osoby powiązane z Gnieznem : Chociszewski Józef (1837-1914)

[kabat]

Ciekawe osoby powiązane z Gnieznem : Chociszewski Józef (1837-1914)

Chociszewski Józef (1837-1914), pisarz dla ludu i publicysta, księgarz i wydawca


Ur. 28 II 1837 we wsi Chełst w ówczesnym pow. czarnkowskim jako syn Jakuba, nauczyciela ludowego, i Marii z Dymków. W l. 1849-58 uczęszczał do gimnazjum w Trzemesznie, potem pracował w redakcji "Dziennika Poznańskiego", a w latach 1861-62 redagował "Gwiazdkę Cieszyńską".

Zmuszony przez władze austriackie do opuszczenia Cieszyna, zamieszkał w Pielgrzymowicach u K. Miarki. Z kolei objął redakcję "Nadwiślanina" i "Przyjaciela Ludu" w Chełmnie. Za zamieszczenie w "Przyjacielu Ludu" artykułu o J. Kilińskim został w 1863 skazany na 2 lata więzienia fortecznego, karę odsiadywał w Wisłoujściu k. Gdańska. Po opuszczeniu więzienia wrócił do Chełmna, gdzie wszedł ponownie w skład redakcji "Nadwiślanina" i "Przyjaciela Ludu" oraz założył własną księgarnię. W 1867 ożenił się z Alodia Gółkowską, córką wydawcy "Nadwiślanina". Pełnił obowiązki sekretarza Tow. Włościańskiego w Piasecznie k. Pelplina, a także wydawał czasopisma: "Przyjaciel Dzieci" (1866-67) i "Piast" (1867-69).

W 1869 osiadł w Poznaniu - prowadził tutaj księgarnię oraz wydawał i redagował szereg czasopism: "Przyjaciel Dzieci i Młodzieży" (1869--73), "Dzwon Wielkopolski" (1878), "Lech" (1878-79), "Przegląd Słowiański" (1881-82), "Wielkopolanin" (1885), "Gawędziarz Pozn." (1886), "Staszyc" (1889), "Pobudka do Szerzenia Wstrzemięźliwości" (1891). Były to efemerydy, gdyż powtarzające się procesy prasowe i bezustanne kary paraliżowały działalność wydawniczą. W 25-letnim okresie pozn. Chociszewski napisał wiele powiastek, gawęd i humoresek dla ludu i młodzieży, opracował kilka elementarzy i podręczników w tym popularne swego czasu podręczniki historii (Dzieje narodu polskiego... - 1869), literatury (Piśmiennictwo polskie... -- 1874) i geografii (Malowniczy opis Polski... - 1891), wydał liczne zbiorki wierszy i piosenek, podań ludowych i przepowiedni itp. Dzieła jego podlegały częstym konfiskatom, autora karano wielokrotnie grzywną lub aresztem - w sumie 6 lat spędził za murami więzień.

W 1893 objął redakcję "Dziennika Kujawskiego" w Inowrocławiu, a w 1895 "Gazety Gnieźnieńskiej" (późniejszego "Lecha"). W Gnieźnie spędził ostatni okres swego życia. Napisał wtedy kilkanaście sztuk i obrazków scenicznych dla potrzeb teatru amatorskiego; wydawał gry towarzyskie i pocztówki o patriotycznej treści. W 1908 otrzymał dożywotnie stypendium literackie im. K. Szajnochy. Zmarł 11 X1 1914 w Gnieźnie.

Pochowany jest na cmentarzu św. Krzyża w Gnieźnie.

Tekst: Wielkpolski Słownik Biograficzny, PWN, 1981, Edward Pieścikowski

Oczywiście dla upamiętnienia osoby, nadano nazwe ulicy.

http://www.kabatek.republika.pl/1237.jpg
http://www.kabatek.republika.pl/1238.jpg

zdjęcia wykonał : nasz kolega Sławomir Łubiński

leszek

[Sławomir Łubiński]

Witam!!!
To i ja coś napiszę

Modest Maryański

Inżynier górniczy, podróżnik, eksplorator złota, publicysta.
Urodzony 15 czerwca 1854 roku w Trzemesznie, był najmłodszym z jedenaściorga dzieci Sylwestra i Joanny Marcinkowskiej. Ukończył gimnazjum w Trzemesznie, studiował w berlińskiej Akademii Górniczej. Po egzaminie na referendarza górniczego zajmował stanowiska kierownicze w kilku kopalniach na Górnym Śląsku. Pracował później przez siedem lat w Truskawcu. W początkach 1887 roku emigrował z rodziną z zamiarem osiedlenia się w Australii. Wskutek namów przyjaciela zatrzymał się w San Francisco. Początki życia emigracyjnego były tak ciężkie, że zamierzał popełnić samobójstwo. Pracował jako robotnik przy budowach i w fabryce kotłów parowych, a następnie jako górnik w stanach : Kalifornia, Arizona, Utah, Idaho, Montana, Oregon i Washington, również w środkowym Meksyku, w Kanadzie, w Brytyjskiej Kolumbii, docierając do Alaski. Zapoznał się przy tym z prowincjami Ontario (kopalnie srebra w Cobalt) i Quebec. Otrzymał wreszcie stanowisko inżyniera i rzeczoznawcy w kopalniach złota Cripple Creek w Colorado. W dniu 19 czerwca 1893 roku zawiązał spółkę akcyjną w Chicago, wraz z 9 Polakami, o kapitale zakładowym pół miliona dolarów. Zakupiono starą kopalnię złota w Quartz Hill, koło Shasta w Kalifornii, którą Maryański uruchomił pod nazwą „Consolidated Kosciusko Mine”.
W 1895 roku udał się do Europy, zwiedzając między innymi Hiszpanię, Włochy, Szwecję i Norwegię, gdzie prowadził obserwacje geologiczne. Pod koniec tego roku pojechał do Częstochowy i do Poznania wygłaszając odczyty o swoich doświadczeniach i podróżach. W początkach 1896 roku wyjechał z Polski do Londynu i przez Amerykę, z portu Vancouver, dotarł 23 czerwca do Australii. Zwiedził po drodze wyspy Hawaje, Markizy, Pitcairn, Samoa, Tonga, Fidżi i Norfolk. Popłynął z Sydney, przez Melbourne i Adelaide, do portu Fremaatle, w Zachodniej Australii, gdzie wylądował 14 sierpnia. Poznał kopalnie złota w Murchison, Coolgardie i Kalgoorlie. W tej ostatniej miejscowości 13 listopada 1896 roku natrafił w kopalni Great Boulder Main Reef, wśród odpadków, na bogate ślady tellurków złota (AuTe2). Jakkolwiek Maryański nie był ich odkrywcą, to jednak próbki znalezione przez niego były niezwykle bogate. Maryański, który znał rudy tellurków z Colorado, sklasyfikował różne ich odmiany (silvernit, coloradoit i pitsit) oraz zwrócił uwagę na rozległość złóż. Jego entuzjastyczny wywiad ogłoszony 9 grudnia przez dziennik „The West Australian” przyniósł mu wielki rozgłos, ożywił znacznie zainteresowanie rudą tellurków i spowodował napływ kapitałów do Zachodniej Australii. Przewidział też trafnie długotrwałość produkcji złóż złota w okręgu Kalgoorlie.
Po podróży do Europy powrócił Maryański w maju 1897 roku do pracy w Kalgoorlie, gdzie w maju 1897 roku odkrył rzadką rudę rtęci albo amalgamat złota (Au2Hg2). Między lipcem i wrześniem odbył podróż na północ, badając odległe kopalnie w Margaret, Erlistoun i Menzies. 12 października 1897 roku stawał w Kalgoorlie przed Królewską Komisją do Spraw Górnictwa jako rzeczoznawca i chociaż był związany ze światem wielkiej finansjery, domagał się poprawy bytu górników i zmian ustawodawstwa na ich korzyść. W początku 1898 roku nabył 200 akrów ziemi nad rzeką Hay w okręgu Albany, z zamiarem zaprowadzenia sadów. W lipcu 1899 roku zbadał okolice Donnybrook, gdzie zakupił 21 działek górniczych i założył kopalnię złota „Maryanski Syndicate”. Po osadzeniu kilkunastu emigrantów z Europy, między innymi Polaków, na swym majątku rolnym, u schyłku 1899 roku wyjechał do Europy celem zainteresowania kapitalistów inwestycjami w Donnybrook. Doprowadził 27 lipca 1900 roku do zawiązania w Londynie spółki „Donnybrook Goldfields Ltd.” Z kapitałem zakładowym 350 000 funtów szterlingów. Głównym patronem firmy był H. Nussbaum z Frankfurtu nad Menem. Spółka ta przejęła wszystkie działki Maryańskiego. Po raz trzeci zjawił się Maryański w Australii 30 listopada 1900 roku i przez kilka miesięcy nadzorował prace w Donnybrook. Odpłynął do Marsylii 22 maja 1901 roku. Na zebraniu udziałowców spółki „Donnybrook Goldfields Ltd.” W Londynie zdał 20 grudnia 1901 roku przesadnie optymistyczny raport; kopalnię zamknięto kilkanaście miesięcy później wskutek małej opłacalności. Stracił tez swoją posiadłość nad rzeką Hay, nie spłaciwszy pożyczki bankowej.
W połowie 1903 roku wrócił do nieczynnej kopalni „Kościuszko” w Kalifornii i przez trzy lata intensywnie ją eksploatował. Rezultaty nie były wielkie i puszczono ją w dzierżawę, ale była aktywna do roku 1920. Maryański przeniósł się do wschodniej części Stanów Zjednoczonych i rozpoczął w roku 1906 wydawanie tygodnika „Praca Polska”, który wychodził do roku 1910 w Schenectady (New York). Od roku 1891 Maryański był członkiem korespondentem a potem rzeczywistym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Stale wzbogacał zbiory Towarzystwa licznymi darami z zakresu geologii, botaniki, zoologii i antropologii, zebranymi w Ameryce i Australii. Pisywał też liczne artykuły do prasy polskiej w Poznaniu, Lwowie i Krakowie, np. Kopalnie truskawieckie („Gazeta Lwowska” 1882 nr 166), Projekt kolonizacji polskiej w Australii zachodniej („Gazeta Handlowo-Geograficzna” 1897). Ogłosił drukiem dwie broszury : Z kresów Ameryki Północnej (Lwów 1891), gdzie dał opis mieszkańców, fauny i flory mało znanego wówczas okręgu Okanogan w stanie Washington, oraz O emigracji – a w szczególności o emigracji polskiej do Stanów Zjednoczonych Północnej Ameryki (Chicago 1893). Opracował również Jedyny w swoim rodzaju przewodnik polsko-angielski i słownik polsko-angielski dla wychodźców polskich i przybyszów do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Kanady (Chicago 1905).
Pod koniec życia popadł w apatię, zmarł 16 września 1914 roku w domu rodziny Mąke w Gnieźnie. Żonaty był z Jadwigą Wisłocką (?), z którą miał dzieci osiadłe w Stanach Zjednoczonych.
Postać Maryańskiego występuje w powieści znanej pisarki australijskiej K. S. Prichard „The Roaring Nineties” (Londyn 1946), w polskim tłumaczeniu pt. „Burzliwe lata” (Warszawa 1951).

[Sławomir Łubiński]

Witam ponownie - za namową Leszka zamieszcza krótką informacje o jeszcze jednym wielkopolaninie

Albert Abraham Michelson 1852-1931

Urodził się 19 grudnia 1852 roku w Strzelnie. Syn kupca Samuela i Rozalii, córki Abrahama Przyłubskiego, lekarza z Inowrocławia. Opuścił Polskę wraz z rodzicami w 1855 roku. Przez Nowy Jork, Virginia City, Nevade dotarł do San Francisco, gdzie ojciec Alberta zatrudnił się jako kupiec. W wieku 17 lat Michelson wstępuje do United States Naval Academy (Akademia Marynarki Wojennej) w Annapolis w stanie Maryland. Studia ukończył w 1873 roku, w latach 1875 – 1879 został wykładowcą fizyki i chemii na tej Akademii. Studiował w Berlinie, Heidelbergu i w Paryżu. W 1883 roku zostaje profesorem fizyki w Szkole Nauk Stosowanych w Cleveland, a następnie przyjmuje stanowisko profesora fizyki w Clark University w Worcester w stanie Massachusetts, w 1889 roku zostaje kierownikiem departamentu fizyki na nowo otwartym Uniwersytecie w Chicago, pozycję tę piastuje aż do 1929 roku, kiedy to sam z niej zrezygnował. W latach 1923 – 1927 jest prezydentem National Academy of Sciences.
Albert Michelson poślubił 10 kwietnia 1877 roku Margaret McLean Hemingway w New Rochelle w stanie Nowy Jork. Miał z tego małżeństwa trójkę dzieci : Albert Hemingway, Truman i Elsa. Poźniej, w 1899 roku, poślubił Edne Stanton z Lake Forest w Ilinois, z którą miał również trójkę dzieci : Beatice, Madeline i Dorothy.
Michelson umiera 9 maja 1931 roku w Pasadenie w Kalifornii.
W roku 1878 rozpoczął Michelson pracę nad dziełem swojego życia – pomiarem prędkości światła. Wsławił się badaniami nad zjawiskiem interferenci światła, stwierdził ruch Ziemi względem eteru kosmicznego, włóżył wkład w ogłoszenie zasady, że prędkość światła, niezależnie od stanu ruchu wysyłającego je źródła, jest zawsze taka sama, co dało początek teorii względności. Ukoronowaniem jego działalności było przyznanie mu jako pierwszemu fizykowi amerykańskiemu Nagrody Nobla w 1907 roku. W okresie swej bogatej kariery naukowej opublikował 79 prac naukowych, z których 67 dotyczy różnych zagadnień związanych ze światłem (określenie prędkości światła oraz długości fal linii widmowych).
Dnia 4 września 1963 roku na Miejskim Domu Kultury w Strzelnie odsłonięta została tablica marmurowa ku jego czci, z następującym napisem : „W tym mieście urodził się 19 grudnia 1852 r. Albert Abraham Michelson, profesor uniwersytetu w Chicago, laureat Nagrody Nobla. Swoimi słynnymi doświadczeniami nad prędkością światła zapoczątkował nową erę w rozwoju fizyki. Tablicę tę dla uczczenia wielkiego fizyka ufundowało Polskie Towarzystwo Fizyczne”.

[kabat]

Aby nie powielać informacji - zobacz stronę z osobami powiązanymi z Gnieznem
Tutaj zamieściłem zdjęcia.
Ale nie znane historie i ludzie, dalej powinien przynieść nowe i ciekawe tematy.

http://www.gniezno.home.pl/index.php?p_ ... 1069929145
leszek