Armia pruska była oparta na powszechnym poborze. Ogólny pobór do armii pruskiej wprowadzono ustawą o obowiązku służby wojskowej z 1814 roku, a od 1867 r. obowiązywała w Niemczech zasada, że każdy obywatel podlegał obowiązkowi wojskowemu, niezależnie od pochodzenia czy posiadanego majątku. Obowiązek wojskowy rozpoczynał się od wieku 17 lat, a kończył z ukończeniem 45 lat. Obowiązek służby w służbie liniowej lądowej lub marynarce obejmował wiek od 20 do 39 lat. Od 1890 r. służba trwała dwa lata, z wyjątkiem konnicy i marynarki, gdzie służyło się 3 lata. Szkolenie wojskowe rozpoczynało się w wieku 20 lat. Występował obowiązek zgłoszenia się do komisji poborowej w okresie od 15 stycznia do 1 lutego. Obwieszczenia o prowadzonym poborze ogłaszano w gazetach urzędowych danego powiatu z dwutygodniowym wyprzedzeniem. Z ważnych przyczyn można było odroczyć służbę. Dopuszczalne było odroczenie od służby wojskowej przez 3 lata. Osoby niezdatne do służby z powodu niedostatecznych kwalifikacji były zwalniane do rezerwy, której podlegały do 32 roku życia. Obowiązek służby wojskowej składał się na obowiązek służby i obowiązek landszturmu. Obowiązek służby to służenie w służbie czynnej i rezerwowej oraz służbie obrony krajowej (landwerze). Oddziały rezerwy, landwery i landszturmu powoływane były w przypadku mobilizacji. Do każdej formacji na wypadek wojny utworzone zostały oddziały zapasowe (Ersatz - Bataillon), o charakterze szkoleniowym, przygotowujące w garnizonach nowych żołnierzy do zasilania jednostek na froncie oraz rehabilitujących tak zwanych ozdrowieńców (żołnierzy po wyleczeniu). Przykład schematu podległości do służby obrony (oprócz jazdy) dla każdego rekruta przedstawia się w latach życia następująco: 1. obowiązek aktywny, czyli czynna służba wojskowa („pod bronią”) 2. obowiązek rezerwy, który powstawał po odbyciu służby zasadniczej, trwający łącznie ze służbą przez 7 lat, a cechujący się obowiązkiem dwukrotnego ośmiotygodniowego udziału w ćwiczeniach wojskowych 3. obowiązek obrony krajowej - landwery (Landwehr) podzielony na dwa typy: typ I - w którym istniała konieczność stawania na komisji i ćwiczeniach a w przypadku wojny udział w utworzonych jednostkach rezerwy lub landwery, typ II - trwający do 31 marca po ukończeniu 39 lat, w którym to okresie w przypadku wojny można było powołać do jednostek rezerwy lub oddziałów landwery, a także do służby ochrony obiektowej. Landwera (Landwehr) to jednostki drugiej kolejności mobilizacji, inaczej obrona krajowa, formowana przez okręgi wojskowe w celu wykonywania zadań na froncie. Formacje landwery nie istniały w czasie pokoju, były natomiast przewidziane w planach mobilizacyjnych i dużą część z nich sformowano niezwłocznie po wypowiedzeniu wojny. 4. obowiązek rezerwy zastępczej, stosowany do osób teoretycznie zdolnych do służby wojskowej, ale z pewnych powodów nieuwzględnionych w poborze, powoływanych według potrzeby w okresie 12 lat - od 20 do 32 roku życia. Powoływani byli na ćwiczenia bez broni, podczas wojny mogli służyć jako uzupełnienie sił zbrojnych. 5.obowiązek służby w pospolitym ruszeniu czyli landszturmie (Landsturm), który wynikał z przepisów z 1888 r.: typ I - do którego należeli mężczyźni od 17 do 39 roku życia typ II - do którego należeli mężczyźni od 39 do 45 roku życia. Podczas wojny landszturm służył jako uzupełnienie sił wojskowych, a zajmował się ochroną ważnych obiektów wojskowych i cywilnych (mosty, drogi, kolej, itp.), zabezpieczaniem obrony (rowy strzeleckie, okopy, itp.). Landszturm to wojsko starych żołnierzy zaplecza, uzbrojonych w przestarzałe karabiny i używanych do celów wartowniczych. Każdy pułk podczas mobilizacji formował jeden Ersatzbataillon (batalion rezerwowy) po 4 kompanie (pułki gwardyjskie po 5 kompanii), jeden Rekrutendepot (skład rekrutów) i Handwerkabteilung (oddział rzemieślniczy). Były to jednostki uzupełniające jednostki macierzyste na froncie. Dla tych, którzy z różnych względów nie mogli odbywać służby wojskowej funkcjonowała służba zastępcza. Werbunek poborowych prowadził urząd zwany Bezirksamt - Kommando.
Michał
|