Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Witam !

W swoich badaniach genealogicznych zamierzam sięgnąć do zgromadzonych w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu zespołów opatrzonych sygnaturą CP (Capitula Posnaniensis). Interesują mnie dokumenty z przełomu XVII i XVIII w., dotyczące lustracji i rewizji oraz rachunki i sumariusze dworskie Buku i Wielichowa - miast do końca XVIII w. stanowiących dobra biskupstwa poznańskiego.

Zwracam się z uprzejmym pytaniem, czy ktoś przeprowadzał już kwerendę w tym zespole, szukając danych genealogicznych i czy cokolwiek w nim odnalazł ?

Formanowiczowie z Wielkopolski (od zarania ród o pochodzeniu mieszczańsko - rzemieślniczym) mają swój początek w Buku i pobliskim Wielichowie. Moje badania genealogiczne nad historią Formanowiczów osiągnęły swój kres w zakresie ksiąg metrykalnych oraz miejskich i cechowych. Zasoby ksiąg metrykalnych, z obu tych miast, zostały już wyczerpane „do dna” (początek XVIII w.), podobnie stało się z fragmentarycznie zachowanymi w APP księgami miejskimi i cechowymi. nie sięgającymi w zasadzie (poza pojedynczymi dokumentami) poza rok 1700. W związku z tym szukam innych źródeł o o charakterze genealogicznym.

Ze znanych mi publikacji prof. T. Czwojdraka (Miasteczka rolnicze w latyfundium biskupstwa poznańskiego od XVI –XVIII wieku, oraz Przemysł w latyfundium biskupstwa poznańskiego od XVI – XVIII wieku; Roczniki Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu : 1960, 1964), który czerpał informacje ze wspomnianego wyżej zespołu CP (Capitula Posnaniensis) wiem, że można w nim odnaleźć dane o pewnym znaczeniu dla badań genealogicznych. Pozwolę sobie zacytować dwa fragmenty z pracy prof. Czwojdraka:

O rzeźnikach osiadłych we wsiach biskupstwa mamy tylko 3 wzmianki odnoszące się do XVII wieku. We wszystkich przypadkach ciężary ich na rzecz dworu sprowadzały się do świadczeń pieniężnych. W Korablewie w 1660 r. ..."Maciej rzezniic czynszu płacił zi 2" i w Leśnej Górze w 1636 r. ..."Stenek rzeźnik czynszu daje 20 zi, Andrzej rzeźnik arendy 2 zi i 15 groszy" (*).

Przykładem tego między innymi był przywilej nadany nowo osiadłemu cieśli w Garaszewie - posiadłości prestymonialnej(**).
----------------
* - CP 113, s. 104, r. 1660
** - CP 8, s. 24, r. 1721.

Licząc na doświadczenie starszych w „fachu” genealogicznym Koleżanek i Kolegów, proszę o kontakt z osobami znającymi zespół CP (Capitula Posnaniensis) z Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu.

Serdecznie pozdrawiam -
Mariusz Formanowicz
======================
Rodzinna : http://www.formanowicz.pl
e-mail : mariusz@formanowicz.pl

_________________
Pozdrawiam
Mariusz Formanowicz
(kontakt na e-mail: mariusz@formanowicz.pl)

Witam!

Cały czas przymierzam się do zajrzenia do tego zespołu w AAP, ale póki co czytam literaturę bazującą na tym zespole lub w części go omawiającą.

Ciekawą pozycją pod tym względem jest: Rozwój latyfundium biskupstwa poznańskiego w XVI do XVIII w. Waleriana Sobisiaka - piszę o ile się już Pan z nią nie spotkał.

Jeśli Pan tego nie ma, mogę podesłać skan stron dla klucza bukowskiego i wielichowskiego. Podejście do tych dwóch dóbr musi być odmienne, ponieważ klucz wielichowski od 1645 należał do kapituły nie do biskupa jak bukowski. Istnieją różnice między dokumentami kapituły a dokumentami dóbr stołowych biskupa - jeśli to co piszę jest zbędne, proszę wybaczyć. Dokumenty kapituły są bardziej szczegółowe.

Inwentarze i rewizje sporządzano co pewien okres czasu, potrzeba zatem trochę szczęścia, by trafić na potwierdzenie informacji których się domyślamy czy już posiadamy.
Ich szczegółowość wzrasta w późniejszych wiekach. I tak od połowy XVII w., spis sporządzano z podziałem na klucze. Na początku opisu omawiano jego centrum, z podaniem przy opisie miasta nadanych mu przywilejów, niekiedy liczebności mieszkańców, zróżnicowania zawodowego mieszczan (ilość cechów, majstrów), wiadomości dotyczące handlu (jarmarki, targi i ceny) oraz dane dotyczące różnych powinności.
Inaczej wyglądają opisy folwarków na terenach kluczy i wsi - tutaj głównie informacje o przywilejach dla sołtysów, młynarzy, karczmarzy, kmieci - choć nie zawsze.
Sam jestem ciekawy co znajdę w interesujących mnie inwentarzach - łatwo to ustalić właśnie dzięki tej książce o której wspomniałem.

Miałbym także do Pana pytanie: gdzie mogę znaleźć wymienione przez Pana pozycje prof. Czwojdraka. U nas (UAM) nie ma tych pozycji, a w związku z moją pracą magisterską, bardzo bym chciał do niech zajrzeć. Interesuje mnie klucz pszczewski, a w nim dwie wsie Olędry Pącheńskie i Nowosileńskie - możliwe że nic bezpośrednio o nich nie będzie, ale np. coś znajdzie się w opisie miasteczka Pszczewa.

_________________
pozdr Michał

Bardzo dziękuję za szybką informację !

O różnicy w "przynależności" Buku a Wielichowa wiem, ale być może czyta tę informację ktoś, komu się oan przyda.
Jestem bardzo zainteresowany pozycją, o której Pan pisze. W rewanżu mogę wysłać (via e-mail) dwa artykuły prof. Czwojdraka. Mam je zeskanowane i scalone w formie plików pdf. Jeden ma 13,8 a drugi 2,2 MB. Jeśli Pana skrzynka przyjmie ten większy ...? Proszę o kontakt na mariusz@formanowicz.pl

Jeszcze raz dziękuję
Mariusz Formanowicz

_________________
Pozdrawiam
Mariusz Formanowicz
(kontakt na e-mail: mariusz@formanowicz.pl)

Witam !

Ponieważ to ja pozwoliłem sobie otworzyć ten wątek, czuję się w obowiążku przedstawić wyniki moich analiz dotyczących przedmiotowego zespołu archiwalnego.

Krótkie sprawozdanie z kwerendy w zespole Capitula Posnaniensis (CP) w Archiwum Archidiecezjalnym w Poznaniu.

Zespół jest niezwykle obszerny. Zawiera księgi rewizji (m.in.) majątku biskupstwa i kapituły poznańskiej obejmujące okres trzech wieków (XVI-XVIII). Księgi początkowo pisane były po łacinie, a od wieku XVII coraz częściej po polsku (oprócz łacińskich tytułów). Osoby zainteresowane kwerendą w zespole CP, muszą się liczyć z jej czasochłonnością.
Kwerenda, którą prowadziłem, miała na celu odszukanie osób o moim nazwisku, zamieszkałych w Buku (klucz bukowski, majątek biskupstwa poznańskiego) i Wielichowie (klucz wielichowski, majątek kapituły poznańskiej). Nie spodziewałem się po niej rewelacji. Jednak zebrana ilość informacji, a szczególnie jej wyjątkowy - niedostępny w innych źródłach - charakter, bardzo mnie usatysfakcjonował. Na podstawie wyników kwerendy mogę stwierdzić, że materiały zawarte w zespole CP mogą służyć za pomoc w naszych poszukiwaniach, choć informacje te nie mają stricte genealogicznego charakteru. Dane zawarte w zespole odnoszą się do stanu majątku, oraz zobowiązań podatkowych. Dotyczy to zarówno całych kluczy, poszczególnych miast, wsi i folwarków, jak i osób (chłopów i rzemieślników). Te ostatnie dane są jednak stosunkowo rzadkie. Bardziej rozbudowane informacje podawane są w rewizjach kluczy należących do kapituły poznańskiej. Można tam często napotkać spisy mieszkańców z określeniami ich majątku itd. Rewizje majątku biskupstwa są pod tym względem uboższe.

Przygotowując się do kwerendy w zespole CP należy najpierw odpowiedzieć sobie na kilka pytań:
1. Czy miejscowość, w której mieszkali Twoi przodkowie, należała w okresie staropolskim (do 1794 r.) do biskupstwa lub kapituły poznańskiej?
2. Do którego z kluczy (majątek biskupstwa podzielony był na tzw. "klucze") należała interesująca Cię miejscowość?
3. Jakiego okresu czasu ma dotyczyć kwerenda?

Zainteresowanym mogę udzielić bardziej szczegółowych informacji charakteryzujących zespół Capitula Posnaniensis.

_________________
Pozdrawiam
Mariusz Formanowicz
(kontakt na e-mail: mariusz@formanowicz.pl)

Mariusz wielka robote zrobiles. Ja jestem ciekaw czy dla Gniezna tez istnieja takie zespoly aktow rewizji? Jezeli tak to jakie tereny i jakie lata obejmuja?

_________________
Pozdrawiam Krzysztof Dobrzynski

Poszukuje wszelkich Dobrzynskich w okolicach Gniezna w XVII wieku

Dziękuję Krzysztofie.

O historii majątku arcybiskupstwa gnieźnieńskiego wiele pisał Jerzy Topolski (zob.: http://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Topolski). Na pewno księgi rewizji (m.in.) znalazły się w żródłach do Jego opracowań.

Ja nie znam opracowań J. Topolskiego (nie to biskupstwo), lecz na podstawie podobnych prac mających za źródła zespół CP w AAP, rozpocząłem przygotowania do swojej kwerendy.

_________________
Pozdrawiam
Mariusz Formanowicz
(kontakt na e-mail: mariusz@formanowicz.pl)

Mariuszu!
Bardzo by mnie interesowała w CP parafia Przemęt. Wiem, że w AAP jest spis dokumentów CP ale ze względu na te Klucze o których pisałeś nie wiem jak poszukać Przemęt (spisy mieszkańców czy zagrody). Bardzo byś mi pomógł podpowiadając jak to "ugryść". Dziękuję, pozdrawiam - Izabella

Witaj Izo !

Z tego co się orientuję dobra przemęckie (w tym parafie) w czasach staropolskich należały do zakonu cystersów, a nie do biskupstwa, czy kapituły poznańskiej. Nie było na pewno "klucza przemęckiego". To były zupełnie odrębne majątki, choć oba kościelne. W każdym razie w zespole CP nie napotkasz NICZEGO o majątku parafii w Przemęcie.

Księgi zakonu cystersów z Przemętu i ich majątku są wprawdzie w AAP, lecz niestety w stanie "szczątkowym". Swego czasu prowadziłem w nich kwerendę w poszukiwaniu śladów jedego z zakonników, mojego przodka, o. Jana Formanowicza => http://www.formanowicz.pl/gost/biografie/o_jan.pdf . W przypisach podałem źródła z których czerpałem informacje.

Napisz mi (może na PW?) jakie dokładnie informacje o parafii w Przemęcie Cię interesują i z jakiego okresu.

_________________
Pozdrawiam
Mariusz Formanowicz
(kontakt na e-mail: mariusz@formanowicz.pl)

Witaj!
Dziękuję pięknie za szybką odpowiedż. Fakt że nie ma Przemętu w CP też jest dla mnie jakąś wiedzą.
Napisze na priv. Pozdrawiam. Izabella

Jak cystersi to oczywiście archiwum państwowe, w tym przypadku AP Poznań:

http://szukajwarchiwach.pl/53/1459/0/-/ ... 9t&wynik=2

Jeśli byś szukała inwentarza kartkowego to jest, wchodząc do pracowni naukowej w szafce po prawej stronie, pierwsza szafka od podłogi i zarazem pierwsza od drzwi do "składu" zamawianych archiwaliów, okładki są brązowe, dwa tomy - Przemęt jest w II tomie

_________________
pozdr Michał

Witam !

W celu wyjaśnienia pewnych niedomówień z mojej strony pozwolę sobie wyjaśnić, że do biskupstwa i kapituły poznańskiej, w okresie staropolskim, należały następujące majątki zgrupowane w kompleksy zwane kluczami:

1. Klucz pszczewski
2. Klucz poznański
3. Klucz bukowski
4. Klucz ciążewski
5. Klucz młodojewski
6. Klucz winnogórski
7. Klucz wielichowski
8. Klucz dolski
9. Klucz krobski

Na terenie Wielkopolski, poza wyżej wymienionymi, do majątku bikupstwa i kapituły wchodziły liczne luźne osady (niezwiązne w klucze), oraz wsie prestymonialne (należące do katedry, tu: Katedry Poznańskiej). Ponadto biskupstwo poznańskie miało liczne majątki położone na Mazowszu i woj. sandomierskim, których tu nie będę wymieniał.

_________________
Pozdrawiam
Mariusz Formanowicz
(kontakt na e-mail: mariusz@formanowicz.pl)

Dzięki wszystkim za pomoc i szczegółowe objaśnienia. Szczęśliwi Ci co mogą szukać w wymienionych kluczach.
Pozdrawiam Izabella

Myślę, że nie ma co płakać - z własnego doświadczenia wiem,
że akta cystersów to prawdziwa kopalnia wiedzy - większa niż akta kapituły,
pod warunkiem, że Twoja rodzina miała coś wspólnego z sołtysami,
młynarzami, karczmarzami, kmieciami.
Gorzej z resztą ludności zamieszkującej daną wieś.

_________________
pozdr Michał