 Szyszka, w 1700 Szyszkowicz, Szyszka 1703, Szyszkiewicz 1704-37), ojciec Rocha, piwowar, na nauce 1699, brat cechu 1700-1748, wójt 1708-09, burmistrz 1710, burmistrz NK 1714, wójt SK 1720-24, cechmistrz 1736, wójt 1737
Szyszkiewicz Roch, syn Jana 1728, piwowar, brat cechu 1730-48, wójt 1738-39, burmistrz 1741, cechmistrz 1744-45
Szyszkiewiczowa NN, 1743

Tomaszkiewicz Mateusz, Tomaszowski (Tomaszkiewicz w 1711, Tomaszowski 1711, Tomaszewski 1712), rodem z Jarocina, 1711-12

Urbankowicz Andrzej, 1710-12
Urbankowicz Szymon (w 1713 Urbankiewicz, w 1733 Holubowicz Urbankiewicz !), piwowar, brat cechu 1698-1733, burmistrz 1707-08, cechmistrz 1709-10, 1712-13 i 1720-21 i 1722-24

Wasielewski Józef (w 1703 "Wasielewski vel Janerski"), piwowar, brat cechu 1698-1707
Węcki Ludwik (* Węcka), na nauce 1745, brat cechu 1748
Wieczorkowicz Józef, piwowar, brat cechu 1748
Więckowicz Marcin, piwowar, brat cechu 1706
Woch Wojciech, 1732, piwowar, brat cechu 1733-35, podpis ręką trzymaną
Wochowa NN, żona Wojciecha Wocha 1736
Wojciechowski Stanisław, na nauce 1745, piwowar, brat cechu 1746-48
Wolęski vel Woliński Walenty, piwowar, brat cechu 1703 (? czy identyczny z Walentym Olińskim z 1730)
Wosińska NN, wdowa 1702-03 (po Grzegorzu)
Wosiński Grzegorz (zm. 1700/02) piwowar, brat cechu 1696-1700
Wysocki Marcin, na nauce 1739

Zalasiewicz Stefan, Zalesiewicz Stefan, mielcarz, brat cechu 1744-48
Zandrowicz Michał, na naukę 1739, mielcarz, brat cechu 1741-49, ławnik 1749
Zieliński Ignacy, piwowar, brat cechu 1730-34, pisarz miejski 1733-34, poborca czopowego i młynowego 1731-33

Żabka Mikołaj (* Mikołaj Żabka alias Jerzyk 1699, potem Żabka 1700-03, w 1706 Jerzyk), piwowar, brat cechu 1698-1706


indeks sporządził - Roman Knap Kurowski

Witam!

Gratuluję niesamowitej pracy i szczerze podziwiam! Od kilku lat zajmuję się historią Koźmina i rodzin koźmińskich. Przygotowuję między innymi indeksy ksiąg miejskich Koźmina - dużą część z nich mam już skończoną.
Muszę przyznać, że bardzo ciekawe są Pana uwagi dotyczące tworzenia się nazwisk. Niektóre przekształcenia, jak np.te dotyczące nazwiska Dyja, Rupatowski, Imielski spowodowane są zapisem "ze słuchu" czyli pisarz zapisał nazwisko tak jak je usłyszał. Jako genealodzy wiemy doskonale, że takie sytuacje są nagminne także w przypadku zapisów w księgach kościelnych.
Od dawna jednak ciekawi mnie inny problem, na który natknęłam się już na początku mojej pracy z księgami koźmińskimi. Chodzi o nazwisko Domicz. Potwierdzam Pańskie przypuszczenie, Domiczowie w XVII wieku używali nazwiska Domagała, czego potwierdzenie można znaleźć między innymi w zapisach spadkowych. Do tej pory nie udało mi się znaleźć przyczyny dla której nastąpiła aż tak duża transformacja (a właściwie całkowita zmiana) nazwiska. Jeśli ktoś ma pomysł dlaczego z Domagałowie stali się Domiczami to będę wdzięczna za uwagi.
Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na rodzinę Rottgebertów. Jerzy Rottgebert był cyrulikiem koźmińskim. Poślubił Annę Baniuszkiewiczównę. Rottgebert występuje w księgach miejskich oraz w metrykach pod swoim nazwiskiem ale także jako Jerzy Cyrulik lub Jerzy Chirurg. Jego żona Anna, określana jest jako Anna Rottgebert, Anna Cyruliczka oraz od imienia męża: Anna Jerza. O parze tej wspominam w swoim ostatnim artykule Koligacje rodzinne Jana Józefa Baniuszkiewicza pisarza miejskiego Wielkiego i Nowego Koźmina, który zamieszczony został w najnowszym numerze Szkiców Koźmińskich i jednocześnie jest pierwszym z szeregu artykułów poświęconych rodom koźmińskim, jakie zamierzam opublikować. Pod koniec roku ukaże się artykuł o rodzinie Pomorskich ( tu nadmienię, że z pewnością Pomorscy wymienieni w aktach pleszewskich i Pomorscy z Koźmina są spokrewnieni). Przygotowuję również tekst o rodzinie Domiczów vel Domagałów, który mam nadzieję, pojawi się na łamach Szkiców...w przyszłym roku.

pozdrawiam

Ania

_________________
pozdrawiam,
Ania

poszukuję: Skupniewicz, Baberowski, Schaar, Domicz, Krzyżankowski, Kruszonek, Osięgłowski, Bielawski, Kapuściński, Torzecki, Stachowski (Leszno-Gostyń), Cichocki (Śrem-Kościan), Dziuba, Cieślak, Głowieńkowski, Sonek, Pomorski.

Drogie Panie widzę, że jesteście znawczyniami historii Kozmina.Poszukując swoich korzeni dotarłam do Wrotkowa, parafia Mokronos pow.Kozmin.W akcie ślubu z 1826 przy nazwiskach rodziców jest BRAXTOR i SECTOR.Pierwszy to podejrzewam -piwowar ale drugi czyżby -górnik solny.Czy jest to możliwe w okolicach Kozmina? Ewa.

Pani Aniu Stachowska

Bardzo dziękuję za ten miły wpis :) Miło mi również usłyszeć, że niektóre z moich intuicji się potwierdzają. Ponadto bardzo cieszy mnie, że pisze Pani i podejmuje w swoich publikacjach - i nadal zamierza podejmować - kwestie historyczno-genealogiczne rodzin mieszczańskich z okresu staropolskiego.
W sprawie zamiany nazwiska z Domagała na Domicz niewiele jednak na razie Pani pomogę. Domicz - jak widzę - to obecnie dość popularne nazwisko, szczególnie w Rawiczu. Fonetyka, rdzeń w obu nazwiskach pozostaje ten sam czyli "Dom"-agała i "Dom"-icz, nasuwa mi to myśl (ale to tylko spekulacja), że Domagała zostało zgermanizowane. Występują bowiem nazwiska podobne, choć obcego pochodzenia jak Domitz oraz Domitsch. Nie widzę wprawdzie powodów, dla których koźmińscy Domagałowie mieli by germanizować swoje nazwisko, ale podam Pani inny przykład. Z Pleszewa. Występuje tam mianowicie nazwisko Barszcz, które potem pisano - już dość odlegle od swojego pierwowzoru - Borc. To przekształcenie jest zarówno fonetyczne (Barszcz - Barscz - Barsc - Barc - Borc) jak i translacyjne, co pozwala mi przypuszczać (też póki co tylko intuicyjnie, jeszcze bez dowodu), że to akurat bardzo polsko brzmiące nazwisko Barszcz, może jednak w tym przypadku pochodzić - o paradoksie! - z niemieckiego nazwiska Bartsch ew. Bortsch.
Jeśli chodzi o Pomorskich to nosili oni w Pleszewie również nazwisko Wiatrak i Wiatraczek. Sądziłem z początku że nazwisko Pomorski jest nazwiskiem przybranym, wtórnym, w ramach mody na zmienianie i przybieranie nazwisk "odregionalnych" - w Pleszewie mamy jeszcze bowiem Kaszubskich i Kujawskich. Ale mogło być i tak, że to nazwisko Wiatrak jest wtórne i przybrane przez Pomorskich (albo narzucone, drogą przezwiska, przez okolicznych mieszkańców), i wiąże się z Wiatrakiem, miejscem w Pleszewie, gdzie był młyn wiatraczny.
Co ciekawe pleszewscy Domagałowie też próbowali zmienić nazwisko i pisali się czasem właśnie Kaszubski. Niejako - tak mi się wydaje - chcąc zaznaczyć swoje jakieś dawne korzenie z Kaszub. Nie wiem, czy Domagałów z Pleszewa (w Pleszewie widać ich już w 1611) łączy wspólne pochodzenie z Domagałami z Koźmina, ale jeśli pierwsi piszą się Kaszubscy, a drudzy potem Domiczami, to jest to zastanawiające.

Nota bene - jeśli będzie Pani pisać o Domiczach, to i tak, aby przybliżyć nam ich portret, musi Pani sięgnąć do księgi brackiej i ją zgłębić - Domiczowie byli długoletnimi i aktywnym członkami cechu piwowarskiego. A przy tej okazji uczestniczyli oni - niestety - w dwóch podejrzanych procederach, jakie miały miejsce w bractwie, a o których nie pisałem i pominąłem je, indeksując tę księgę. Pierwszy proceder był związany ze służbą kościelną. Wiadomo, wyznaczeni bracia cechowi, mieli obowiązek przez rok przystrajać w kościele farnym ołtarz w kwiaty, świeczki, pochodnie i podstawniki, co było związane z kosztami. Na ile były one dolegliwe, nie wiem, ale najwidoczniej wielu braciom taki obowiązek - delikatnie mówiąc - niezbyt się uśmiechał. Toteż próbowano tego obowiązku uniknąć. I sposób znaleziono. Dziś byśmy powiedzieli "na granicy prawa". Otóż zgodnie ze statutem brackim można była brata cechowego zwolnić ze służby na wniosek 2 innych braci. Zaczęto zatem tworzyć - nazwijmy to - "trójkąty wzajemnej pomocy" i wyglądało to tak: zbierali się bracia A,B i C, po czym bracia A i B zwalniali ze służby kościelnej brata C, po czym bracia A i C zwalniali ze służby brata B, po czym w końcu bracia B i C zwalniani ze służby brata A. W sumie wszystko zgodnie ze statusem... Jak pokazuje księga, ten proceder był stosowany bardzo nagminnie. Kolejnym "nadużyciem" jest zadziwiająco zbyt częste przyjmowanie do nauki pewnych osób, które wkrótce szybko z tej nauki zwalniano, przed statusowymi 1 rokiem, i w ten sam dzień po uwolnieniu z nauki przyjmowano za braci do bractwa. Gdzieś też na granicy prawa korzystano tu z "luk". Domyślam się jednak w tym procederze przekupstw... Tak więc w bractwie cechowym piwowarów w Koźminie, w epoce saskiej, snuł się nieuczciwy duch... Spotykam się tu z głosami, że historycy, genealogowie, nie powinni rzucać cienia na naszych, waszych, czyichś przodków, ale jakieś wewnętrzne dążenie do prawdy (zachowując przy tym oczywiście całą neutralność i słoneczną pobłażliwość do tego, co działo się bardzo dawno temu) nakazuje mi nie przemilczać również "cienia"

Pani Ewo

Co do "braxator" to ma Pani pełną rację - to piwowar, a bardziej po swojsku "mielcarz".
Co się tyczy owego "sector", to -jeśli jest Pani pewna poprawności odczytu i nie chodzi tu o "sutor" lub "sartor" - to "sector" to bardzo dawna, używana na ogół w czasach średniowiecznych, nazwa oznaczająca tyle co "parobek"

Pozdrawiam obie Panie serdecznie :)
RKK

-> Pani Ania Stachowska
Aha, i jeszcze jedno, bo zapomniałem napisać, w sprawie Baniuszkiewiczów - rzecz może już spóźniona, bo Pani artykuł o koligacjach Jana Józefa Baniuszkiewicza już się ukazał, ale do Pani wiadomości - skuli jakiś uzupełnień - podaję, że w aktach miasta Pleszewa, w "1703-1716, liber actroum..." jest, że w 1714 Jan Baniuskiewicz wójt natenczas koźmiński występuje o sukcesję po zmarłym Kazimierzu Molewiczu pisarzu pleszewskim, a dokładnie o majątek pozostały po zmarłej Katarzynie Baczyńskiej (była to żona Molewicza, zmarła 1710 bzp) "siostrze swej małżonki". Ten wpis jest na wbc, w odpowiedniej w/w księdze na stronie 210 (żeby Pani za długo nie szukała).
RKK

Witam!
W wyniku przeniesienia wpisów do nowego wątku, zupełnie umknęły mi odpowiedzi na mój wpis . Dopiero teraz zauważyłam że pojawił się osobny temat, stąd ta zwłoka w odpowiedzi.
Panie Romanie, ogromnie dziękuję za informację o Katarzynie Baczyńskiej. To bardzo cenna informacja - do tej pory niewiele o niej wiedziałam, miałam jedynie datę chrztu. Katarzyna Baczyńska, faktycznie była szwagierką Jana Baniuszkiewicza. Ochrzczona została w Koźminie 18 września 1674 roku. Jej rodzicami byli Grzegorz Baczyński i Jadwiga Domagała. Katarzyna i Elżbieta (żona Baniuszkiewicza) urodziły się z drugiego małżeństwa swej matki. Jadwiga pochodziła z Domagałów, którzy jak już ustaliliśmy później używali nazwiska Domicz. Wychodząc w 1667 roku za Baczyńskiego, była wdową po Macieju Suchorze. Zaś po śmierci Grzegorza Baczyńskiego polubiła Józefa Wasielewskiego (oo 1684).

Podaje Pan, że Kazimierz Molewicz był pisarzem miejskim w Pleszewie. Co ciekawe, szwagier Molewicza, Franciszek Fałdrowski (pierwszy mąż Elżbiety Baczyńskiej) był pisarzem w Koźminie. Pisarzem miejskim i kronikarzem koźmińskim był też syn Elżbiety z drugiego małżeństwa z Baniuszkiewiczem - Jan Józef Baniuszkiewicz.

pozdrawiam!

Ania

_________________
pozdrawiam,
Ania

poszukuję: Skupniewicz, Baberowski, Schaar, Domicz, Krzyżankowski, Kruszonek, Osięgłowski, Bielawski, Kapuściński, Torzecki, Stachowski (Leszno-Gostyń), Cichocki (Śrem-Kościan), Dziuba, Cieślak, Głowieńkowski, Sonek, Pomorski.

Witam

Szanowni Państwo
Gdzie znajdę artykuł Pani Anny Stachowskiej NT rodziny Pomorskich ?

Jan, Maciej Pomorscy to moi prapradziadkowie