Sceptycyzm zalecany

[mikolajkirschke]

Znalazłem ładny przykład z Lwówka, jak należy krytycznie podchodzić do zapisów w księgach. Ośmioro dzieci na przestrzeni 18 lat, ta sama para rodziców, ale nazwisko panieńskie matki zapisane w czterech wariantach - część być może od przydomków, ale część z pewnością błąd księdza.

[Łukasz Bielecki]

Pod pojęciem "błąd księdza" też może się kryć parę zjawisk różnej natury:

- omyłka pisarska
- podanie apelatywu, który po prostu nie odnosił się do danej osoby, a ksiądz myślał, że tak
- wariant powyższego, ale częsty: podanie nazwiska panieńskiego matki
- "głuchy telefon" czyli wybór nieoptymalnego (z naszego punktu widzenia) zapisu nazwiska, które w tamtych czasach przecież głównie funkcjonowało w języku mówionym

Tak, rzeczywiście nic tu nie jest oczywiste, wbrew podejściu, jakie domyślnie ma w tych sprawach człowiek współczesny (nie wiadomo jak ktoś się nazywa? A jak ma w dowodzie - ha?).

[Slawo]

Mam taki przypadek w parafii Kraszewice. Musiałem na Geni mocno się nagimnastykować i powklejać wszystkie akta, by potomka po drugiej żonie Walentego przekonać, że nie jest potomkiem po pierwszej żonie swojego przodka.
Otóż Walenty miał z pierwszą żoną tylko dwoje dzieci. Po jej śmierci z drugą miał ... 13 dzieci.
W pierwszym akcie druga żona ma mylnie zapisane nazwisko, ale w 9 kolejnych już ma nazwisko swoje.
I tu pojawia się 11 dziecko z drugą żoną o nazwisku ... pierwszej żony Walentego.
To dziecko bierze ślub na początku XX wieku, i w akcie ślubu powtórzono błąd z nazwiskiem matki zapisany w akcie chrztu!
I weź teraz wytłumacz niedoświadczonym badaczom drzewa rodzinnego, że w akcie ślubu powtórzono błędny zapis z aktu chrztu, pewnie na podstawie dostarczonej księdzu metryki chrztu.

Przecież Walenty nie mógł mieć 10 dzieci z druga żoną, następnie jedno dziecko ponownie z pierwszą, i 2 ostatnie znowu z drugą ... jak pierwsza od 21 lat nie żyła!

[Łukasz Bielecki]

Tak, poprzez metryki, różne błędy (oraz "błędy") proliferowały dalej i utrwalały się w kolejnych pokoleniach w XX wieku, kiedy niezmienność nazwiska, nawet dziwnie zapisywanego, była już wartością samoistną (wcześniej nie była).

Znam człowieka o nazwisku ...winski - jest to dość często spotykane nazwisko, tyle, że jego rodzina zapisuje je konsekwentnie bez kreski nad "n" czyli niezgodnie z zasadami ortografii polskiej. Zapewne wynika to z utrzymania w dokumentach pisowni z czasów przed 1918, takie rzeczy normalnie prawie wszyscy poprawiali potem mniej lub bardziej oficjalnie na pisownię prawidłową, a akurat ta rodzina widać uparła się, że prawidłowo u nich jest tak. Nie wiem po co im to, bo kolejne pokolenia tracą mnóstwo czasu na zwracanie uwagi wszystkim, którzy zapisują ich nazwisko, że tam nie ma być kreski. Przy wymawianiu trudno chyba nawet zauważyć różnicę osobie, której nie zwrócono na ten fakt uwagi.

[Kubuś]

Ja tylko ci mogę opisać jak my to robimy .
Od jednego z amerykańskich Towarzystw Genealogicznych dostaliśmy program do wyszukiwania przodków .
Jeżeli mamy parafię przodków zagniazdowanych robimy kompletną indeksację takiej parafii .
Wstawiamy do programu a program wszystko robi za nas i nie ma żadnego znaczenia jak skryba zapisał nazwisko .Filtrowanie jest tak czułe ,że wszystko powiąże ze sobą . Ma to znaczenie szczególnie dla metryk z lat 1580-1660 . Bywają takie parafie i to w wielkopolsce ,że skryba w ogóle nie notował nazwisk.
No to jak to wyszukać ? No można . Jak jest dobry program .

Stąd na forum dla innych posiadających czy własne czy czyjeś programy do wyszukiwania przodków
na Forum publikuję pliki wsadowe w kodowaniu ASCII czy txt z rozdzielaczem tabulatorem bo to podstawa.
Pozdrawiam

ps
w przypadku przodków "samochodzików" a takich też mamy jedynym sposobem jest " Szczęście genealogiczne "

Co też życzę.

Ryszard Welka