|
Jako daleki krewniak nie mogę nie podzielić się publicznie informacjami o płk Erwinie
Prus Więckowskim tym bardziej, iż osobiście się z Nim zetknąłem.
Erwina pradziadek Jan Nepomucen Prus Więckowski był szwoleżerem I szwadronu I Pułku Szwoleżerów Gwardii, uczestnikiem szarży pod Somosierrą.
Erwina dziadek Ferdynand Więckowski był radcą skarbu CK Namiestnictwa we Lwowie.
Ojciec Erwina - też Ferdynand (II) był oficerem austriackiego sztabu generalnego, ożeniony był z Eugenią córką gen. Bartscha (Austriak zakochany w Polakach, po przejściu na emeryturę mieszkał w Jarosławiu).
Z uwagi na miejsce stacjonowania ojca Erwin na świat przyszedł we Wiedniu w 1896 r.
Ukończył gimnazjum klasyczne w Jarosławiu. Wraz z grupą kolegów z ławy szkolnej wstąpił
do 4 Pułku Piechoty Legionów. Wśród jego najbliższych kolegów w 4 PPL byli późniejsi pułkownicy Zygmunt Krudowski, Stanisław Rohm, Karol Sożyński. W wolnych chwilach spotykali się na zapleczu jarosławskiej apteki należącej do ojca Stanisława Rohma.
Po kryzysie przysięgowym Erwin został karnie wysłany na front włoski. Na szczęście trafił tam do oddziału gdzie jednym z dowódców był jego starszy brat Ferdynand (III) i nadesłana ze Lwowa negatywna jego opinia służbowa, gdzieś się z pomocą brata szczęśliwie zagubiła. Wg wspomnień Erwina oddział jego pozorował aktywność przeciwnika, ostrzeliwał wydumane pozycje wroga i słał do dowództwa meldunki o aktywności wojsk włoskich. W efekcie oddział nadal pozostawał na tych "zagrożonych" stanowiskach, a okoliczna ludność włoska przyjaźnie ich traktowała.
Z chwilą rozpadu monarchii austro-węgierskiej powrócił do Polski i w wstąpił do wojska. Wziął udział w odsieczy Lwowa, a następnie w wojnie bolszewickiej. Za wykazane męstwo został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy.
Ponieważ po czasie wojaczki musi przyjąć czas na miłość bohaterowie gdzieś na początku lat 20-tych XX wieku poczęli się żenić.
Staś Rohm, który gdzieś pod Kostiuchnówką czy nad Stochodem stracił nogę i uważał się za zupełnego rozbitka życiowego chciał zerwać zaręczyny Ellą Więckowską siostrą Erwina, ta jednak nie zamierzała opuścić ukochanego i wkrótce odbył się ich ślub. A Staś mimo kalectwa pozostał w wojsku, awansował wkrótce na pułkownika, pełnił odpowiedzialną funkcję audytora czyli prokuratora wojskowego w Poznaniu. W Armii Andersa pełnił odpowiedzialna funkcję Szefa Służby Sprawiedliwości II Korpusu. Był świadkiem na ślubie moich Rodziców w Dżałął-Abadzie w marcu 1942 r. Po wojnie pozostał na emigracji. Jego żona Ella z Więckowskich Rohmowa zginęła podczas ewakuacji obozu w Oświęcimiu zastrzelona przez gestapowca.
Siostra Stasia Rohma Antonina wyszła za Zygmunta Krudowkiego. Krudowski awansował wkrótce na pułkownika i był w latach 30-tych dowódcą jednego z pułków podhalańskich. Ich kolega Karol Sożyński również awansował na pułkownika, został prokuratorem w Marynarce Wojennej. Jedna z córek Krudowskiego po latach wyszła za syna Sożyńskiego. Jej siostra wyszła za zasłużonego powstańca warszawskiego dr Jana Kowalskiego. Wnuczką z tego związku jest aktorka Kasia Skrzynecka.
Erwin ożenił się w 1921 r. z Krakowie z Haliną Trzaskowską. Mieli troje dzieci : córkę Jadwigę i dwóch synów Erwina II i Jerzego.
Mimo bardzo napoleońskiego wzrostu Erwin Więckowski zrobił błyskotliwą karierę w wojsku. Podstawą tej kariery były ukończone studia na Wyższej Szkole Wojennej, dobra znajomość kilku języków i wielki urok osobisty, dowcip, swoboda wypowiedzi, wspaniała prezencja.
W momencie zamachu majowego Więckowscy nie byli bezimiennymi uczestnikami ówczesnych wydarzeń. Stryjeczny brat Erwina płk Mieczysław Więckowski był dowódcą 7 Pułku Piechoty Legionów w Chełmie i jako zdecydowany piłsudczyk zobowiązał się stawić z pułkiem w stolicy na demonstrację siły planowaną przez Marszałka. Gdy pułk załadował się do wagonów kolejarze wierni rządowi odjechali z siną dal lokomotywą uniemożliwiając wyjazd z Chełma. Płk Mieczysław Więckowski winił siebie za dalszy zły rozwój wydarzeń w Warszawie, za rozlew krwi. Uważał, że zawiódł swego Marszałka i jedyne co mu pozostało to strzelić sobie w głowę, co też uczynił. (W jednym z polskich filmów postać ta jest przedstawiana ze zmienionym imieniem, a filmowym powodem samobójstwa jest dylemat, po której stronie się opowiedzieć).
Płk Erwin Więckowski podczas zamachu majowego pełnił obowiązki komendanta garnizonu warszawskiego. Jako zwolennik Piłsudskiego został aresztowany, groził mu sąd polowy (kara mogła być jedna).
Po zamachu majowym został dowódcą 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej. (Z tego okresu
pochodzi satyryczny rysunek na stronie tytułowej MUCHY z udziałem płk E. Więckowskiego). Po kilku latach na skutek konfliktu z górą legionową został skierowany na podrzędne stanowisku zastępcy dowódcy VII Okręgu Korpusu w Poznaniu.
W tym czasie zamieszkałe w Poznaniu rodziny trzech wnuków radcy Ferdynanda : Więckowskich, Rohmów i Maryańskich - zintensyfikowały rodzinne kontakty. Na zmianę odbywały się spotkania rodzinne w mieszkaniach na Zbąszyńskiej, Kasprzaka (chyba nazywała się inaczej) i Marcelińskiej.
Do tradycji należały rodzinne spotkania w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy.
We wrześniu 1934 r. wybory do władz miejskich wygrała opozycja rządowa, prezydentem
Poznania miał zostać Cyryl Ratajski. Zostały one unieważnione i rząd powołał komisaryczny zarząd miejski na czele którego stanął płk Erwin Więckowski.
Sprawowanie urzędu w tych warunkach było niezwykle trudne i wymagało wielkiej dyplomacji. W okresie sprawowania tego urzędu Więckowski dał się poznać jako sprawny organizator co było szczególnie trudne w warunkach szalejącego kryzysu gospodarczego.
Za jego prezydentury podjęto szereg inicjatyw gospodarczych korzystnych dla miasta, ograniczających skutki bezrobocia i bezdomności. Zapewne w celu poprawy swego wizerunku u poznaniaków podjął Więckowski inicjatywę budowy kąpieliska w trzema basenami na ul. Niestachowskiej. Mimo tych starań atmosfera w Radzie Miejskiej była bardzo napięta i Więckowski po trzech latach czując się wypalony odszedł z urzędu i został dyrektorem ekonomicznym zakładów H. Cegielskiego.
We wrześniu 1939 r. wraz z kadrą kierowniczą zakładu ewakuował się do Rumunii. Wkrótce znalazł się we Francji, gdzie znalazł się ponownie w armii. Po upadku Francji został ewakuowany do Szkocji, gdzie pełnił kolejno funkcję kwatermistrza a następnie szefa sztabu I Korpusu. Po zakończeniu wojny ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie w Oxfordzie. Bardzo pozytywną opinię o nim jako studencie prawa zawarł w swych wspomnieniach prof. Stanisław Nachlik, który proponował mu pozostanie na uczelni.
Więckowski bezpośrednio po zakończeniu wojny sprowadził do Anglii swych dwóch dorastających synów Erwina II i Jerzego, którzy tam kontynuowali edukację. Erwin II (1924 – 2000) został chemikiem w jednym z ośrodków naukowych w USA. Jerzy (ur. 1929 r.) został wybitnym atomistą, dyrektorem wielkiej siłowni jądrowej w Pickering w Kanadzie. Nadal jest aktywny zawodowo jako ceniony konsultant ds. bezpieczeństwa siłowni jądrowych. (Z Jerzym pozostaję w kontakcie korespondencyjnym).
Od 1952 r. Erwin Więckowski zamieszkał w Kanadzie. Pracował chyba w sektorze ubezpieczeniowym. Kilkakrotnie przyjeżdżał do Polski odwiedzając w Krakowie żonę i córkę Jadwigę (ur. 1922 r.) po mężu Komorowską.
Podczas wizyty w Polsce w 1960 r. odwiedził w Poznaniu moją Babunię Jadwigę z Więckowskich Maryańską – tak jak i on wnuczkę Ferynanda radcy skarbu. Następnie przez dwa dni przebywał wraz z żoną, Ciocią Halą, w domu moich rodziców w Koszalinie i wówczas miałem okazję Go poznać. Miałem wówczas 11 lat i nie zdawałem sobie sprawy z jak ważnym świadkiem i bohaterem historii jest Wuj Erwin. To w naszym domu Wuj żegnał się z żoną, gdyż chciał jej i sobie oszczędzić przykrego rozstania na nabrzeżu w Gdyni skąd odpływał „Batorym”.
Brał udział w działalności organizacji emigracyjnej POSK, wchodził do jego zarządu.
Zmarł w Toronto w 1975 r. Zgodnie z życzeniem Wuja Erwina jego prochy zostały pochowane w grobowcu rodzinnym na cmentarzu wojskowym na poznańskiej Cytadeli. W grobowcu tym spoczywa obok swej matki Eugenii zm. w 1938 r. Grób ten jest też symboliczną mogiłą jego brata Ferdynanda III oficera WP w Baranowiczach poległego w 1939 r. gdzieś na wschodnich rubieżach RP.
W ostatnich latach opiekę nad tym grobem przejęły władze miasta Poznania.
Postaram się umieścić trzy cenne fotografie Wuja Erwina - ale nie wiem czy potrafię to zrobić.
.
|
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
Szukaj
