Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Awantura o kościół:

http://regionszamotulski.pl/katolicy-i- ... amotulach/

Pozdrawiam, Wojciech.

Witaj Wojtku,
Jak wiesz indeksuję obecnie księgi parafii Szamotuły z XVII - XIX wieku i pojawiają się tam bardzo ciekawe nazwy, których obecnie już nie ma. Są takie nazwy jak Gać, przedmieścia - Nowa Wieś, Targowisko, Świdwińskie (folwark), Siemiątkowskie (raz folwark, raz przedmieście), nazwa miejscowości Diabłowo. Jest też wspominany kościół i szpital św. Ducha, kościół św. Barbary. Czy możesz określić, gdzie się te miejsca znajdowały?

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Fajna mapka, dzięki.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Bardzo cenne informacje, a możesz mi wyjaśnić zapis - młyn Piaskowo alias młynek Kąsinowo? Odległość spora.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Witam wszystkich i wyjaśniam wątpliwości Henia:
-młyn Piaskowo lub Kąsinowo, zapewne młyn wiatrowy lub wodny na strudze płynącej przez Piaskowo i Kąsinowo do dzisiaj, obie wsie leżą obok siebie w odległości może 1 km;
-Gać, grobla pomiędzy XVI-wiecznymi Szamotułami a Przedmieściem Poznańskim i kościołem św. Ducha, teraz to ul. Poznańska, przez nią przechodził kanał odpływowy z nieistniejącego dziś stawu; tu stał dom proboszcza Braci Czeskich Błażeja Adamicjusza oraz szpital-przytułek istniejący od XV w. Budynek przytułku /obecny z ok. poł. XIX w./ stoi do dziś, starzy mieszkańcy nazywali go "babińcem";
-Nowa Wieś, teren ob. ul. Nowowiejskiego /przed wojną Nowowiejskiej/, istniała przynajmniej od XVI w., teren przyległy będący pastwiskiem nazywano po prostu "Góra" ze względu na widoczny do dziś wyraźny spadek tereny w kierunku rz. Samy; zaraz obok /ob. ul. Nowowiejskiego, Zamkowa i Spółdzielcza/ znajdował się folwark Siemiątkowo, istniejący od ok. XVII w. do ok. 1900 r. - tam urodził się w 1875 r. mój pradziadek, Michał Nowak;
-Targowisko - Przedmieście Wronieckie, istniało przynajmniej od XVI w., ob. to teren Placu Sienkiewicza i ul. przyległe przy zamku Górków, jeszcze w latach 40. XIX w. miało odrębną numerację domów;
- folwarki Swidwiński, teren od mostu na rz. Samie na ob. ul. Dworcowej, poprzez teren kościoła Sw. Krzyża /dawny zamek Szamotulskich/ do samego dworca kolejowego i dalej w rejonie ob. ul. Chrobrego, grunty rolne należały do domeny Zamek w Szamotułach i dopiero ok. połowy lat dwudziestych włączono je do miasta. Tam urodził się Maksymilian Ciężki, ten od Enigmy.
-Diabłowo albo Ostrolesie lub Jastrolesie. Ob. niewielka wieś koło Jastrowa, na skraju starych lasów /wstęp częściowo wzbroniony, ostoja zwierzyny/. Obok leśniczówki w Ostrolesiu znajdują się dwa grodziska z ok. IX-X w. Jedno male, ale ze stromymi wałami i fosą, drugie niższe, ale obszerniejsze, na terenie do dziś podmokłym /w błocie zgubiłem tam kiedyś buty/. W Ostrolesiu /po niemiecku Schwedenberg - "Szwedzka Góra", nazwa od grodziska/ w 1872 r. urodziła się moja prababcia Marianna Nowak;
- kościół Sw. Barbary, nie istnieje, lokalizowany przy ul. Sukienniczej w Szamotułach;
Pozdrawiam, Wojciech.
Ps. w "Ciekawostkach" niebawem cd.

Dzięki za wyjaśnienia. Wynika z tego, że młyn był gdzieś pomiędzy Piaskowem, a Kąsinowem i trudno było określić do jakiej miejscowości go przypisać. Z tego co pamiętam, to obie miejscowości należały do jednego dziedzica (choć dzierżawcy się zmieniali), więc pewnie nie było to takie istotne.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Gdy wielki majątek staje się przekleństwem:

http://regionszamotulski.pl/beata-i-halszka-ostrogskie/

Pozdrawiam, Wojciech.

Przedwojenne Szamotuły oczyma dziecka:

http://regionszamotulski.pl/szamotuly-w ... urkiewicz/

Pozdrawiam, Wojciech.

W XVII i XVIII wieku w wielu aktach wymieniany jest młynarz z końskiego młyna znajdującego się na Targowisku.
Siłą napędową końskiego młyna był kierat, do którego były zaprzężone konie.
http://tnt.torun.pl/backend/uploads/TNT ... TERNET.pdf
"młyn koński {napędzany siłą koni}. (roesmole, rosmoel, rosmoele, ro- smoelen, rosmole, rossenmole, rossmole, rossmolen, roszmoele)"

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Folwark Siemiątkowskie vulgo Piaski, więc nosił dwie nazwy.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

O tym nie wiedziałem.
Faktycznie, do dzisiaj ziemia tam nie najlepsza. Józef Mycielski w swej ordynacji dla Szamotuł z 1786 r. na siemiątkowskim folwarku wyznaczył miejsce do kopania gliny.
A tak przy okazji: urodziło się tam kilku moich przodków...
Pozdrawiam, Wojciech.

Wszystko wskazuje na to, że folwark Siemiątkowskie był na terenie przedmieścia Nowa Wieś, bo mam kolejny zapis - Nowa Wieś vulgo Piaski.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Nową Wieś vulgo Piaski albo Siemiątkowo można dokładnie zlokalizować - wzdłuż obecnej ul. Nowowiejskiego /przed wojną Nowowiejskiej/ i w rejonie skrzyżowania Nowowiejskiego z ul. Zamkową.
A co do nazwy: Nowa Wieś - wiadomo, dopiero co założona; Piaski - wiadomo, gleba do bani. A Siemiątkowo? Dzierżawca nazywał się Siemiątkowski??? Może ktoś z Forumowiczów zna odpowiedź...
Pozdrawiam, Wojciech.

Rozstrzelani dla postrachu
http://regionszamotulski.pl/wojenne-los ... z-otorowa/
Pozdrawiam, Wojciech.

Witam.

Może to coś wyjaśni.
Teki Dworzaczka-
Łabęccy - Łobescy.

http://teki.bkpan.poznan.pl/search.php? ... ighlight=0

Jan Gabriel, syn Jana i Grudzińskiej, kasztelan kaliski, mąż Ludwiki Kostczanki, córki starosty lipińskiego, jeden z dziedziców Szamotuł.
W 1679 kupił od Stanisława Siemiątkowskiego m.in. Nowąwieś, którą ten nabył od Tomasza i Jana Bryszkowskich.
W 1705 syn Jana i Kostczanki, kolejny Jan, sprzedał bratu Aleksandrowi Szamotuły z przedmieściami i wsiami m.in. Nowąwieś i folwark Siemiątkowskie (folwark był w tym czasie w posiadaniu kapituły kolegiackiej szamotulskiej).

Mam nadzieję, że niczego nie pokręciłam

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.

Brawo
Folwark Siemiątkowskie rzeczywiście jakiś czas należał do kapituły, bo był też nazywany folwarkiem mansjonariuszy lub folwarkiem prepozyta kolegiaty.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Dziękuję Henryku, to miłe

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.

Heniu, a możesz sprawdzić /oczywiście jeśli masz czas i ochotę/ w tych mądrych księgach parafialnych, kiedy po raz pierwszy pojawia się nazwa Siemiątkowo lub folwark siemiątkowski? Bo może to być potwierdzenie informacji Pani Małgorzaty!
Pozdrawiam, Wojciech.

Pierwszy raz nazwa pojawia się w roku 1688 jako folwark Siemiątkowskie pod Szamotułami.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

No i wszystko się zgadza!
Mądrych ludzi to zawsze warto posłuchać /poczytać/.
Sprawę uważam teraz za wyjaśnioną, dzięki Pani Małgorzacie i Panu Henrykowi.
Pozdrawiam, Wojciech.

Z zapisu z roku 1782 wynika, że Piaskowo było folwarkiem należącym do majątku Kąsinowo. Dziedzicami i posesorami (mieszkali w swoim majątku, bo większość swoje majątki wydzierżawiała)w tym okresie byli Jan Niegolewski podstoli poznański i żona Zofia z Twardowskich Niegolewska.
Dzierżawca również był określany jako posesor lub tenutariusz.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Witam.

Wojciechu, miło mi, że mogłam się przydać.
Dziękuję za uznanie

Pozdrawiam.
Kaniewska Małgorzata.

Henryku, dzięki za kolejne informacje. Małe uzupełnienie: Piaskowo i folwark Piaski /siemiątkowski to nie to samo/. Dzieli je jakieś 5 km.
Pozdrawiam, Wojciech.

Nie pisałem, że Piaski i Piaskowo to jest to samo. Piaski to inna nazwa przedmieścia Nowa Wieś, na którego terenie był folwark Siemiątkowskie. Piaskowo to folwark należący do majątku Kąsinowo.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Ok, pewnie źle zrozumiałem.
Pozdrawiam, Wojciech.

W roku 1793 Targowisko jest już zapisywane pod dwoma nazwami - Targowisko czyli Nowe Miasto. Może w tym czasie z przedmieścia stało się częścią Szamotuł?
Rok 1793 - Nowa Wieś alias przedmieście S. Duskie (św. Ducha).

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

W księgach par. Szamotuły pojawiają się często uwagi dotyczące prowadzenia ksiąg. W roku 1795 nakazano, a właściwe monitowano, że należy zmienić zapis w księgach i od tego czasu chrzty są zapisywane w tabelach.
Na uwagę zasługuje jednak inny wpis z tego samego roku (pisownia oryginalna):

Nie wiem czym są zatrudnieni JXX Mansyonarze tak bardzo, że metryk od kilku dni nie zapisują, i zapisują je tak źle, że ich przeczytać cale nie można. Proszę więc, aby lepiej nocnych zabaw i grów poprzestać, a metryki i wraźniey i pilniey zapisywać, gdyż przymuszony będę wziąść inny sposób zapisywania ich, ale będzie z detrunkacyą (detrunkacja - potrącenie sumy, przyp. mój), albo też ich donieść do Zwierzchności Krajowej. Proszę więc od tego momentu zmienić sposób pisania. 24 9bris 95 W. Kozłowski

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Ksiądz Kozłowski innych pouczał / i słusznie/. Ale jakiś czas potem sam musiał się tłumaczyć z pewnej sporej zdefraudowanej sumy...
Pozdrawiam, Wojciech.

kiedyś miałam potrzebę popatrzeć w zapisy w księgach parafialnych Szamotuł i wkrótce zrezygnowałam - przez jakiś czas są tam takie bazgroły, których nie da się odczytać - nigdzie takich nie nie spotkałam

AlaM

Potrafię odczytać wszystkie bazgroły, ale czasami mam problem z odczytaniem własnych

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Szamotuły chrzest 1800/86, ojciec dziecka Franciszek Szeler mistrz alias woźny - prawdopodobnie chodzi o kata miejskiego.

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Imię dziecka i nazwisko ojca kończy ta sama litera.
Może źle widzę, jeśli tak to przepraszam.

imię: Laurentium czy Laurentiur
nazwisko: Szelem czy Szeler de Nowawieś
Maister - brak określenia w poniżej wymienionych trzech słownikach.

Na zdjęciu fragment aktu z przedmiotowym imieniem, nazwiskiem i określeniem.



Nowy Słownik Podręczny Łacińsko - Polski
opracowany podług najlepszych źródeł
przez
Łukasza Koncewicza
b. Prof. Gimn. Gub. Lub.
Warszawa 1867.



Ks. dr Alojzy Jougan
Słownik Kościelny Łacińsko - Polski
wydanie III zmienione i uzupełnione
Poznań - Warszawa - Lublin 1958



Słownik Łacińsko - Polski
pod redakcją Mariana Plezi
Tom III I-O
Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa 2007

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Według słowników Sondela, PAN i Knapskiego (te trzy najbardziej polecam do tłumaczenia metryk) chodzi o kata lub jego pomocnika - ceklarza (niem. Zirkler). "Majster" stąd, że kata zwano mistrzem sprawiedliwości.

_________________
Pozdrawiam - Bartek

HIC MORTVI VIVVNT ET MVTI LOQVVNTVR. A dbałość o naukę jest miłość.

Dziękuję Bartku za potwierdzenie moich przypuszczeń. Z Poznańskiej Wiki wiem, że ulica Woźna w Poznaniu wzięła swoją nazwę od woźnego miejskiego, czyli kata. Słowo mistrz skojarzyło się jednoznacznie.
https://poznan.wikia.org/wiki/Ulica_Wo%C5%BAna

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Dzięki Bartku.
O kacie jako "mistrzu sprawiedliwości" i o jego pracy, pisze Zbigniew Góralski w książce
Urzędy i godności w dawnej Polsce, str.242-244.
Zatem muszę jeszcze poszperać w necie za innymi źródłami i informacjami.

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Słownik Sondela zakupiłam na allegro.
Knapskiego też jest dostępny, tyle tylko, że koszt jego zakupu to około 1 500 zł.

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

Knapski jest na WBC https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/1904/edition/3183 wszystkie trzy tomy

_________________
Pozdrawiam, Paweł
poszukuję: Wietrzykowski, Wyzuj, Gibowski, Sławek

Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci.

Jestem pod wrażeniem, ale też mam poważne wątpliwości. Nie sądzę, aby tak male miasto jak Szamotuły z ok. roku 1800 posiadało specjalistę od ścinania głów lub wymierzania chłosty, tym bardziej, że nawet nie wszystkie większe miasta dysponowały własnym"mistrzem świętej sprawiedliwości". Dotychczas nie natrafiłem na informację, aby Szamotuły posiadały własnego tego typu "eksperta". Ani Ordynacja dla miasta, ani też tzw. Indaganda pruska z roku 1793 nic o tym nie mówią. Co więcej, w Indagandzie wymieniono urzędników miejskich i poza burmistrzem, sekretarzem oraz ławnikami wspomniano o "instygatorze czyli wachmistrzu miejskim", słudze miejskim oraz o istnieniu miejskiego więzienia. Być może chodzi o jednego z nich.
Pozdrawiam, Wojciech.

A słownik PAN-u tutaj (na razie do litery Q)
http://scriptores.pl/elexicon/

_________________
Pozdrawiam - Bartek

HIC MORTVI VIVVNT ET MVTI LOQVVNTVR. A dbałość o naukę jest miłość.

Aczkolwiek 2x mniejsze od Szamotuł miasta, jak Krzywiń i Czempiń, miały na początku XIX wieku kata.

_________________
Pozdrawiam - Bartek

HIC MORTVI VIVVNT ET MVTI LOQVVNTVR. A dbałość o naukę jest miłość.

Dzięki Bartku

_________________
Pozdrawiam, Paweł
poszukuję: Wietrzykowski, Wyzuj, Gibowski, Sławek

Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci.

Hm. kto wie... Może faktycznie macie rację.
Pozdrawiam, Wojtek

Bartku,
masz może inny link do słownika PAN?

Na podanym wyżej mam komunikat:
Service Unavailable
The server is temporarily unable to service your request due to maintenance downtime or capacity problems. Please try again later.

Pawle.
Bardzo dziękuję za link do WBC.

_________________
Pozdrawiam Danka

Nie umiera ten, kto trwa w pamięci żywych.
ks. Jan Twardowski

To przejściowe problemy. Serwis nie ma innego adresu.

_________________
Pozdrawiam - Bartek

HIC MORTVI VIVVNT ET MVTI LOQVVNTVR. A dbałość o naukę jest miłość.

Szamotuły, chrzest 1802/79, ojciec dziecka Benedykt Pelczyński (Pełczyński) mieszczanin szamotulski i żołnierz legionu księcia Henryka.
Ciekawe o jakiego księcia chodzi?

_________________
Pozdrawiam
Henryk Krzyżan

Ktoś generała Jana Henryka tak zatytułował? Księciem nie był, choć oczywiście szlachcicem tak.

_________________
Łukasz Bielecki

...et Marcus genuit Lucam. Lucas autem genuit Ignatium.