|
Witam!!!
To i ja coś napiszę
Modest Maryański
Inżynier górniczy, podróżnik, eksplorator złota, publicysta.
Urodzony 15 czerwca 1854 roku w Trzemesznie, był najmłodszym z jedenaściorga dzieci Sylwestra i Joanny Marcinkowskiej. Ukończył gimnazjum w Trzemesznie, studiował w berlińskiej Akademii Górniczej. Po egzaminie na referendarza górniczego zajmował stanowiska kierownicze w kilku kopalniach na Górnym Śląsku. Pracował później przez siedem lat w Truskawcu. W początkach 1887 roku emigrował z rodziną z zamiarem osiedlenia się w Australii. Wskutek namów przyjaciela zatrzymał się w San Francisco. Początki życia emigracyjnego były tak ciężkie, że zamierzał popełnić samobójstwo. Pracował jako robotnik przy budowach i w fabryce kotłów parowych, a następnie jako górnik w stanach : Kalifornia, Arizona, Utah, Idaho, Montana, Oregon i Washington, również w środkowym Meksyku, w Kanadzie, w Brytyjskiej Kolumbii, docierając do Alaski. Zapoznał się przy tym z prowincjami Ontario (kopalnie srebra w Cobalt) i Quebec. Otrzymał wreszcie stanowisko inżyniera i rzeczoznawcy w kopalniach złota Cripple Creek w Colorado. W dniu 19 czerwca 1893 roku zawiązał spółkę akcyjną w Chicago, wraz z 9 Polakami, o kapitale zakładowym pół miliona dolarów. Zakupiono starą kopalnię złota w Quartz Hill, koło Shasta w Kalifornii, którą Maryański uruchomił pod nazwą „Consolidated Kosciusko Mine”.
W 1895 roku udał się do Europy, zwiedzając między innymi Hiszpanię, Włochy, Szwecję i Norwegię, gdzie prowadził obserwacje geologiczne. Pod koniec tego roku pojechał do Częstochowy i do Poznania wygłaszając odczyty o swoich doświadczeniach i podróżach. W początkach 1896 roku wyjechał z Polski do Londynu i przez Amerykę, z portu Vancouver, dotarł 23 czerwca do Australii. Zwiedził po drodze wyspy Hawaje, Markizy, Pitcairn, Samoa, Tonga, Fidżi i Norfolk. Popłynął z Sydney, przez Melbourne i Adelaide, do portu Fremaatle, w Zachodniej Australii, gdzie wylądował 14 sierpnia. Poznał kopalnie złota w Murchison, Coolgardie i Kalgoorlie. W tej ostatniej miejscowości 13 listopada 1896 roku natrafił w kopalni Great Boulder Main Reef, wśród odpadków, na bogate ślady tellurków złota (AuTe2). Jakkolwiek Maryański nie był ich odkrywcą, to jednak próbki znalezione przez niego były niezwykle bogate. Maryański, który znał rudy tellurków z Colorado, sklasyfikował różne ich odmiany (silvernit, coloradoit i pitsit) oraz zwrócił uwagę na rozległość złóż. Jego entuzjastyczny wywiad ogłoszony 9 grudnia przez dziennik „The West Australian” przyniósł mu wielki rozgłos, ożywił znacznie zainteresowanie rudą tellurków i spowodował napływ kapitałów do Zachodniej Australii. Przewidział też trafnie długotrwałość produkcji złóż złota w okręgu Kalgoorlie.
Po podróży do Europy powrócił Maryański w maju 1897 roku do pracy w Kalgoorlie, gdzie w maju 1897 roku odkrył rzadką rudę rtęci albo amalgamat złota (Au2Hg2). Między lipcem i wrześniem odbył podróż na północ, badając odległe kopalnie w Margaret, Erlistoun i Menzies. 12 października 1897 roku stawał w Kalgoorlie przed Królewską Komisją do Spraw Górnictwa jako rzeczoznawca i chociaż był związany ze światem wielkiej finansjery, domagał się poprawy bytu górników i zmian ustawodawstwa na ich korzyść. W początku 1898 roku nabył 200 akrów ziemi nad rzeką Hay w okręgu Albany, z zamiarem zaprowadzenia sadów. W lipcu 1899 roku zbadał okolice Donnybrook, gdzie zakupił 21 działek górniczych i założył kopalnię złota „Maryanski Syndicate”. Po osadzeniu kilkunastu emigrantów z Europy, między innymi Polaków, na swym majątku rolnym, u schyłku 1899 roku wyjechał do Europy celem zainteresowania kapitalistów inwestycjami w Donnybrook. Doprowadził 27 lipca 1900 roku do zawiązania w Londynie spółki „Donnybrook Goldfields Ltd.” Z kapitałem zakładowym 350 000 funtów szterlingów. Głównym patronem firmy był H. Nussbaum z Frankfurtu nad Menem. Spółka ta przejęła wszystkie działki Maryańskiego. Po raz trzeci zjawił się Maryański w Australii 30 listopada 1900 roku i przez kilka miesięcy nadzorował prace w Donnybrook. Odpłynął do Marsylii 22 maja 1901 roku. Na zebraniu udziałowców spółki „Donnybrook Goldfields Ltd.” W Londynie zdał 20 grudnia 1901 roku przesadnie optymistyczny raport; kopalnię zamknięto kilkanaście miesięcy później wskutek małej opłacalności. Stracił tez swoją posiadłość nad rzeką Hay, nie spłaciwszy pożyczki bankowej.
W połowie 1903 roku wrócił do nieczynnej kopalni „Kościuszko” w Kalifornii i przez trzy lata intensywnie ją eksploatował. Rezultaty nie były wielkie i puszczono ją w dzierżawę, ale była aktywna do roku 1920. Maryański przeniósł się do wschodniej części Stanów Zjednoczonych i rozpoczął w roku 1906 wydawanie tygodnika „Praca Polska”, który wychodził do roku 1910 w Schenectady (New York). Od roku 1891 Maryański był członkiem korespondentem a potem rzeczywistym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Stale wzbogacał zbiory Towarzystwa licznymi darami z zakresu geologii, botaniki, zoologii i antropologii, zebranymi w Ameryce i Australii. Pisywał też liczne artykuły do prasy polskiej w Poznaniu, Lwowie i Krakowie, np. Kopalnie truskawieckie („Gazeta Lwowska” 1882 nr 166), Projekt kolonizacji polskiej w Australii zachodniej („Gazeta Handlowo-Geograficzna” 1897). Ogłosił drukiem dwie broszury : Z kresów Ameryki Północnej (Lwów 1891), gdzie dał opis mieszkańców, fauny i flory mało znanego wówczas okręgu Okanogan w stanie Washington, oraz O emigracji – a w szczególności o emigracji polskiej do Stanów Zjednoczonych Północnej Ameryki (Chicago 1893). Opracował również Jedyny w swoim rodzaju przewodnik polsko-angielski i słownik polsko-angielski dla wychodźców polskich i przybyszów do Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Kanady (Chicago 1905).
Pod koniec życia popadł w apatię, zmarł 16 września 1914 roku w domu rodziny Mąke w Gnieźnie. Żonaty był z Jadwigą Wisłocką (?), z którą miał dzieci osiadłe w Stanach Zjednoczonych.
Postać Maryańskiego występuje w powieści znanej pisarki australijskiej K. S. Prichard „The Roaring Nineties” (Londyn 1946), w polskim tłumaczeniu pt. „Burzliwe lata” (Warszawa 1951).
|
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
Szukaj
